'Turkey' ismi nereden geliyor? Çok şaşıracaksınız!

Turkey ismi nereden geliyor? Hindiye neden 'turkey' deniliyor? 'Hindi' ile Türkiye ismi arasında ne gibi bir bağlantı var? İşte o soruların ilginç cevapları...

İngilizce'de 'Turkey' olarak adlandırılan 'Hindi' aslında Kuzey Amerika'ya özgü bir hayvan. Amerikalıların hem hindiye hem de Türkiye'ye 'Turkey' demesinin ardından bir takım tarihi süreçler bulunmaktaydı. Bunun en başında da Osmanlı İmparatorluğu'nun coğrafi konumunun payı geliyor.

15 ve 16. yüzyıllarda, Avrupa'ya gelen hindilerin büyük bir coğunluğu günümüz Türkiye toprakları üzerinden geçiyordu. Dilbilimci Mario Pei'nin teorisine göre, 15. yüzyılda İstanbul'u ele geçiren Osmanlılar, yabani kümes hayvanlarını Batı Afrika'da bulunan Gine üzerinden Avrupa'ya ihraç etmeye başladı.

Bu nedenle Avrupalılar hindiyi Türkler ile özdeşleştirmişti. Örneğin İngilizler hindiye 'Turkey Cock' (Türkiye Horozu) demeye başlamışlardı. Zamanla bu isim 'Turkey Coq' olarak kısaldı ve en sonunda da yalnızca 'Turkey' olarak kullanılmaya başlandı. İngilizler Batı Amerika'da bulunan Massachusetts'e yerleşmeye başlayınca, kendi geleneklerini de Yeni Dünya'ya getirdiler ve Amerika'da gördükleri hindilere 'Turkey' yani Türkiye demeye devam ettiler.

Etimoloji uzmanı Mark Forsyth'e göre, Türk tüccarlar Madagaskar'dan satın aldıkları hindileri Afrika'nın etrafından deniz yoluyla dolanarak İngiltere'ye getirmişlerdi ve ardından, İspanyol denizciler Amerikan hindilerini Avrupa'ya getirince, bu iki hindi türü birbirinin aynısı sanılmıştı. Etiyopya'dan satın aldıkları hindileri Osmanlılar üzerinden Avrupaya getiren batılılar, daha sonradan Portekizli denizcilerin Amerika'dan getirdiği hindilerin de aynı hindi türü olduğunu düşündü ve böylece hindinin adı 'Turkey' olarak kaldı.

Aslında durum bizde de farklı değildi: Türk toplumu olarak hindinin bize özgü bir hayvan olmadığını biliyorduk ve bu nedenle, bu hayvana 'hindi' ismini verdik. Bu hayvana hindi dememizin sebebi, hayvanın Hindistan'a özgü bir canlı olduğunu düşünmemizdi ve bu konuda yalnız da değildik. Örneğin bu dönemde Fransızlar da bu hayvana 'poulet d’Inde' yani 'Hindistan Tavuğu' diyordu.

Flemenkçe'de hindi için kullanılan sözcük 'kalkoen' yani 'Kerala Tavuğu'. Bu dönemde oldukça önemli bir ticaret merkezi olan Kerala, Hindistan topraklarının güney-batısında bulunuyor. Tüm bu isim kargaşının nedeni, Amerika Kıtası keşfedildiği zaman birçok insanın bu toprakları Hindistan zannetmesinden kaynaklanmıştı.

Peki Hindistan'da bu kuşa ne isim veriliyor? Hintliler'in bu hayvan için kullandığı isim 'tarki' fakat bazı Hindu lehçelerinde, 'piru' ya da 'peru' sözcüğü de kullanılıyor. Yani Hintliler de bu hayvanın başka bir yerden geldiğini ve bu yerin Peru olduğunu düşünüyorlardı.

Avrupa ülkelerinin sömürgeci yaklaşımı işleri daha da karıştırdı: Malezyalılar hindiye 'ayam blander' yani "Hollanda Tavuğu" diyor ve Kamboçyalılar bu hayvanı 'moan barang' yani "Fransız Tavuğu" olarak isimlendiriyor.

1990'lı yıllarda ortaya atılan bir iddia ile 'Turkey' sözcüğünün İbranice'den geldiği söylendi fakat bu konuda kanıtlanmış herhangi bir şey yok. Christopher Columbus'un tercümanı Yahudi bir aileden gelen ve sonradan Katolik olan Luis de Torres isimli bir adamdı ve iddiaya göre, hindiye 'Turkey' diyen ilk kişi ana dili İbranice olan bu tercümandı. 12 Ekim 1492 tarihinde arkadaşına bir mektup yazan tercüman Torres, Amerika'da gördüğü bu hayvandan 'tuki' olarak bahsediyordu. Eski İbranice'de tuki 'tavus kuşu' anlamına geliyor. Yani bu konuda dilbilimciler bir anlaşmaya varamamış olsa da, Turkey sözcüğünün İbranice'den türemiş olma ihtimali bulunuyor.