Turşu girdi; erik çıktı... Enflasyon beklentiyi aştı

Yüksek enflasyon süreci alınan tedbirlere rağmen devam ediyor. Ocak ayında yıllık enflasyon yüzde 14.97'ye yükseldi. Mutfak enflasyonu yüzde 18.11 oldu. Ocak ayında TÜİK'in enflasyon sepetinde kapsanan 415 mal ve hizmetten 293'ünün fiyatı artarken, 92'sinin fiyatı düştü, 30 maddenin fiyatında değişim olmadı. Sepetin yüzde 70'i zamlandı. Böylece aylık enflasyon yüzde 1.68 oranında ölçüldü. BloombergHT anketine katılan ekonomistlerin beklentisi ocak ayında yıllık enflasyon yüzde 14.68, aylık beklenti ise yüzde 1.42'ydi. Buna göre enflasyon beklentileri aşmış oldu. Çekirdek enflasyon da yüzde 15.50 olarak kaydedildi. Ocakta çok artan ana grup yüzde 4.25 ile sağlık oldu. Yıllık düzeyde ise en çok zamlanan ana ürün ve hizmet grubu yüzde 24.53 ile çeşitli mal ve hizmetler olarak açıklandı. Son dönemde gündemde olan gıda ve alkolsüz içeceklerdeki aylık enflasyon da yüzde 2.48 olarak hesaplandı.

MEYVE SEBZEYE DİKKAT!

TÜİK'in açıkladığı alt endekslere baktığımızda taze meyve ve sebze fiyatlarında yüzde 1.02'lik düşüş dikkat çekti. Geçen yıl ocak ayında aralık ayına göre fiyat artışı yüzde 20.26 olmuştu. Yıllık düzeyde ise artış yüzde 10.22 olarak ölçüldü. Taze meyve ve sebze fiyatları nisandan beri aralıksız çift hanede yükseliyor. Artışlar özellikle geçen yılın son dört ayında artışlar; eylül yüzde 23.02, ekim yüzde 20.76, kasım yüzde 35.72, aralık yüzde 33.92 şeklinde oluştu. Ekmek ve tahıllarda da yıllık zam ocakta yüzde 19'u aştı. Yıllık düzeyde ocak ayında görülen değişim baz etkisi kaynaklı çünkü 2019'un Ocak ayında endeks 633 değerini alarak zaten oldukça yüksek bir seviyeye çıkmıştı. Aynı yılın mart ayında endeks 702'ye yükseldi. O dönem patates soğan depolarının basıldığı aylardı. Daha sonra ise hızlı bir düşüş yaşandı. İlerleyen süreçte hava koşulları, dövizdeki yatay seyir sayesinde fiyatlar nispeten aşağı geldi. Ancak 2020'de yukarıda aktardık yine hızlı bir çıkışla Ocak 2021 itibarıyla endeks 2019'daki seviye kadar olmasa da 665.95'e kadar geldi. Antalya Ticaret Borsası'nın açıkladığı ocak ayı hal endeksinde de meyve fiyatlarının geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 76.23 arttığı görüldü. Sebze ise yüzde 16.92 ucuzladı. Hale inen meyvede miktarı yüzde 50.63, sebze miktarı da yüzde 31.81 azaldı.

EN ÇOK MANDALİNA ZAMLANDI

Yeni yılda TÜİK'in enflasyon sepetinde gıdanın ağırlığı artarken, alkollü içecekler, giyim ve lokanta gibi maddelerin ağırlıkları azaltıldı. 2020'de sepette yüzde 22.77 olan gıdanın ağırlığı yüzde 25.94'e yükseltildi. Enflasyon sepetine salgın döneminde tüketimi artan turşu dahil edilirken, erik daha birkaç ürün listeden çıkarıldı. Ocak ayında en çok zamlanan ürün yüzde 26.77 ile mandalina oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, ocak ayı enflasyon rakamlarına ilişkin olarak, “Açıklanan rakamlar enflasyon hedefinin uzağında olduğumuzu gösteriyor” dedi. Twitter hesabı üzerinden açıklama yapan Elvan, “Hedefe ulaşmak için önlemlerimizden asla taviz vermeyeceğiz. Tüm tarafları içine alan istişare mekanizmalarıyla hareket edeceğiz. Fiyat istikrarı olmadan kaliteli ve sürdürülebilir bir büyüme mümkün değil” ifadelerini kullandı. Öte yandan yurt içim üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) 2021 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 2.66, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 26.16 oldu.