Uluslararası Sorunlar İçin Tavsiye Kurulu Türkiye'yi mercek altına aldı 

Dışişleri Bakanlığı ile Savunma Bakanlığı adına Dışişleri Bakanı Wopke Hoekstra AIV’den “Türkiye’nin jeopolitik rolü”  konusundan Hollanda hükümetine politika üretmesini istedi. Wopke Hoekstra şu sorulara yanıt bulunmasını istedi:

1. Türkiye'nin jeopolitik çıkarlarını, rolünü ve bunun sonucunda ortaya çıkan dış ve güvenlik politikasını yorumlarken (değişimleri) hangi iç, dış ve ekonomik faktörler ve gelişmeler dikkate alınmalıdır?

2. 5 ile 10 yıllık bir zaman diliminde Türkiye'nin dış ve güvenlik politikasına ilişkin beklentiler nelerdir? Türkiye'nin jeopolitik rolünün Hollanda'nın çıkarları, NATO ittifakı ve AB açısından olası sonuçları nelerdir?

3. Hollanda'nın ikili olarak ve AB ve NATO bağlamında eylem perspektifi nedir? Kısa ve uzun vadede olası politika seçenekleri nelerdir?

Eski Hollanda Dışişleri Bakanı Prof. A.G.(Bert) Koenders’in başkanlığını yaptığı AIV’de konu üzerine bir buçuk yıl çalışıldı. Çoğu Türkiye'de olmak üzere Hollanda, AB, ABD, NATO ve internette düşünce kuruluşları, sivil toplum, hükümet, diplomatik servis ve çeşitli (uluslararası) kuruluşlardan uzmanlardan oluşan karma komite oluşturuldu.

Hollanda hükümeti için hazırlanan raporda “Hollanda ve Türkiye temel değerler ve ilkeler konusunda anlaşmazlık yaşamasına rağmen, Türkiye'nin tahmin edilenden çok daha önemli bir müttefik" olduğunu vurgulandı. Hükümete çıkarları dengelemek için şunlar önderdi:

1. Türkiye'nin sadece Karadeniz'e erişimde değil, birçok cephede Rusya'yı çevreleyerek, görüşmelerde kalarak ve arabuluculuk yaparak;  Avrupa'nın güvenliğini arttırarak, Batı'nın çekilmekte olduğu Orta Doğu ve Afganistan gibi bölgelerden gelen ve Avrupa'ya göç akımlarını tetikleme potansiyeli olan çatışma tehdidini azaltarak oynayabileceği jeostratejik rolün tanınması ve adlandırılması.

2. İnsan hakları ve hukukun üstünlüğü, değer ve standartlarının tutarlı bir şekilde desteklenmesi. Bunu yaparken amaç, Avrupa Konseyi tarafından Türkiye aleyhine başlatılan uyumsuzluk prosedürünün desteklenmesi de dâhil olmak üzere, Türkiye'nin uluslararası hukukun üstünlüğüne katılımının devamını sağlamaktır.

3. Aynı anda, hem stratejik hem de ileriye dönük hareket edin: Türkiye'yi çok taraflı sisteme dahil edin. AB'ye katılım sürecinin sonlandırılması gibi geri dönüşü olmayan adımlar atılmasına yol açabilecek dinamiklere karşı dikkatli olun. Bu sadece ortak perspektifi değil aynı zamanda AB'nin elindeki kozların çoğunu da ortadan kaldıracaktır. Adaylık statüsünün ve ittifak işbirliğinin sona ermesini sadece en kötü senaryoda, gelecekteki 'açık rekabet' senaryosunda belirtildiği gibi bir durumda düşünün.

4. Hollanda'nın Almanya ile paylaştığı birçok çıkar göz önünde bulundurularak; Türkiye ile ilişkilerin geliştirilmesi için Almanya ile koalisyon halinde çalışılması, Türkiye ile iletişim, işbirliği ve diyalog kanallarının mümkün olduğunca açık tutulması için AB çerçevesinde teşvik edici ve kolaylaştırıcı bir rol oynanması. Bu bağlamda, Wittenburg konferanslarının mevcut ikili formatına dayalı olarak Berlin ve Ankara ile üçlü istişarelerin başlatılması.

5. Avrupa'ya yabancılaşmayı önlemek için kısa vadede Türk nüfusuna daha fazla ulaşılması, Hollanda'nın Türkiye ve Türk toplumu ile olan bağının değerinin tanınması ve adlandırılması. Türk kültürüne, insanlarına, ekonomik dinamiklerine, gençlerin isteklerine, bir bütün olarak ülkeye ve Hollanda ile etkileşime değer verin. Hollanda'daki Türk toplumunu dahil edin ve Türkiye ile Hollanda arasında yakın ticaret ve yatırım ilişkilerinin yanı sıra sosyal, eğitimsel ve profesyonel ağlar kurmak gibi ortak çıkarlara odaklanın. Türkiye'deki sivil toplumun ihtiyaçlarıyla bağlantı kurun ve bu konuda esnek olun.  

6. Ekonomik olarak zor durumdaki Türkiye'yi insan hakları ve hukukun üstünlüğünün geliştirilmesi yönünde harekete geçirmek için AB'nin güçlü müzakere pozisyonunu kullanın. Bunu tavsiye ve AB'nin hâlihazırda mevcut olan koşullu yaklaşımı doğrultusunda yapın. Avrupa Komisyonu'ndan Türkiye'nin ekonomik toparlanması ve dayanıklılığına yönelik tedbirlerin bir örneğini isteyin. En büyük fırsatlar, hizmetler, iklim ve Yeşil Mutabakat konularına odaklanarak ve dijital işbirliğini teşvik ederek gümrük birliğinin modernleştirilmesi  ve Türkiye ile AB arasında vize serbestisinde yatmaktadır.   

7. AB'nin mültecilere ev sahipliği yapma sorumluluğunu Türkiye'ye açıkça tanımasını sağlamak; bu sorumluluk için AB'nin çok yıllı bir mali taahhütte bulunması gerekmektedir. 3,5 milyondan fazla Suriyeli mülteciye uzun süre ev sahipliği yapma sorumluluğu konusunda Türkiye'ye cömertçe yardımcı olun; mali öngörülebilirlik Türkiye için çok önemlidir. Türkiye'de fonların nasıl ve kimlere harcandığına ilişkin daha şeffaf bir iletişim de önemlidir. AB, 2016’da AB-Türkiye arasında imzalanan geçici ve isteğe bağlı göçmen anlaşmasına sadık kalmalıdır. Aynı zamanda, hem Türkiye hem de AB düzensiz göç ve çatışmanın temel nedenlerini ele almak için daha fazla yatırım yapmalıdır. İleriye dönük olarak, Türkiye ile mevcut göç işbirliği biçimine alternatifler AB çerçevesinde aktif bir şekilde aranmalıdır.

8. NATO-Türkiye ilişkilerinin sürdürülmesinde proaktif bir rol oynayın ve NATO'yu daha güçlü kılmak için ABD ile Türkiye arasındaki yakınlaşmaya yatırım yapın. Avrupa topraklarının korunması, her şeyden önce, askeri açıdan çok önemli olan bu üye devletlerin güvenlik eksenine bağlıdır. Ege ve Akdeniz'deki toprak ve deniz sorunlarının çözümü için uzmanlık ve arabuluculuk sunmak. Türkiye'ye mümkün olan en kısa sürede batılı, NATO uyumlu sistemlere erişim ve uyumu sağlayın.

9. Türkiye'nin AB dış ve güvenlik politikasına daha fazla dahil edilmesi bu yakın zamanda Avrupa Siyasi Topluluğu'nda olduğu gibi toplantılar yoluyla ya da GBVD işbirliği ve benzeri girişimler üzerine üst düzey bir diyalogla yapılabileceği gibi, Türk politikalarının AB politikalarıyla daha iyi koordine edilebilmesi için somut olarak AB politikalarının içeriğiyle ilgili olarak da yapılabilir. Türkiye, 2018 yılına kadar bu konulardaki gayri resmi istişarelere düzenli olarak davet edilmiş ve AB siyasi deklarasyonlarına ortak imza atmıştır. Jeopolitik bir oyuncu olarak Avrupa Birliği, Türkiye'nin yakınlığının stratejik avantajını kullanmalı ve Orta Doğu ve Afganistan'dan gelen göçün kontrolünün yanı sıra kırılgan ve çatışmalardan etkilenen ülkelere yardım için Türkiye'ye şiddetle ihtiyaç duyacaktır.

10. Türkiye'de ve Türkiye hakkında Hollanda'nın çıkarlarını etkileyecek değişikliklerin erken sinyallerini fark etmek için hükümet çapında öngörü ve erken uyarı kapasitesini etkinleştirmek alternatif geleceklere ve Hollanda için ilgili politika seçenekleri paletlerine dayalı olarak bir değil birkaç hareket tarzı düşünün. Bu şekilde, 2023 gibi kritik bir yılda Türkiye'de beklenmedik gelişmelere karşı daha hazırlıklı olun ve bu amaçla hızlı ve yeterli bir şekilde yanıt verebilmek için acil durum planları geliştirin.

YORUM /ANALİZ

HOLLANDA’YA MAKYAJ, TÜRKİYE’YE HAVUÇ

Uluslararası Sorunlar İçin Tavsiye Kurulu (AIV)’nun “Türkiye’nin Jeopolitik Rolü, Eğilimler ve Gelecek Senaryoları” başlıklı raporunu değerlendirmek için Türkiye-Hollanda ilişkilerinde yakın geçmişe yaşananlara ve öne çıkan kişilerin özelliklerine bakmak gerekiyor. Bu bağlamda;

1- Uluslararası Sorunlar İçin Tavsiye Kurulu (AIV) Başkanı Prof. A.G.(Bert) Koenders, Hollanda’da bölücü terör örgütü PKK’yı destekleyen Eski Hollanda Başbakanı Wim Kok’un öğrencisi olmasıyla dikkati çekmektedir.

2-. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaoğlu’nun Hollanda Başbakanı Mark Rutte'ye 21 Haziran 2013’de gönderdiği ‘Türkiye’yi hedef alan AB üyeliği için Holllanda’nın desteğini muhtaç olduğunu’ anlatan mektubu da AIV raporundan bağımsız ele alamayız.

3- Hollanda, 15 Temmuz darbe girişimi sırasında ve sonrasında Türkiye karşıtlığı ile özel bir rol oynamıştır.

4- Türkiye-Hollanda ilişkilerinde Mart 2017’de Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun uçağının iniş izinlerinin iptal edilmesiyle önemli bir kırılma yaşandı. Krizin yaşandığı anda Almanya’da olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya, karayolu ile Hollanda’nın Rotterdam kentine gitti. Ardından ülkede bir dizi olaylar tetiklendi.

5- Hollanda'da uzun yıllar PKK/YPG’ye ev sahipliği yaptı. 15 Temmuz darbe girişiminin ardından da FETÖ mensuplarına yataklık yapmaktadır.

6- Hollanda, Ukrayna'yı Rusya'ya, Yunanistan'ı Türkiye'ye karşı kullanan ABD/AB politikalarının önemli destekçisi konumundadır.

Olguları sıraladığımızda şu sonuç ortaya çıkmaktadır: “Türkiye'nin Jeopolitik rolü, eğilimler ve gelecek senaryoları” başlıklı hazırlanan rapor,  rotasını Asya'ya çeviren Türkiyemizi engellemek için  Altantikçi Takım tarafından hazırlanan bir tuzaktır.

Kısacası: 'Türkiye'nin Jeopolitik rolü, eğilimler ve gelecek senaryoları' başlıklı rapor, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun dostu, 17 Ekim 2014 - 26 Ekim 2017 tarihleri arasında Rutte II hükümetinde Dışişleri Bakanı olan Koenders  tarafından uzatılan bir havuç gibidir.

KILIÇDAROĞLU’NUN RUTTE’YE MEKTUBU

TARİH: 21 HAZİRAN 2013

Sayın Başbakan Rutte,

Ülkemizdeki gelişmelere ilişkin hükümetinizin tepkisini anlıyorum. Aynı endişeleri ben de taşıyor ve ortamın sakinleşmesi için her türlü çabayı gösteriyorum.

Aynı zamanda, Türk hükümetini, bir hukuk devleti olarak demokratik normlarla uyumlu davranmaya davet ediyorum.

Ancak Türk hükümetine yönelik yapılan eleştiriler ile Türkiye’nin AB üyelik sürecinin farklı hususlar olarak ele alınmasının gerekli olduğunu düşünüyorum. AB’nin Türkiye’ye böyle bir zamandaki mesajı, üyelik müzakerelerinin daha da yavaşlatılması doğrultusunda olmamalıdır.

Çünkü bu sadece Türkiye’deki demokrasi ve AB karşıtları ile Avrupa’daki Türkiye karşıtı çevrelerin işine yarayacaktır.

Oysa AB, Gezi Parkı eylemcilerine sahip çıkmalı, Türk demokrasisinin güçlenmesine ve farklı hayat tarzlarına saygı gösterilmesine destek olmalıdır.

İşte bundan dolayı, Sayın Başbakan, katılım müzakerelerinde, AB’nin yeni fasıllar açmasına yönelik katkınızı bekliyorum.

Hollanda her zaman Batı uygarlığının yüksek değerleri için sürekli bir umut ışığı teşkil etmiştir.

Zaman, Türkiye’de demokrasinin yükselişi için gösterilen çabalara destek verme zamanıdır.

Saygılarımla,

CHP Genel Başkanı

K. Kılıçdaroğlu