Diyanet açıkladı! Ünlü markaların birebir aynısını yaparak satmak caiz mi? Çakma ürün satmak haram mı?
İmitasyon ya da çakma ürün olarak piyasada satışı gerçekleştirilen ürünlerin satılarak bu yolla para kazanılmasına yönelik Diyanet'ten beklenen açıklama geldi. Peki imitasyon ya da çakma ürün satmak caiz mi? Taklit markaların satışı helal mi?
Ayakkabıdan çantaya, kılık kıyafetten kozmetiğe, elektronik ürünlerden oyuncağa kadar daha nice ürün günümüz piyasasında satışa sunuluyor. Özellikle de dünya çapında tanınmış başlıca bazı büyük markalarda çok uçuk rakamlarda satışa sunulan ürünlerin neredeyse tıpa tıp benzeyecek kadar orijinaline yakın hali daha uygun fiyatlarla müşteriye sunulabiliyor. Müşterinin orijinali ile ayırt edemeyecek derecede birebir aynısını üreten firmaların ya da bunları satan dükkanların bu satışları gerçekleştirmelerine yönelik durumlarının dinen caiz olup olmadığı Diyanet TV'nin "Diyanet'e Soralım" programında ele alındı.
DİYANETTEN (ÇAKMA) İMİTASYON ÜRÜN FETVASI! ÇAKMA ÜRÜN SATMAK CAİZ Mİ?
Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanvekili Dr. Fatih Mehmet Aydın, kendisine sorulan “İmitasyon ürün satmak caiz mi?” sorusuna şu cevabı verdi:
"Üreten firmanın milli ya da yabancı firma olma ihtimali olabilir. Firma sahibi Müslüman ya da gayrimüslim olabilir. Bu firmaların izin vermediği bir malı imitasyon olarak üretmek, satmak, satın almak, caiz değildir. Bu, kul hakkıdır. Bir bakıma da kamu hakkıdır."
ÜNLÜ BİR MARKAYI İZİNSİZ KULLANMAK VEBAL MİDİR?
Bir kimsenin kendisine ait olmayan bir markayı izinsiz bir şekilde kullanarak bunu ticaret haline döndürmesi dinen uygun olmayan davranışlardandır. Başkalarının belki de binbir uğraş ile ürettiği ya da ortaya koyduğu işin üzerine binerek onu gasp edecek her türlü eylem ya da davranış kul hakkı yükümlülüğünü de beraberinde getirir. Bu sorumluğun da hak sahibine iade edilmedikçe yani karşılığı verilmedikçe ya da helalliği alınmadıkça ortadan kalkmaz. Öyle ki Rabbimiz (c.c)kitabımız olan Kuran-ı Kerim'de “İnsan için ancak çalıştığı vardır.” (en-Necm, 53/39) ayetine değinilmektedir.
“Hiçbir kimse, elinin emeği ile kazandığını yemekten daha hayırlı bir kazanç yememiştir. Allah’ın Peygamberi Dâvûd (a.s.) da kendi elinin emeğini yerdi.” (Buhârî, Büyûʽ, 15 [2072]) buyuran Sevgili Peygamber Efendimiz (SAV)'de bu hadisinde helal kazancın önemine işaret etmektedir.
Dolayısıyla birtakım uğraşlar sonucu üretilen ürünün farklı bir firma tarafından kullanılması kul hakkı ihlaline ve müşterilerinin aldatılmasına yol açacağından dolayı bu durum etik olmaz. Ayrıca bu yolla haksız kazanç sağlamak da dinen caiz görülmemektedir.