Üretim duruyor banka kârları patlıyor
TBB’nin açıkladığı verilere göre sıkılaştırma politikalarıyla ücretlilerin alım gücünün düştüğü ve üretimin durgunlaştığı 2023 yılında banka kârları rekor kırmaya devam etti. En büyük 10 bankanın kâr toplamı 500 milyar lirayı aştı
Mayıs seçimlerinden sonra uygulanmaya başlayan sıkılaştırma politikaları ile ücretlilerin enflasyon karşısında alım gücünün düştüğü, imalat sanayinin, üretimin durgunlaştığı ve hazinenin rekor açık verdiği 2023 yılında bankalar rekor kâr elde etmeye devam etti.
İmalat sanayi ve üretim sektörünün göstergesi olan İstanbul Sanayi Odası PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) son yedi aydır durgunluğa işaret ediyor. Türkiye Bankalar Birliğinin (TBB), "Rakamlarla Bankacılık Sektörü 2023" raporunda açıkladığı verilere göre ise 2023'te en yüksek kârı 89,9 milyar lira ile Ziraat Bankası elde ederek, önceki yıla göre kârını yüzde 118,7 artırmış oldu. Garanti BBVA, 87,3 milyar lira ile ikinci, Türkiye İş Bankası 72,3 milyar lira ile üçüncü, Yapı Kredi 68 milyar lira ile dördüncü ve Akbank 66,5 milyar lira beşinci sırada yer aldı. Önceki yıla göre 2023'te Garanti BBVA kârını yüzde 49,3, Türkiye İş Bankası yüzde 17,4, Yapı Kredi yüzde 28,9 ve Akbank yüzde 10,8 artırdı.
TOPLAM ARTIŞ YÜZDE 40,4
Karlılık bazında bu bankaları sırasıyla, 33,2 milyar lira ile QNB Finansbank, 27,9 milyar lira ile DenizBank, 26,6 milyar lira ile Kuveyt Türk, 25 milyar lira ile VakıfBank ve 10,1 milyar lira ile Halkbank izledi. Böylece Türkiye'nin en büyük 10 bankası, 2023'te 506,8 milyar lira net dönem kârı elde etti ve ilgili bankaların toplam kârı önceki yıla kıyasla yüzde 40,4 artış göstermiş oldu.
2023'te Türkiye'deki 63 bankanın toplam aktif büyüklüğü 23,5 trilyon lira oldu. Ziraat Bankası, 3,8 trilyon lira ile sektörün en büyük aktifine sahip bankası unvanını korurken, bankanın aktif büyüklüğü, 2022'ye göre yüzde 64,4 artış kaydetti. 2023'te sektörün en yüksek ikinci aktifine sahip banka VakıfBank olurken, bankanın aktif büyüklüğü önceki yıla göre yüzde 64,8 yükselerek 2,8 trilyon liraya çıktı. Aktif büyüklük sıralamasında, 3'üncü sırayı 2,5 trilyon lira ile Türkiye İş Bankası alırken, aynı zamanda da özel bankalar arasında en yüksek aktif büyüklüğe sahip banka olma unvanını da korumuş oldu.
Halkbank ise 2,2 trilyon liralık aktif büyüklükle 4'üncü sırada yer aldı. Böylece, aktif büyüklüğü 2 trilyon lirayı aşan banka sayısı 4'e yükseldi. Halkbank'ı sırasıyla, 1,9 trilyon lira ile Garanti BBVA, 1,8 trilyon lirayla Akbank, 1,7 trilyon lirayla Yapı Kredi, 1 trilyon lirayla DenizBank, 995,9 milyar lirayla QNB Finansbank ve 674,4 milyar lirayla Kuveyt Türk izledi. Kuveyt Türk'ün, aktif büyüklük bazında ilk 10'a giren tek katılım bankası olması dikkati çekerken, 2023'te bir önceki yıla göre aktif büyüklüğü en fazla artan banka ise yüzde 90,2 ile DenizBank olduğu gözlendi.
MEVDUATLAR 13 TRİLYONA ÇIKTI
Bankaların, en büyük fon kaynağı durumundaki mevduatlar da geçen yıl 13 trilyon liraya çıktı. Sektörün 10 büyük bankasının mevduat/katılım fonu toplamı da 2022 yıl sonuna göre yüzde 69 arttı. Ziraat Bankası, 2,9 trilyon liralık mevduatla ilk sıradaki yerini korurken, onu 1,9 trilyon lira ile VakıfBank, 1,6 trilyon lira ile Halkbank, 1,5 trilyon lira ile Türkiye İş Bankası, 1,3 trilyon lira ile Garanti BBVA, 1,1 trilyon lira ile Akbank, 983,5 milyar lira ile Yapı Kredi, 593,5 milyar lira ile QNB Finansbank, 577,8 milyar lira ile DenizBank izledi. Bu dönemde, Kuveyt Türk'ün de 500 milyar liralık katılım fonu toplaması dikkati çekti.
2023'te bir önceki yıla göre, mevduat hacmi en fazla artış gösteren bankalar ise yüzde 79,2 ile VakıfBank, yüzde 77,9 ile Halkbank, yüzde 75,6 ile QNB Finansbank, yüzde 74,4 ile Akbank ve yüzde 69,7 ile Garanti BBVA oldu.
İlgili 10 bankanın toplam nakdi kredi desteği geçen yıl 9,7 trilyon liraya çıkarken, kredi desteği en yüksek banka 1,9 trilyon lirayla Ziraat Bankası olarak belirlendi. Bankanın, kredi stokundaki yıllık artış da yüzde 58 olarak kayıtlara geçti. Ziraat Bankasının ardından nakdi kredi stoku en yüksek bankalar 1,5 trilyon lirayla VakıfBank, 1,2 trilyon lirayla Halkbank, 1,1 trilyon lirayla Türkiye İş Bankası ve 1 trilyon lirayla Garanti BBVA oldu.
Söz konusu dönemde finansman desteği en çok artanlar bankalar arasında yüzde 72 ile Kuveyt Türk öne çıkarken, kredi stokundaki artış bazında incelendiğinde de yüzde 67,6 ile DenizBank ve yüzde 60,1 ile VakıfBank şeklinde sıralandı. Buna göre, kamu bankalarının geçen yıl sonu itibarıyla kredi stoku 4,6 trilyon liraya, özel bankaların ise 5,1 trilyon liraya ulaştı. Böylece 10 büyük bankanın toplam kredi stokunun yüzde 47,4'üne kamu bankaları, yüzde 52,6'sına özel bankalar sahip oldu.
ÖZ KAYNAKLAR YÜZDE 50 ARTTI
2022'de yaklaşık 1,2 trilyon lira olan söz konusu bankaların öz kaynaklar toplamı, geçen yıl yüzde 50 artış kaydederek 1,8 trilyon liraya yükseldi.
TBB'nin açıkladığı verilere göre de 2023'te Türkiye'deki 63 bankanın toplam öz kaynakları 2,2 trilyon lira olurken, sermaye yeterliliği standart rasyosu da yüzde 19 civarında gerçekleşti. Öz kaynak büyüklüklerine göre ise Ziraat Bankası 331,2 milyar lira ile birinci sırada yer alırken onu, 267,8 milyar lira ile Türkiye İş Bankası, 244,8 milyar lira ile Garanti BBVA, 211,2 milyar lira ile Akbank, 178,9 ile Yapı Kredi, 171,4 milyar lira ile VakıfBank, 128,4 milyar lira ile Halkbank, 89,8 milyar lira ile Denizbank, 81,6 milyar lira ile QNB Finansbank ve 48 milyar lira ile Kuveyt Türk izledi. Bu dönemde, öz kaynaklarını en fazla artıran bankalar sırasıyla, yüzde 84,4 ile QNB Finansbank, yüzde 67,1 ile Kuveyt Türk, yüzde 64,8 ile Denizbank, yüzde 63,6 ile Ziraat Bankası ve yüzde 60,3 ile Garanti BBVA oldu.