Vatan Partisi: Kayseri Şeker Fabrikası’ndaki sorunların nedeni kötü yönetim

Karakaş'ın açıklaması şöyle:

Vatan Partisi olarak “Üretici Baş tacıdır” diyoruz. Üreten herkese büyük değer veriyoruz. İşçiyi, çiftçiyi, esnafı, küçük sanayiciyi, orta sanayiciyi, büyük sanayiciyi şükran duygularımızla anıyoruz, minnet duyuyoruz. Özellikle de alın terini tarlada, bağda, bahçede mahsule dönüştürmek için her türlü şartta çalışan, gayet gösteren köylümüze, çiftçimize büyük değer veriyoruz.

Çiftçilerimizin alın terini şekere dönüştüren Kayseri Şeker Fabrikası da bizim için çok önemli bir sanayi işletmesidir.

Hal böyle olunca, pancar ekicisi çiftçilerimizin şikayetlerine kulağımızı kapatamazdık, Kayseri Şeker’deki gelişmelere göz yumamazdık

Pancar ekicilerini dinliyoruz, hepsi şikayetçi, Aralık ayında almaları gerek pancar paralarını henüz daha alamamışlar. Kayseri Şeker Fabrikası yetkilileri ödemeleri önce Ocak ayına, daha sonra Şubat ayına ertelemişler. Çok muhtemeldir ki, şubat ayında da ödemeleri yapamayacaklar ve ödeme takvimi Mart’a kadar uzanacak.

Pancar ekicisi çiftçilerimiz çok zor durumdalar. Aralık ayında ellerine geçecek paraya güvenip bankalara borçlanmışlar ama paralarını alamadıkları için faiz ödemeye mecbur kalmışlar.

Şikayetçilerden birisi de Çandır Ziraat Odası eski Başkanı Mustafa Kır. Sayın Kır, Kayseri Şeker Fabrikası yöneticilerine seslenirken tüm çiftçilerin ortak şikayetini dile getirmiş:

“Kayseri Şeker yöneticilerine çağrımdır, değerli yöneticiler sizlerde biliyorsunuz ki çiftçimiz zor durumda. Ödenmesi gereken pancar bedellerini bugün itibariyle ödeyemediniz bunda bir sorun yok, sorun şu her fırsatta TV’ye çıkıp açıklama yapan, gazetelere para ödenirken boy boy resim çektiren yöneticiler nedense bu aralar yoksunuz. Değerli yöneticiler lütfen bir açıklama yapın paralarımızı ne zaman ödeyeceksiniz, borcumuz var ödemelerimiz var sizlere güvenerek 31.12.2020 tarihlerindeki ödemelerimizi yapamıyoruz. Buda bizim gecikme faizi ödememize mal oluyor, lütfen biriniz çıkıp neden ödenmediğini gerekçeleriyle anlatsın da bizlerde tedbir alalım.”

Şeker Fabrikası yöneticiler bu soruya cevap vermez, cevabı biz verelim.

HÜSEYİN AKAY’IN GÖREVE GELİŞİ

Kayseri Şeker’in bu duruma nasıl geldiğini anlamak için biraz eskilere gidelim. Kayseri Pancar Kooperatifi yönetiminin başında 2010 yılına kadar Vedat Ali Özışık bulunuyordu. Kasım 2010 yılında Ergenekon’un İç Anadolu kasası iddiasıyla Özışık yönetimine operasyon yapıldı. Özışık yönetimi bu şekilde düşürülerek, yerine, FETÖ ile ilişkili olduğu iddia edilen Hüseyin Akay getirildi. Bu operasyonda görev alan hâkim ve savcılar 15 Temmuz’dan sonra tutuklanarak cezaevine gönderildi. O dönemde görev alan bazı şirket yöneticileri hakkında FETÖ bağlantıları nedeniyle açılan davalar ise devam etmektedir.

Bir FETÖ operasyonu ile görevinden alınan Sayın Özışık’ın yerine kayyum olarak görevi devralan Hüseyin Atay o günden bugüne bu görevi sürdürmektedir. Pancar ekicilerinin ve diğer çalışanların şikayetçi olduğu tablo Hüseyin Akay ve ekibinin eseridir.

PARALAR NEDEN ÖDENEMİYOR?

Kayseri Şeker’in finansal durumu değerlendirilirse, çiftçilerin pancar paraları neden ödenemiyor kolaylıkla anlaşılır.

Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş. (KŞF A.Ş.) tarafından açıklanan faaliyet raporlarına göre 2018 yılında 2 miyar 30 milyon TL olan Toplam Varlık 2020 yılı Nisan’ında 4 milyar 370 milyon TL olmuş. Yani 115.3 oranında bir artış söz konusu.

Gelelim fabrikanın borçlarına: KŞF A. Ş.’nin 2018 Nisan ayında 752 milyon TL olan toplam borcu, 2020 Nisan’ında, %225.3 oranında artarak 2 milyar 446 milyon TL’ye yükselmiş. Varlıklardaki artış oranı %115.3, toplam borç artışındaki oran ise %225.3. 1 Mayıs 2017 tarihinde 752 milyon TL olan borç, 30 Nisan 2020’de 2 milyar 446 milyon olmuş. Toplam borç üç yılda 3 misli artmış.

31 Ekim 2020 tarihli faaliyet raporuna bakıldığında ise toplam borcun 2 milyar 574 milyon TL’ye yükseldiği anlaşılıyor. Kayseri Şeker’in toplam borcu 6 ayda azalmamış, aksine 128 milyon TL artmış.

Borçlar arttıkça finans gideri (faiz) de artmış 30 Nisan 2018 tarihi itibari ile ödenen finansman gideri (faiz) 55 milyon TL, 30 Nisan 2019 tarihi itibari ile ödenen finansman gideri (faiz) 219 milyon TL, 30 Nisan 2020 tarihi itibari ile ödenen finansman (faiz) gideri ise 345 milyon TL olarak gerçekleşmiş.

Nisan 2018 ile Nisan 2020 tarihleri arasında ödenen finansman gideri (faiz) toplam 619 milyon TL olmuş.

Bu rakamlar oldukça büyük rakamlar. Turhal Şeker Fabrikası 569 milyona alınmış, 2 yılda ödenen faiz ise 564 milyon TL. Demek ki, bu faiz ödemesi olmasa Turhal Şeker Fabrikası borçsuz olarak alınırdı.

KŞF’nın borcunun büyüklüğünü anlamamız için bazı rakamlar vermek istiyorum: Türkiye Bankacılar Birliği verilerine göre 2020 Nisan ayında Kayseri’de kullanılan kredi miktarı 29 milyar 92 milyon TL olmuş. Aynı tarihte KŞF A.Ş.’nin toplam borcu ise 2 milyar 446 milyon TL. Bu borcun ilin toplam kredisi içindeki payı %8.4 olarak gerçekleşmiş.

Bu yüksek borçlanma ile de yetinilmemiş. 450 milyon TL değerinde Kira Sertifikası İhracı yapılmış. %30 peşin ve geri kalanı 4 eşit taksit ödemeli olarak alınan Turhal Şeker Fabrikası’nın 2. taksiti Kira Sertifikası İhracı ile ödenmiş. Geri kalan taksitler ise duruyor.

KŞF A.Ş.’nin kar/zarar tablosuna baktığımızda, şirketin 338 milyon lira brüt kar ettiği görülüyor ama bu karı 345 milyon liralık faiz gideri almış götürmüş, bankalara vermiş. Geriye 5 milyon liralık kar kalmış.

KŞF A.Ş.’nin mali durumunu kısaca özetlemeye çalıştım. Durum hiç iç acı değil. Yıllardır Kayseri Şeker’i yönetenlerin işletmeyi getirdikleri nokta maalesef bu.

Kayseri Şeker Fabrikaları A.Ş. bu duruma hiç layık değil. Kayseri de bu duruma layık değil, hatta Türk sanayii de bu duruma layık değil. Bu böyle olmamalıydı. Bu duruma en kısa zamanda çare bulunulmalıdır.

ÖNERİLERİMİZ

Hüseyin Atay’ın ve diğer yöneticilerin görevde kalmasının Kayseri Şeker fabrikaları A.Ş. ve pancar çiftçileri için mahzurlu olduğu anlaşılmıştır. Bir an önce yeni bir isim ve yeni bir ekip göreve gelmelidir.

Yeni yönetim, Nisan ayı içerisinde yapılması planlanan Genel Kurul ve seçimlerde tarafsız kalmalıdır ve kooperatif üyelerinin baskı altında kalmadan, özgür bir şekilde oy kullanmalarını sağlamalıdır.

Mevcut yönetim tarafında başkanlığa aday olabilir endişesi ile haksız biçimde üye yapılmayan çiftçiler Genel Kurul’dan önce kooperatife üye kaydedilmelidir.

80 bin pancar üreticisinin ve 4500 fabrika çalışanının yüzlerinin güleceği günlerin bir an önce gelmesi dileklerimle sözlerime son veriyorum.