Baştayyareci Vecihi Hürkuş’a saygıyla
Kurtuluş Savaşı'nda 3 madalya alan ve Türkiye'nin ilk yerli uçağını tasarlayıp üreten pilot, mühendis, tayyareci Vecihi Hürkuş, 16 Temmuz 1969'da hayatını kaybetti. Vecihi Hürkuş'un adı bugün yeni girişimlerde yaşıyor
Türkiye'nin ilk yerli uçağı "Vecihi K-VI"yı tasarlayıp üreten pilot, mühendis, tayyareci Vecihi Hürkuş, 16 Temmuz 1969'da hayatını kaybetti. Onun adına kurulan Tayyareci Vecihi Hürkuş Müzesi Derneği (TVHMD) Yönetim Kurulu Başkanı Bahadır Gürer, "Hürkuş'un vizyonu ve çalışmaları, günümüz Türk havacılığının gelişimine zemin hazırlamıştır. Hürkuş'un açtığı yolda, Türkiye son yıllarda havacılık ve savunma sanayiinde önemli atılımlar yapmış ve uluslararası arenada dikkat çeken projelere imza atmıştır" dedi.
Türkiye’de sivil havacılığın öncü ismi Hürkuş’un kısa yaşam öyküsü şöyle:
Vecihi Hürkuş, 18 Ocak 1896'da İstanbul'da doğdu. Üsküdar'daki Füyuzati Osmaniye Rüştiyesi ve Paşakapısı İdadisinde eğitim aldıktan sonra Tophane Sanat Okuluna geçerek buradan mezun oldu.
1912'de gönüllü olarak Balkan Savaşı'na katıldıktan sonra İstanbul Ordu Kumandanlığınca Beykoz Serviburun'daki esir kampına kumandanlık yapmaya başladı. Tayyareciliğin eğitimini almak için Tayyare Makinist Mektebine giden Hürkuş, Birinci Dünya Savaşı'nda Bağdat Cephesi'ne makinist olarak gönderildi, ancak 2 Şubat 1916'da geçirdiği uçak kazasında yaralanınca yeniden İstanbul'a geldi.
İyileştikten sonra Yeşilköy'deki Tayyare Mektebine giren ve burada 21 Mayıs 1916'da ilk uçuşunu gerçekleştiren Hürkuş, 15 Kasım 1916'da mezun olarak pilot diplomasını aldı.
için şunları söylemişti: Vecihi Bey‘i
tarif ederken birkaç cümle yetmez.
Vecihi bey pilot, ama ne pilotu?
Akrobasi pilotu! Savaş pilotu! Test
pilotu! Ticari pilot! Öğretmen pilot! Uçakları çizip yapan kişi. Projeleri kendisi yaptı, imal etti,
onlarla test uçuşları yaptı.
KURTULUŞ SAVAŞINDA 3 MADALYA
Hürkuş, bugün sivil havacılığın öncüsü olarak anılıyor, ancak asker geçmişinde de parlak bir sicili var. Rusya henüz Çarlık dönemindeyken, 1917'de Kafkas Cephesi'ndeki 7. Tayyare Bölüğü'ne tayin oldu ve bu cephede düşürdüğü Rus uçağıyla adını tarihe "uçak düşüren ilk Türk tayyareci" olarak yazdırdı.
Kurtuluş Savaşı'nda başarılı keşif uçuşları yaparak, Yunan uçağını düşüren Hürkuş, kahramanlıkları nedeniyle 3 defa "TBMM Takdirnamesi" verilen tek kişi olarak kırmızı şeritli İstiklal Madalyası kazandı.
İLK YERLİ UÇAĞI TASARLADI
Uçak tasarımı üzerine yoğunlaşan Hürkuş, savaşta Yunanlılardan kalan uçak malzemelerinden yararlanarak ilk Türk uçağı "Vecihi K-VI"yı 1924'te üretti.
16 Şubat 1925'te Türkiye'de kurulan ilk sivil havacılık örgütü olan THK’nın o günkü ismiyle Türk Tayyare Cemiyeti (THK) kurucuları arasındaki ilk ve tek pilot olan Hürkuş'a "Türkiye'nin Baştayyarecisi" unvanı verildi.
Hürkuş, Kadıköy'de bir keresteci dükkanı kiraladı ve burada 3 ay içinde "Vecihi XIV" uçağını imal etti.
2 kişilik, tek motorlu spor ve eğitim uçağı ilk uçuşunu 27 Eylül 1930'da Kadıköy'ün Fikirtepe semtinde gerçekleştirdi. "Vecihi XIV" Türkiye'nin ilk sivil uçağı ve kendisinin de ürettiği ikinci uçak oldu.
ADI YENİ GİRİŞİMLERDE YAŞIYOR
Türk havacılığına önemli katkılar yapan Vecihi Hürkuş, vefatının üzerinden uzun yıllar geçmesine rağmen unutulmadı. Türk Hava Kuvvetlerinin pilot yetiştirmek için kullandığı yeni nesil temel eğitim uçaklarına "HÜRKUŞ" adı verildi.
"HÜRKUŞ Geliştirme Projesi" Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) ile Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TAI) arasında 2006'da imzalanan protokolle başladı. HÜRKUŞ sözleşmesi kapsamında 2 uçar prototip uçak ve 2 yapısal test uçağı geliştirildi.
Türkiye’nin ilk temel eğitim uçağı "HÜRKUŞ-A" ilk defa 29 Ağustos 2013'te havalandı. HÜRKUŞ-A, Avrupa Havacılık Emniyet Ajansı (EASA) ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden (SHGM) sertifika alan ilk Türk uçağı oldu. "HÜRKUŞ-B" ise ilk uçuşunu 30 Ocak 2018'de başarıyla gerçekleştirdi.