Vergi düzenlemesi yolda: EYT’de yaş sınırına henüz karar verilmedi

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Habertürk canlı yayınında soruları yanıtladı. Bilgin, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT), kıdem tazminatı, asgari ücretin işgücü piyasalarına etkisi gibi konular hakkında değerlendirmelerde bulundu.

Bakan Bilgin, asgari ücret rakamına ilişkin “Bizim belirlediğimiz asgari ücret, işçilerimiz, işçi sınıfının büyük çoğunluğu tarafından makul bulunmuş, değerli bulunmuştur. Bu, çok yüksek bir ücret midir? Değildir ama bu bugünkü şartlarda verilebilecek asgari ücrettir.” diye konuştu.

ASGARİ ÜCRET ORTALAMA ÜCRET TARTIŞMASI

“Asgari ücretin giderek ortalama ücrete dönüştüğüne” ilişkin değerlendirmelerin anımsatılarak, “Türkiye, bu asgari ücret tuzağından nasıl çıkacak?” sorusunun yöneltilmesi üzerine Bilgin, şunları söyledi:

“Öyle bir tuzak yok. Rakamları izliyorum. Gerçek olmayan nedir? Bazı ücretler asgari ücret düzeyinden vergilendirilmek, prim yatırmak için oraya sıkıştırılmıştır. Asgari ücret yüksek belirlendikçe reel olarak yukarıdaki ücretler de yüzde 100 artmıyor ama yüzde 60, yüzde 70, yüzde 80 artıyor. Aşağıdan yukarıya artıyor. Nitelikli emekte bu artış daha yüksek. Daha düşük usta, işçi asgari ücretin bir kademe üzerinde yer alıyor. Türkiye'de enflasyon dizginlenirse, asgari ücret politikası da bu kadar reel artışlara tekabül edecek şekilde sürdürülürse tam tersine ücretlilerin milli gelirden aldığı payı yukarıya doğru tırmandırır ama enflasyon burada düşmanımızdır. Şimdi kontrol altına alındı.”

İŞTEN ÇIKARMA ENDİŞELERİ

Bazı sektörler için asgari ücretin yüksek olduğu ve işçi çıkarmalarına neden olabileceği endişelerini yarattığına ilişkin soru üzerine, asgari ücreti daha yukarıda belirleme arzularının önündeki temel engelin bu olduğunu söyledi.

Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde çalışan işçilerin ve işverenlerin bu yönde bir endişelerinin olduğunu belirten Bilgin, asgari ücret artışlarının ardından büyük işletmelerde daha az, orta ve küçük işletmelerde daha fazla oranlarda istihdamı durdurma, küçük işletmelerde çok az da işten çıkarmanın olduğunu ancak bir süre sonra üretimde artış yaşandığını ifade etti.

HAZİNE VE MALİYE ÇALIŞMA BAŞLATTI

Tüm ücretlilerin, asgari ücret kadar olan gelirlerini vergi dışı bıraktıklarını hatırlatan Bilgin, "Şimdi bir başka şey daha yapılıyor. Hazine ve Maliye Bakanımızla talepleri birlikte değerlendirdik. Hazine ve Maliye Bakanlığı, vergi dilimlerinde düzenlemeyle ilgili bir çalışma yapıyor. Hazine ve Maliye Bakanımız açıkladığı zaman bunun da çok olumlu etkisi olacaktır. Çalışanları çok rahatlatacak. Yani 'Ocak ayında aldığımız maaşı niye temmuzda, ağustosta alamıyoruz' eleştirisini cevaplayacak bir düzenleme çalışması yapılıyor." diye konuştu.

En düşük tutarda maaş alan emeklilerle ilgili konuşan Bilgin, sayıları 500 bin civarında olan bu kişilerin, prim gün sayısını tamamlamayan, çoğunluğu Bağ-Kur'lu ve devletin "Gelirsiz insan bırakmayalım" düşüncesiyle hareket ederek borçlandırma yoluyla emekli ettiği kişiler olduğu bilgisini verdi.

‘EMEKLİ MAAŞLARINI YENİDEN ELE ALACAĞIZ’

Bilgin, "Memur maaşları ne kadar artacak?" sorusu üzerine memur ve emekli maaşlarıyla ilgili Kamu Toplu Sözleşmesinde altına imza attıkları maddeler olduğunu anımsatarak bu kişilerin maaşlarına enflasyonun üzerinde artış yapılacağını belirtti.

Bilgin, "Nasıl ki sosyal devlet, 'Gelirsiz kimseyi bırakmayalım' diye bir düzenleme yaptıysa aynı şekilde bunların gelirlerini yeniden ele alarak düzelteceğiz." dedi.

"En düşük emekli maaşı ne olabilir?" sorusuna Bilgin, "En düşük emekli maaşı, bütün oranlar belirlendikten sonra ortaya çıkacak." yanıtını verdi.

Emeklilik sistemlerinin, en az 3 çalışanın bir kişiyi emekli edebileceği modele dayandığını ancak Türkiye'de bunun koptuğunu belirten Bilgin, "Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) dediğimiz hadise de onunla ilgili. 1999'daki bu o kadar kopmuş ki hiç olmazsa bunu rasyonel temele dayandıralım demişler. Neredeyse bir kişinin çalıştığı ve bir kişinin emekli maaşını ödediği duruma gelinmiş. Şu anda 2,1. EYT uygulamasıyla muhtemelen 1,9'a falan düşer." diye konuştu.

EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR

"EYT çalışması ne zaman bitecek, yürürlüğe girecek ve açıklanacak?" sorusu üzerine Bilgin, şu ifadeleri kullandı:

"Önümüzdeki çalışma, teknik çalışmaları tamamlanmamış bir çalışma. En çok sorulan soru, 'Prim gün sayım şu kadar eksik, bunu borçlanabilir miyim? 8 Eylül 1999'dan önce işe girmemişsen ne kadar borçlanırsan borçlan olmaz. Mevcut yasamızda olan haklar devam edecek. Bir başka konu, yurt dışında çalışanların durumu. Yurt dışında kurumlarımıza olağanüstü müracaat edenler var, kuyruklar oluşmuş. Orada da benzer kafa karışıklıkları var. Onlar da 'Hemen gidip prim gün sayılarımızı tamamlayalım, emekli olalım' diye kuyruklar oluşturuyor. Onlarda da aynı şeyler geçerli. EYT, 8 Eylül 1999 öncesi işe başlamayı zorunlu kılıyor. Dünyanın neresinde olursanız olun."

YAŞ SINIRI NETLEŞMEDİ

"EYT'de yaş sınırı olacak mı?" sorusuna Bilgin, "Bütün bu çalışma bittikten sonra, toplam tabloyu gördükten sonra onu değerlendireceğiz. Yaş sınırı konusunda henüz karar verilmedi." yanıtını verdi.

Bilgin, "Bu, 'Evet' ya da 'Hayır' diye yanıt verilecek bir konu değil. Bu aya kadar yaklaşık sayı, 1 milyon 900 bin kişi. Ocak ayında 2 milyon civarında veya biraz geçer. Prim günü sayısı ve hizmet yılı süresi şartlarına uyanların sayısı bu. Eğer hiçbir yaş sınırı olmazsa bunlar kapsama giriyor." diye konuştu.

EYT düzenlemesi çıktıktan sonra süreç içinde faydalanabilecek toplam kişi sayısının ise 5 milyon 700 bin civarında olduğu bilgisini paylaşan Bilgin, bu kişilerin kaç yılda emekli olabileceğine ilişkin soru üzerine "Şu anda onları belirlemeye çalışıyoruz. Kişi müracaat ediyor, 'Ben daha önce de Bağ-Kur'lu, SSK'lı olarak çalışmıştım, yurt dışında çalışmıştım' diyor. Onlar müracaat etmeden biz keyfi olarak dosyaları birleştiremiyoruz. Müracaat sonucu bu dosyalar birleştiriliyor. O çalışmayı yapıyoruz ve bu hummalı bir çalışma." değerlendirmesinde bulundu.

Düzenlemenin yürürlüğe ne zaman gireceği ve ilk aylıkların ne zaman ödeneceğine dair görüşleri sorulan Bilgin, "Bu Meclis'in iradesine bağlı. En geç ocak ayında Meclis'e intikal ettirdiğimiz zaman Meclis'in kararlaştırma sürecine bağlı olarak tamamlanır." dedi.

Bilgin, kısmi emeklilik kapsamındaki kişilerin EYT kapsamında olmadığını, onların koşullarında herhangi değişiklik olmayacağını ifade etti.

EYT'lilerin kıdem tazminatı için uygun şartlarda kredi desteği verileceğini anımsatan Bilgin, "Bu tazminat doğrudan doğruya işçinin hesabına yatırılacak." dedi.

SÖZLEŞMELİLER

Bilgin, sayıları 500 bin civarında olan kamudaki sözleşmelilerin kadroya geçirilmesiyle ilgili düzenlemeyi önümüzdeki hafta, tatile girmeden Meclis'e intikal ettireceklerini söyledi.

Taşeron işçilerle ilgili bir çalışmaları şu an için olmadığını belirten Bilgin, önlerindeki dosyanın geçici işlerle ilgili olduğunu dile getirdi.

Bilgin, 3600 ek gösterge konusuyla ilgili "Yeni talepler var. Onları değerlendireceğiz. Onunla ilgili acelemiz yok. Ne zaman tamamlanırsa Meclis ne zaman uygun görürse... Biz teknik çalışmalar yapıyoruz, siyasi karardır bu. Süreç işliyor." ifadelerini kullandı.