Wang Yi: ‘Barış ve istikrarı koruma kabiliyetine sahibiz’
ABD’nin Güney Çin Denizi’nde Filipinler’i kışkırtma çabasına Çin’den yanıt geldi. Girişimlerin siyasi bir dram olduğunu belirten Pekin yönetimi, ABD ile Filipinler arasındaki anlaşmanın da geçersiz olduğunu beyan etti.
Son zamanlarda ABD, Çin ile Filipinler arasındaki “Ren'ai Jiao” anlaşmazlığını kışkırtmaya çaşıyor. ABD, Çin ile Filipinler arasında gerginliği Güney Çin Denizi'ndeki istikrarı baltalamak için kullanıyor. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Singapur ve Malezya'ya yaptığı ziyarette, Çin'in bölge ülkelerinin perde arkasındakilere karşı uyanık kalmasını ve Güney Çin Denizi'nde barış ve istikrarın sağlanmasında öncü rolü üstlenmesini umduğunu ifade etti. Dışişleri Bakanı, Çin ve ASEAN (Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği) üyelerinin ortak çabaları sayesinde, Güney Çin Denizi'ndeki durumun genel olarak istikrarlı kaldığını ve bunun da ülkelerin gelişmeleri için sağlam bir ortam sağladığını söyledi.
FİLİPİNLERE EL UZATTI
Bakan Wang, Çin'in Filipinler ile olan farklılıkları, ikili diyalog yoluyla ele alma isteğini yaptığı konuşmada belirtti. Wang, “Filipin tarafının geçmişte varılan mutabakata bağlı kalması, ikili ilişkilerin gelişmesinden doğan karşılıklı güvene değer vermesi ve denizcilik durumunu yönetmek için etkili yollar aramak üzere en kısa zamanda Çin ile birlikte çalışması umulmaktadır.” ifadelerini kullandı. Bakan Wang, Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki Davranış Kurallarına ilişkin istişareleri hızlandırmak ve Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi de dâhil olmak üzere uluslararası hukukla tutarlı, etkili ve esaslı bölgesel kuralların bir an önce sonuçlandırılması için ASEAN üyeleriyle birlikte çalışmaya hazır olduğunu vurguladı. Dışişleri Bakanı, Çin ve ASEAN üyelerinin Güney Çin Denizi'nde barış ve istikrarı koruma ve ortak bir ev inşa etme kabiliyetine ve bilgeliğine sahip olduklarına inandıklarını kaydetti.
ÇİN DİYALOG KURUYOR
Uzmanlar, Wang Yi’nin konuşmasında ABD ve diğer Batılı ülkelerin konuyla ilgili çarpıtmalarının ardındaki gerçek niyeti göstermeyi amaçladığını belirtiyor. Şanghay Uluslararası Çalışmalar Enstitüsü Başkan Yardımcısı Li Kaisheng cumartesi günü Global Times'a verdiği demeçte, Çin'in, Singapur ve Malezya dışişleri bakanlarıyla bir araya gelmesinin sebebinin, ABD tarafından kışkırtılmalarına izin vermemek olduğunu ifade etti. Li, Bakan Wang’ın aynı zamanda Filipinler'in Çin'in pozisyonunu tanıması ve Çin'le ortak noktada buluşması için diyalog mesajı verdiğini kaydetti. Li, Filipinler'in ABD'den daha fazla etkilenmesine rağmen, diğer ASEAN üyelerinin etkilenme ihtimalinin düşük olduğunu söyledi.
‘REN’Aİ JİAO’ ANLAŞMAZLIĞI
Filipinlilerin bölgede yeniden Ren’ai Jiao da eyleme geçmesine ilişkin Çin Dışişleri Bakanlığı açıklama yaptı. Bakanlık sözcüsü konuy ilişkin anlaşmazlık hakkında şu açıklamayı yaptı:
“Ren'ai Jiao her zaman Çin'in Nansha Qundao'sunun bir parçası olmuştur. 1999'da Filipinler askeri bir gemi gönderdi (Sierra-Madre) ve Ren'ai Jiao'nun statükosunu yasa dışı bir şekilde değiştirmeye çalışarak kasten gemiyi karaya oturttu. Filipinler birkaç kez gemiyi geri çekme sözü verdi ancak harekete geçmedi. Sadece bu da değil, Filipinler, Ren'ai Jiao'yu kalıcı olarak işgal etmek için askeri gemiyi elden geçirmeye ve güçlendirmeye çalıştı. Bir süredir ABD, Filipinler'in kasıtlı olarak Ren'ai Jiao'da karaya oturan askeri gemisini elden geçirme ve takviye etme girişimlerini kışkırtıyor ve destekliyor.”
ABD KIŞKIRTMA PEŞİNDE
Sözcü, ABD’nin küstahça Filipinler’i desteklediğini belirterek, şunları söyledi:
“Bu hamleler başarılı olamayacak. Hatta ABD, Filipinler'e yardım ve destek sağlamak için askeri uçak ve gemiler gönderdi ve defalarca ABD-Filipinler Karşılıklı Savunma Anlaşması'na atıfta bulunarak Çin'i tehdit etmeye çalıştı. Güney Çin Deniz ilişkin verilen tahkim kararı, perde arkasında ipleri ABD'nin tuttuğu, uluslararası hukuk adına sahnelenen saf bir siyasi dramaydı. Sözde karar, yasa dışıdır, hükümsüzdür.”
TAYVAN AYRILIKÇISININ ABD ZİYARETİNE PEKİN’DEN UYARI
Çin, Tayvan’ın ayrılıkçı liderinin ABD’ye ‘geçiş ziyareti’ni ‘Tek Çin’ ilkesinin ihlali olarak değerlendirdi. Tayvan Devlet Başkan Yardımcısı Lai Ching-te, Paraguay'ın yeni seçilen Devlet Başkanı Santiago Pena'nın 15 Ağustos'taki yemin törenine katılmak için çıktığı seyahatte, geçiş durağı olarak New York'a uğradı. Önceki gece New York'a ulaşan Lai'yi, ABD'nin Tayvan'daki “defakto temsilciliği” niteliğindeki Amerikan Enstitüsünün Washington Ofisi Direktörü Ingrid Larson ile New York'taki Taipei Ekonomi ve Kültür Ofisi temsilcisi Hsiao Bi-khim karşıladı. Lai'nin New York'ta ABD'de yaşayan Tayvanlılarla özel yemekte bir araya geleceği, ardından Tayvanlı girişimcilerle görüşeceği kaydedildi.
TEK ÇİN İLKESİ’NE AYKIRI
Tayvan'da gelecek yıl düzenlenecek liderlik seçimlerinde iktidardaki Demokratik İlerici Partinin (DPP) adayı olan Lai'nin “geçiş ziyareti”, Çin'de tepkilere neden oldu. Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Çin'in ABD ile Tayvan arasında her türlü temasa karşı olunduğu belirtilerek, ziyaretin kınadığı bildirildi. Lai Ching-te'nin “Tayvan'ın bağımsızlığı fikrine inatla bağlı bir ayrılıkçı” olduğunun belirtildiği açıklamada, “Çin, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçıların her ne ad altında ve her ne gerekçeyle olursa olsun ABD'yi ziyaret etmesine karşıdır.” ifadesine yer verildi. Açıklamada, ABD ve Tayvan otoritelerinin Lai'nin siyasi faaliyetleri için “geçiş ziyareti” adı altında yaptıkları düzenlemenin “Tek Çin” ilkesini ihlal ettiği, Çin'in egemenliğine ve toprak bütünlüğüne zarar verdiği kaydedildi.
Tayvan sorununun Çin'in temel çıkarlarının merkezi ve aşılmaması gereken “kırmızı çizgisi” olduğu vurgulanan açıklamada, “ABD'yi tek Çin ilkesine bağlı kalmaya ve liderlerini 'Tayvan'ın bağımsızlığını desteklememe’ taahhüdüne çağırıyoruz.” ifadesi kullanıldı.
Açıklamada olayın, “Tayvan Boğazı'nda süregelen gerilimlerin Tayvan otoritelerinin bağımsızlık için ABD'nin desteğini sağlama çabaları ve Washington'ın Tayvan sorununu Çin'i çevrelemek amacıyla kullanma eğiliminde olmasından kaynaklandığını bir kez daha ortaya koyduğu” görüşü paylaşıldı.
Daha önce de Tayvan lideri Tsai Ing-wen, nisan ayı başında Orta Amerika ülkeleri Guatemala ve Belize ziyaretleri öncesi ve sonrasında ABD'ye “geçiş ziyaretlerde” bulunmuş, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy ile görüşmüştü.