Yapay deprem oluşturmak mümkün mü? Fay hatlarına müdahale edilebilir mi? Uzmanlardan detaylı açıklama geldi

Ülkemizi yasa boğan Kahramanmaraş'ta meydana gelen çifte depremler ve ardından Hatay'da yaşanan şiddetli depremlerle birlikte 'Yapay deprem' sorusu gündemden düşmüyor.

DEPREMİ ABD GEMİSİ Mİ YAPTI?

ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS), depremler ile ilgili bilinmeyenleri yanıtladı. Kahramanmaraş'taki iki büyük depremden sonra "Depremi ABD gemisi mi yaptı?" sorusu gündemde yerini korurken yapay deprem sorusunu uzman isimler yanıtladı.

Depremler daha önce tahmin edilebilir mi sorusuna "Ne "biz" ne de diğer bilim insanları bir depremi tahmin edemedi. Bunun bir yolu yok. Öngörülebilir gelecekte "depremlerin önceden tahmin edilmesini" de beklemiyoruz. Bilim insanları yalnızca belirli bir alanda belirli bir yıl içinde önemli bir deprem meydana gelme olasılığını tahmin edebilir." yanıtı verildi.

Bazı insanların depremleri daha önceden bilebileceğine ilişkin iddialara yönelik ise, "İnsanların depremden önce sahip olduklarını iddia ettikleri semptomların bilimsel bir açıklaması yoktur ve çoğu zaman semptomların ardından deprem olmaz." cevabı verildi.

HAYVANLAR DEPREMİ HİSSEDEBİLİR Mİ?

Merak edilen bir diğer soru ise; "Hayvanlar depremi hissedebilir mi?" idi. Ve ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) bu soruya, "Önemli bir depremden önceki olağandışı hayvan davranışlarına dair elimizdeki en eski referans, MÖ 373'teki Yunanistan'dandır. Sıçanlar, gelincikler, yılanlar ve kırkayaklar, yıkıcı bir depremden birkaç gün önce evlerini terk edip güvenliğe doğru yola çıktılar. Hayvanların, balıkların, kuşların, sürüngenlerin ve böceklerin, herhangi bir yerde haftalar veya saniyeler öncesinden garip davranışlar sergilediğine dair çok sayıda anekdot niteliğinde kanıt vardır." yanıtını verdi.

DÜNYA’DA EN BÜYÜK KAÇ ŞİDDETİNDE DEPREM OLABİLİR?

Dünyada en büyük deprem kaç şiddetinde olabileceği de merak edilen sorular arasında yer alırken " 10 büyüklüğünde veya daha büyük deprem yaşanabilir mi?" sorusuna "10 veya daha büyük depremler olamaz. Bir depremin büyüklüğü, meydana geldiği fayın uzunluğu ile ilişkilidir. Yani fay ne kadar uzunsa deprem o kadar büyüktür." karşılığı verildi.

Konuya ilişkin açıklamada "Bir fay, yer kabuğunu oluşturan kayalarda, her iki taraftaki kayaların birbirini geçerek hareket ettiği bir kırılmadır. 10 büyüklüğünde bir deprem oluşturacak kadar uzun bir fay bilinmiyor." denildi.

DEPREMİN HAVA DURUMUNA ETKİSİ VAR MIDIR?

Depremin hava durumuna bir etkisi yoktur. İstatistiksel olarak sıcak soğuk yağmurlu ya da karlı havalarda yaşanan depremlerin eşit bir dağılımı olduğu görülüyor.

MÖ 4. yüzyılda Aristotales, depremlerin yer altı mağaralarında hapsolmuş rüzgarlardan kaynaklandığını öne sürmüş, insanlar yüzyıllar boyunca buna inanmıştır. Bu teori, deprem havasına, yer altında büyük miktarda hava hapsolduğu için havanın depremden önce sıcak ve sakin olacağına dair bir inanca yol açmış. Daha sonraki bir teori ise, depremlerin sakin, bulutlu koşullarda meydana geldiğini ve genellikle öncesinde şiddetli rüzgarlar, ateş topları ve göktaşları olduğunu belirtti.

'Güneş patlamaları depreme neden olur mu?' sorusuna ise teknoloji sistemlerinin uzay hava koşullarından etkilenebildiği ancak uzay havası denilen olgu ile deprem arasında nedensel bir bağ bulunamadığına dikkat çekildi. Güneş'te 11 yıllık periyotlarda patlamaların meydana geldiği ancak depremler için böyle bir değişkenlik olmadığı belirtildi. Depremleirn Dünya'nın iç kısmındaki süreçler tarafından yönlendirildiği için Güneş patlamaları ile bağlantısı olmadığı ifade edildi.

YAPAY DEPREM OLUŞTURMAK MÜMKÜN MÜ? FAY HATLARINA MÜDAHALE EDİLEBİLİR Mİ?

Bazı uzmanlar nükleer bombalarla üretilen sarsıntılar ya da derin madencilik faaliyetleri fay hatları üzerinde belirli bir etki yaratabileceğini iddia etse de bunun sismik hareketlere dönüştüğü yönünde bugüne kadar kanıtlanış bir bilgi olmadığı belirtildi.