Yapay zeka kanserde anahtarı buldu
Türk araştırmacılar, yapay zekayı kullanarak bağışıklık sisteminden kaçan kanser hücreleri ile ilişkili proteinleri keşfetti. Yapay zeka maliyet ve zamandan tasarruf sağladı. Araştırmanın sonucunda kansere karşı başarı kazanmayı sağlayacak en etkili proteinler belirlendi
Karadeniz Teknik Üniversitesince geliştirilen proje, akciğer kanseri tedavisinde, yapay zeka kullanılarak görevleri belirlenen proteinlerle yeni ilaçların keşfedilmesine yardımcı olacak.
KTÜ Tıp Fakültesi Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi Anabilim Dalı Öğretim üyeleri yöneticiliğinde geliştirilen, "Kanserde İmmünoterapi Etkinliğinin İyileştirilmesine Yönelik Makine Öğrenmesine Dayalı Yeni Gen Keşfi ve İlaç Yeniden Konumlandırma Platformunun Geliştirilmesi" adlı TÜBİTAK projesi, akciğer kanserine yönelik yeni ilaçların yapay zekayla keşfini amaçlıyor.
11 üniversiteden akademisyen ve araştırmacıların yer aldığı projenin ilk aşamasında, immünoterapiye (bağışıklık sisteminin kanser hücreleri ile savaşmasını sağlayan tedavi türü) dirençli kanserlerin bağışıklık sisteminden kaçış mekanizmaları araştırıldı. Yapay zeka yoluyla söz konusu kaçışı sağlayan mekanizmalarda yer alan temel proteinler keşfedildi. Bu proteinlerin listesi, proje ortaklarıyla paylaşıldı. İki yıllık araştırmanın ilk bulguları "Nature Machine Intelligence" dergisinde yayımlandı.
DAHA KISA SÜREDE DÜŞÜK MALİYETLE
Proje yöneticisi KTÜ Tıp Fakültesi Biyoistatistik ve Tıp Bilişimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kemal Turhan, immünoterapi çok umut vadeden bir yöntem olmasına rağmen kanser hücrelerinin bağışıklık sisteminden kaçabildiğini söyledi. Turhan yapay zekanın katkısını anlattı: “Projenin temel amacı, bağışıklık sisteminden kaçan ve immünoterapiye dirençli akciğer kanserleri için yapay zeka kullanarak yeni ilaç hedefleri keşfetmek ve aday ilaçlar tahmin etmektir. Bunu klasik yöntemlerle gerçekleştirdiğinizde yeni bir kanser ilacı ortalama 10 yılda ve 1 milyar dolar maliyetle geliştirilmektedir. Dolayısıyla projemizin özü yapay zeka ile zaman ve maliyetlerden tasarruf sağlamaktır. Dergide yayınlanan çalışmamızda da yeni ilaç hedeflerinin belirlenmesinde kullanılabilecek en başarılı yapay zeka metotlarını ortaya çıkarmayı hedefledik. Dünyaca ünlü ve alanının en iyisi dergide bu çalışma yayınlanmış oldu. Bu benim ve ekibim için son derece önemli ve gurur vericidir. Amacımız gerçekten dünya bilimine katkıda bulunurken, Türkiye'de bu başarıları gerçekleştirebilecek genç araştırmacıların olduğunu göstermekti. İmmünoterapide kullanılan ilaçlara ek olarak bu kaçış mekanizmalarının önüne geçecek ve tümör hücrelerinin bağışıklık sisteminden kaçmalarına engel olacak yeni ilaçlar bulunulabilir. Ana hedefimiz, proje kapsamında ve proje sonrası çalışmalarla kanser tedavisinde doğrudan kullanılacak yeni ilaçları keşfetmek. Süreç zaten bizi oraya götürüyor. "
11 KURUM ORTAK ÇALIŞTI
KTÜ'den Arş. Gör. Serbülent Ünsal da projede 11 farklı kurumla üniversite araştırma enstitüleri dahil olmak üzere iş birliği yaptıklarını söyledi. Çalışmanın sorumlu yazarlığını Hacettepe Üniversitesinden Doç. Dr. Tunca Doğan'ın yaptığını dile getiren Ünsal, ODTÜ'den Dr. Öğr. Üyesi Aybar Can Acar'ın çalışmaya birincil derecede katkı veren isimler arasında yer aldığını belirtti.