Yayınevleri seçici olmalı
Fransız Kültür Merkezi’nin çeviri ödülleri başlatması üzerine Yiğit Bener’e Türkçe’ye aktarılan eserlerin çeviri kalitesi ile ilgili görüşlerini sorduk.
İKSV’nin düzenlediği çeviri ödülünün seçici kurulu üyesi, Boğaziçi Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesinde Konferans tercümanlığı Yüksek Lisans programı öğretim görevlisi, Louis Ferdinand Celine'in Gecenin Sonuna Yolculuk adlı romanının çevirisiyle 2002 Dünya Çeviri Ödülü alan yazar ve çevirmen, Aydınlık’a açıklamalarda bulundu; Yiğit Bener: Altıncı yılına giren İKSV Talat Sait Halman Çeviri Ödülünün Seçici Kurulunda başından beri yer aldığım için, son dönemin hemen tüm Fransızca Türkçe yazınsal çevirilerine “alıcı gözle” bakabildim, yani bir seçici kurul üyesinin sorumluluğu ve titizliğiyle, üstelik kaynak dildeki metinle kıyaslayarak inceleyebildim. Şunu söyleyebilirim: Bazı metinler, “çeviri” tanımına giremeyecek kadar kötü, özensiz, savruktu. Bu tarz metinlerin zaten Türkçeleri kötü. Üstelik kaynak metne bakınca çevirmeye kalkışan kişinin Fransızcada yazılanları da pek anlayamadığı görülüyor. O kadar ki, insan bu metinlerin bir editör denetiminden nasıl geçtiğine, bir yayınevi tarafından nasıl basılabilmiş olduğuna şaşırıyor. Bunun yanında, mükemmel olarak nitelendireceğim çok üst düzey, çok başarılı çeviriler de hiç az değil. Zaten ilk beş yılda ödülü iki kez Fransızcadan çevrilmiş eserler kazandı, hemen her yıl ödülü kazanamamakla beraber en azından finalistler arasında yer alan Fransızcadan çevrilmiş gayet başarılı eserler de vardı.
BAŞARILI ÇEVİRMENLER VAR
Ben bu görevim sayesinde daha önceden tanımadığım nice başarılı meslektaşımın hem de çok zor, çetrefilli, çok katmanlı metinleri ne kadar başarılı bir şekilde Türkçeye aktarabildiklerini gördüm, onlarla gurur duydum, okurlar için sevindim. Benim kanaatim şu: Türkiye’de her dil için (Norveçce, Japonca, Çince gibi bizde nispeten daha az çeviri yapılan dillerde bile) çok başarılı çevirmenler var. Dolayısıyla okura çok nitelikli çeviriler ulaştırmak mümkün. Yeter ki yayınevleri niteliği niceliğe feda etmesinler, seçici olsunlar, ucuza mal etmek için yetersiz kişilere çeviri emanet etmesinler ve çevirmenlerin nitelikli editörlerle çalışabilmelerini sağlasınlar.