Yüz çukallunun soyamadığı yalıncak

Adım Doğu kitabı, Doğu Perinçek’in çocukluğundan başlayarak tüm yaşamını kaleme alıyor. Umudunu hiç kaybetmeyen, arkadaşlarının da bu umudu kaybetmesine izin vermeyen, vefa örneği bir liderin geçmişini ve bilinmeyenlerini anlatıyor. Kitap, bilimsel sosyalizmin Türkiye’deki öncüsü Perinçek’i, her yönüyle tanımanızı ve anlamanızı sağlayacak fotoğraflarla bezeli. Nehir söyleşi olarak yayımlanan kitabın yazarı Aslıhan Türel’le kitabın yazılış sürecini ve içeriğini konuştuk.

• Doğu Perinçek’le söyleşi kitabı fikri nasıl doğdu?

Öncelikle şunu söylemek istiyorum. Türkiye’de yaşayan bir gazetecinin ya da bu ülkeyle biraz ilişkisi olan yabancı gazetecilerin Doğu Perinçek’le uzun bir röportaj, anı kitabı ya da nehir söyleşi yapmaması diye bir şey söz konusu olamazdı. Hakkında bu kadar çok şey söylenen, iddiada bulunulan, hayatının 15 yılını hapiste geçirmiş, 55 kitap yazmış, neredeyse tüm ömrünü davasına adamış bir siyasi liderin anlatacaklarını merak etmemek mümkün değildi.

Yani aslında gazeteciliğin doğasına aykırı bir durum bu. Tabii ülkenin bu kutuplaştırıcı tavrı nedeniyle de korkmamış olmanız gerek! Çünkü Türkiye’de maalesef siyasi iktidarın başlattığı ve sonrasında kartopu gibi büyüyen eleştirel bakışın yok olması, “ondan değilsen, kesin bundansın” gibi saçma yaftalamalardan herkes çok etkileniyor maalesef. Ancak ben kitap için çalışmalara yeni başladığım sıralarda ismi çok bilinen birkaç gazetecinin de Sayın Perinçek’e böyle bir nehir söyleşi teklifi götürdüğünü biliyorum.

BİR SÖZLÜ TARİH ÇALIŞMASI

Öte yandan bu kitap sayesinde böyle bir sözlü tarih çalışmasını tamamlamaktan dolayı mutluyum. Ben Doğu Perinçek’i, üniversiteye başladığım yıl, Milliyet Gazetesi’nde muhabir olarak görev aldığım İstanbul Devlet Güvenlik Mahkemesi’nden (DGM) beri tanıyorum.

Tabii kendisi farkında değildi bunun. Çok gençtim, başıma da gazeteci olarak türlü tehlikeli olaylar geliyordu. Daha o yaşlarda bu ülkede insanların hayatlarının ne kadar da kolay ve haksız şekilde söndürülmeye çalışıldığını, izlenen yolların acımasızlığına bizzat şahit oluyordum. Fakat dirençliyimdir.

HER İKTİDARIN HAPSE GÖNDERDİĞİ LİDER

• Perinçek’le tanışmadan önce onunla ilgili neler düşünüyordunuz?

DGM’deki duruşmalarda ve çıktığı televizyon programlarında, davasına bağlı, vazgeçmeyen, ben yaş aldıkça da her değişen iktidarın hapse gönderdiği bir siyasi lidere tanık oldum.

FETÖ İSMİNİ PERİNÇEK KOYDU

Hatta Fettullah Gülen terör örgütüne FETÖ ismini darbe girişiminden çok uzun yıllar önce koyan kişi olduğunu hatırlatmak isterim.

Kitap için araştırma yaparken, Türkiye ve dünya siyasetiyle ilgili söylediği birkaç şey haricinde birçok iddiasının gerçekleştiğini belgeler, yazılar, televizyon programları eşliğinde gördüm. Hapiste geçirdiği yılları, orada yaşananları, birlikte kaldığı ünlü isimlerle anılarını, özellikle de gördüğü işkenceleri ise anlatmıyordu. Bunlar mutlaka kayda alınmalıydı, özellikle gelecek kuşaklar için.

ONLARCA İDDİA

• Söyleşiye nasıl başladınız peki?

Yıllar sonra Sayın Doğu Perinçek ve Şule Perinçek’le eşimin o sıralar Aydınlık’ta yazması dolayısıyla arada sırada yemekte bir araya geliyorduk. Kendisini daha yakından tanıma fırsatı buldum. Yine bir yemekte kendi çıkardığım dijital gazetem için röportaj yapmak istediğimi söyledim. “Tamam” dedi. Şaşırdım. Ama dedim, istediğim her şeyi özgürce sormak istiyorum. Ne istiyorsan sor, dedi. Sonra işe koyuldum.

‘SORMASAM GÖZÜM AÇIK GİDERDİM’

Soracak o kadar çok şey vardı ki: Tüm hayatı, ailesi, lideri olduğu siyasi partiler, hapishane, işkence, Beşparmak Dağları, kaçaklık günleri, Apo, Ergenekon süreci, Deniz, Mahir, Kaypakkaya, Mihri Belli, ajanlar, siyaseti sarsan ve yönlendiren yazı dizileri, hakkındaki onlarca iddia… Sormasam gözüm açık gidecek…

Böylece soru sayısı, gerçekten abartmıyorum saydım, dokuz yüzü buldu. Neyse aylarca soru hazırlamak için hakkında yazılan makale, yazı, kitap, kendi yazdıkları, tv programları, iddianameleri okudum. Okurken izlerken Türkiye’nin, dünyanın nasıl bir süreçten geçtiğini de görüyorsunuz. Bu kitap o anlamda da çok değerli bana göre: Bir yakın Türkiye tarihi…

• Söyleşi ne kadar sürdü? Nasıl bir süreçti?

Söyleşi tam 4 yıl sürdü. Tabii pandemi de girdi araya, o da etkili. Ben de o sırada sorularımı hazırlamaya devam ettim. Sayın Perinçek’in müsait olduğu anlarda kamerayı kaptım gittim yanına.

‘ÖNCE TÜRKİYE'Yİ KONUŞALIM’

Röportajlardan sonra kitabı hazırlama süreci de zorluydu. Çünkü bir insanın yaşadığı işkenceleri, en yakın arkadaşlarının idamını, hapislerde geçen hayatını anlatması kolay olmuyordu. Bazen de “Dur şimdi önce Türkiye’yi konuşalım” deyince mecburen başka bir soruya geçiyordum.

Ancak sonunda anlatmaya başladı ve her görüşmede başka bir ayrıntı verdi. Ben de bu ayrıntıları aynı başlık altında toplamak ve okuyucu için de okumayı kolaylaştırmak adına konuları kategorize ettim. Başlıklar konusunda eşim Onur Caymaz’dan yardım aldığımı da itiraf etmeliyim. Mesela “yedi ateşten geçenler” aslında onun yeni yazdığı Ergenekon romanında bir bölüm adı olacaktı. Benim devrimci gençlik liderlerini konuştuğumuz bölüm için çok anlamlıydı. Rica ettim aldım, o başlıksız kaldı. Arıyor şimdi.

KIZMASI BOŞUNA DEĞİL

• Kitabın önsözünde; “Neden size sorulan sorulara bazen çok kızıyor, cevabı belli olduğu halde, ben bile içimden yahu niye böyle söylemiyor diye geçirirken siz neden kestirip atıyorsunuz” dediğinizi aktarıyorsunuz. Bu sorunun cevabını söyleşi sırasında alabildiniz mi?

Bu sorunun cevabını ben kendime kendim vermiş oldum. Çünkü gördüm ki bu soruları soran kişilere kızması boşuna değil. Gerçeklikten uzak, birtakım polemik yaratacak sorular, toplum önünde bir Perinçek algısı yaratma çabasıyla soruluyordu. Bir de şu var “ben haklıyım neden kendimi ispat çabasına gireyim ki” duygusu var bence Perinçek’te.

BELGE VE FOTOĞRAFLARLA

Aynı soruları ben de sordum kitapta, okuyanlar görecektir, uzun uzadıya da cevapladı söz verdiği için. Hatta belge ve fotoğraflarıyla. Mesela Mahir Çayan, Perinçek'i ayağından vurdu deniyor, Mahir ile tanışmadan önce çocukluk gençlik fotoğrafları var, çocuk felci geçirmiş. Solcuları ihbar etti iddiası var; “Bilinmeyen Sol” yazı dizisinde kimleri – neden teşhir ettiklerini uzun uzun anlatıyor; ajan iddiasına ise, bu iddiayı çıkaran kişinin ABD ajanı olarak aldığı maaşı yine anlatıyor.

GÖZLERİNİN DOLDUĞU ANLAR

• Bu uzun söyleşi sırasında soracağınız sorular konusunda herhangi bir yönlendirmeyle karşılaştınız mı?

Soruları önceden asla görmedi hatta şaşırdıkları oldu, sorduktan sonra müdahalesi hiç olmadı. Zaten o yüzden bu kadar çok konuyu konuşabildik.

• Perinçek’i en çok hangi konularda konuşturmakta zorlandınız?

İşkenceleri sorarken. Doğal olarak bir insanın yaşadığı işkenceleri anlatması kolay değil. Benim için de dinlemek çok zordu. Bazen kesmek zorunda kaldım, psikolojik olarak dinlerken bile kendimi kötü hissediyordum.

Madımak Katliamı’nda hayatını yitiren Hasret Gültekin, Metin Altıok ve diğer partilileri anarken, bir de Deniz’in asıldığını öğrendiği anı anlatırken gözleri doluyordu. Bu anlar her ikimiz için de oldukça zorluydu.

HAFIZASI MÜTHİŞ İŞLEK BİR LİDER

• Herkesin basın yayın kurumlarından tanıdığı bir Doğu Perinçek var. Bir de kaynağı belli güç odaklarının karalama kampanyalarının anlattıkları bir Doğu Perinçek var. Siz bu çalışma sırasında birlikte uzun zaman geçirdiniz. Bir insan olarak nasıl anlatırsınız Doğu Perinçek’i?

Atatürk’ü özellikle çok iyi bilen biri. Zaten Kaynak Yayınları’nın Atatürk’ün kitaplarını yayınlaması da bence bu hassasiyetin sonucu. Kemalist devrimi çok iyi anladığını düşünüyorum. Bunca işkenceye, yıldırmaya, cezalandırmaya rağmen davasından vazgeçmemesi, inanması inatçılığından değil, tarihsel süreçleri çok iyi tahlil etmesinden.

Bir de şunu söyleyeceğim. Hafızası müthiş işlek bir liderle karşı karşıyayız. İnsan kırk yıl önceki, çok da özel olmayan bir tarihi bile hatırlar mı?

Bir de şu: Paraya o kadar önem vermiyor ki yaşadığı evi bile bir partiliye ait. Ama evdeki kitapları ve tabloları görmek gerek. Onun kadar kitap okuyan Türkiye’de çok az insan vardır. Çok sabırlı. Kitapta zaten kişiliğiyle ilgili yerler var. Orada ne yazıyorsa ben bunları cidden dört yıl boyunca gözlemleme imkânı buldum.