Zamlar Ramazan’ın tadını kaçırdı

Doğal gazda, nisan ayında geçerli olacak mesken abonelerinin tarifesine yüzde 35, sanayi abonelerinin tarifesine yüzde 50 ve elektrik üretimi amaçlı tarifeye yüzde 44.30 zam yapıldı. Sanayide kullanılan elektriğin fiyatı 1 Nisan'dan geçerli olmak üzere yüzde 20 arttı. BloombergHT'nin araştırmasına göre konutlarda kullanılan doğal gazın fiyatı, son zamla birlikte bir yılda yüzde 93 artmış oldu. Doğal gaz fiyatları yine bir yılda sanayide yüzde 549, elektrik üretim santrallerinde yüzde 638 arttı. Türkiye 2022 yılına doğal gaz, elektrik, akaryakıt ve köprü geçişleri zamlarıyla girmişti. 1 Ocak'tan itibaren doğal gazda mesken tarifesine yüzde 25, sanayi tarifesine yüzde 50, elektrik üretim amaçlı tarifeye de yüzde 15 zam yapılmıştı. Elektrik tarifelerinde de mesken, sanayi ve ticarethane abone grupları için vergi ve fonlar dahil ortalama yüzde 52 ile yüzde 130 arasında değişen oranlarda artışa gidilmişti.

BOTAŞ’IN GEREKÇESİ: YURT DIŞI KAYNAKLI

Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) internet sitesinde yer alan tarife duyurusunda, geçen yıl başından itibaren dünya ve Avrupa enerji piyasalarındaki tüketicilerin fahiş enerji fiyatlarına maruz kaldığı kaydedildi. Açıklamada, "Bütün dünyada yaşanan yüksek enerji fiyatları bugüne kadar tüketicilerimize aynı oranda yansıtılmamıştır. Bununla birlikte, artan maliyetlere rağmen bu dönemde tüketicilerimize devletimiz tarafından yüzde 76 oranında destek sağlanmıştır." denildi. Açıklamada ayrıca bu artışlara rağmen konutlarda kullanılan doğal gazın her bir metreküpüne devlet tarafından yüzde 70 destek verildiği ifade edildi. Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı da, dün düzenlenen basın toplantısında konuya ilişkin soru üzerine, dünya genelinde emtia fiyatlarının sürekli arttığına ve Türkiye'nin enerjide dışa bağımlı olduğunu belirterek, dünya genelinde uzun zamandır yaşanan ciddi fiyat artışlarının devlet tarafından sübvanse ettiğini hatırlattı.

SANAYİCİ 191.77 YERİNE 230.1 KURUŞ ÖDEYECEK

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun (EPDK) faaliyet bazlı tarife tabloları Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlandı. Buna göre, alçak gerilim sanayi abonelerinin 1 Nisan'dan itibaren geçerli elektrik tarifesi kilovatsaat başı 191.77 kuruştan 230.10 kuruşa yükseldi.

İlk kademede bulunan mesken abonelerinin tarifesinde ise kilovatsaat başı fiyat, 112.41 kuruştan 112.43 kuruşa, yüksek kademede 167.83 kuruştan 167.85 kuruşa çıktı. İlk kademede yer alan ticarethane abonelerinin tarifesinde elektriğin kilovatsaat başı fiyatı, 167.43 kuruştan 167.45 kuruşa, yüksek kademedeki kilovatsaat başı fiyat da 222.70 kuruştan 222.73 kuruşa yükseldi. Yeni yıla zamlarla giren Türkiye bahar aylarına da enerji zamlarıyla merhaba demiş oldu. Şekere de geçen günlerde yapılan zamla birlikte ele alındığında özellikle şekerli atıştırmalık ürünler ve içeceklerde fiyat artışı beklenebilir.

GIDA ÜRETİMİ YAVAŞLIYOR

Bunun yanında dün açıklanan İSO İmalat PMI raporuna göre, fiyat artışları alıcıları caydırarak üretimi olumsuz etkiledi. Türk lirasındaki değer kaybı ve Ukrayna’daki savaş, ham madde fiyatlarının yükselmesinde etkili oldu. Girdi maliyetleri enflasyonu son beş ayın en düşük seviyesine gerilemekle birlikte yüksek seviyelerini korudu. Ankete katılan bazı firmalar petrol fiyatlarındaki yükselişe dikkat çekti. Öte yandan, girdi maliyetlerindeki artışın müşterilere yansıtılmasına bağlı olarak nihai ürün fiyatları enflasyonu hızlandı ve anket geçmişinin en yüksek düzeylerinden birinde kaydedildi. Gıda ürünleri sektörünün üretimi martta belirgin bir şekilde yavaşladı ve bu yavaşlama Kovid-19 salgınının 2020’deki ilk dalgasından bu yana en yüksek oranda gerçekleşti. Enflasyon oranlarının arttığı bu dönemde gıda sektöründe hem girdi maliyetleri hem de nihai ürün fiyatları son üç ayın en hızlı yükselişini kaydetti.

TELEKOM: YÜZDE 67 ZAM YOK

Enerji zamlarının ardından Türk Telekom tarifelerine de zam geldiği öne sürüldü. İddialar üzerine bir açıklama yapan Türk Telekom, “İnternete yüzde 67 zam yapıldı' haberleri doğru değildir ve gerçeği yansıtmamaktadır. Belirtmek isteriz ki, toptan seviyedeki port ve transmisyon ücretlerinde Şubat 2020’den beri herhangi bir fiyat güncellemesi yapılmamıştır. Aradan geçen iki yılı aşkın süre zarfında dünya ve Türkiye ekonomisindeki konjonktüre bağlı olarak maliyetleri doğrudan etkileyen ekonomik parametrelerde ciddi değişiklikler yaşanmıştır. Şubat 2020’den bugüne transmisyon (iletim) maliyetleri önemli ölçüde artmış olmasına rağmen transmisyon ücretlerinde herhangi bir değişikliğe gidilmemiştir. Toptan seviyede gerçekleştirilen fiyat düzenlemesinin perakende seviyesindeki internet ücretlerine yansıması ise tamamen ilgili internet servis sağlayıcı işletmelerin kendi stratejileri kapsamında belirlenecek olup, bu artışın; iddia edilen oranların ve enflasyonun da çok altında olacağı öngörülmektedir. Toptan seviyedeki hizmetler için öngörülen güncelleme teklifi, 1 Haziran 2022 tarihinden itibaren geçerli olacaktır.”

‘BAHANE DEĞİL ÇÖZÜM ÜRETİN!’

Tüketici Örgütleri Konfederasyonu (TÖK) Genel Başkanı Fuat Engin, ölçüsüz bir biçimde yapılan fahiş fiyat artışlarının kabul edilemez olduğunu, Devamlı zamlarla tüketicinin alım gücünün yok edildiğini belirterek yöneticilerin bahane değil çözüm üretmesi gerektiğini söyledi. Engin, yaşamı zulme çeviren, alım gücünü azaltan zamların zaman geçirmeden geri alınmasını istedi.

TÖK Başkanı, konutlarda doğalgaza dün yapılan yüzde 35 zamla, fiyat artışının yılın ilk üç ayında yüzde 68.75’e ulaştığını kaydetti. Doğal gaz sanayi tarifesinin yılbaşından beri yüzde 125, sanayi elektriğinin ise yüzde 185’e ulaştığını belirten Engin, sanayide üretim maliyetlerine yansıyan artışların da tüketiciye yansıtıldığını vurguladı. Yöneticilerin bahane değil çözüm üretmesi gerektiğini söyleyen Fuat Engin, şu görüşü dile getirdi: “Sosyal hukuk devleti olmanın gereği olarak, Anayasanın 172. Maddesi ile 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun amaç 1. maddesinde belirtilen Evrensel Tüketici Haklarından tüketicilerin temel ihtiyaçlarının karşılanması hakkı ile ekonomik çıkarlarının korunması, zararlarının karşılanması haklarına ilişkin en uygun önlemleri almak yönetenlerin en temel görevlerden olmak zorundadır.”

ÇARŞI PAZARDA FİYATLAR YUKARI GÜNCELLENDİ!

CEYDA TİPİESER / AYGÜL BEKDEMİR

Ramazan ayı zamlarla geldi. 1 Nisan’dan itibaren temel ihtiyaç ve temizlik ürünlerinde KDV oranları yüzde 18'den yüzde 8'e indirilse de zam yağmurları ile fiyatlar artıyor. Mart ayında gıda fiyatları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 76.4 yükseldi. Kasaplarda yaklaşık yüzde 10’luk artış yaşandı. Köftelik kıymanın fiyatı ortalama 45 TL, kanat 42, tavuk but ise 36 TL oldu. Esnaf “Haftada üç defa zam geliyor, daha da zamlanacak gibi... Çoğu zammı yansıtmıyorlar bile.” diye isyan etti.

VATANDAŞ ŞİKAYETÇİ

Marketlerde de durum cep yakıyor. 5 litrelik ayçiçek yağının fiyatı 146 ile 200 TL arasında değişirken TMO'nu yapı 129 TL'den satılıyor. 10’lu yumurta 20-23 TL bandında. 30’lu yumurtanın fiyatı ise 42-45 TL arasında değişiyor. Şekerde de durum aynı. Son zamla birlikte 5 kilogram şekerin fiyatı 89 TL'ye çıktı. Toz deterjanlar 64-69 TL arasında.

Marketlerde domates ve biber 30 TL'yi gördü. Semt pazarlarında ise sebze meyve fiyatları geçen haftayla benzer. Domates fiyatı 25, salatalık 15, tatlı biber 30, patates 7.50, soğan 7.50, patlıcan 25 TL iken lahananın tanesi 20 TL'den satılıyor. Halk gelen KDV indirimine rağmen hayat pahalılığından şikayet ediyor. Tezgahlarda görüştüğümüz yurttaşlar, üretimsizlik ve dışa bağımlılıktan şikayet etti. Halk bir an önce fiyatlarda düşüş yaşanmasını istiyor.