Zamlara tedbir beklerken konut alımına destek geldi

KDV indirimleri ve denetimlere rağmen gerek enerji maliyetlerinde artış gerekse “gerçekçi olmayan” fiyatlama davranışları yüzünden raflarda fiyat artışları sürüyor. TÜİK nisan ayı enflasyon verilerine göre mutfaktaki yıllık fiyat artışı yüzde 89'u aştı. Gıda zamlarına yönelik ilave tedbir alınması beklenirken Cumhurbaşkanı Erdoğan önceki akşam kabine toplantısı sonrası konut sektörüne yönelik bir paket açıkladı. Esasen imalat ve ihracata dönük paketler önceki günlerde devreye alınmıştı. İnşaat sektörü ise nihai konutlar anlamında fiyatlarda hızla artış görülmesine rağmen cirosal anlamda kayıp yaşıyordu.

SEKTÖRDE NELER OLUYOR?

TÜİK verilerine göre yılın ilk üç ayında 320 binden fazla konut satıldı. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla satışlarda yüzde 21.7 artış oldu. Özellikle ipotekli/kredili ve ikinci el satışlardaki artış oranları yüksek seyretti. Geçen yılın tamamında 1.5 milyona yakın daire satılmış, 2020'ye göre satışlarda bir miktar düşül gözlenmişti. Bu düşüş genel itibarıyla kredi faizlerindeki artıştan kaynaklandı. 2021'in tamamında ise yapı ruhsatı verilen daire sayısı yüzde 27.8 artarak 709 bin 936'ya, yapı kullanım izin belgesi verilen daire sayısı da yüzde 4.4 artarak 626 bin 505'e yükseldi.

Kredi faizlerindeki artışı konut talebini geçen yıl sınırlamasına karşın bu yılın ilk üç ayında satışlar hızlandı. Ancak döviz ve emtia fiyatları kaynaklı inşaat maliyetlerindeki artış sektörün cirolarına reel anlamında negatif yansıdı. Şubat itibarıyla inşaat maliyet endeksinde yıllık artış yüzde 90'ı aşarken, sektör cirolarındaki artış yüzde 55.2'de kaldı. Aynı dönemde gayrimenkul faaliyetlerinin cirosu yüzde 160 arttı ve hem üretici hem de tüketici fiyat artışının oldukça üzerinde gerçekleşti. Yani inşaatçı reel anlamda para kazanamazken gayrimenkul alım satımı net kazanç getirdi.

İKİ BAKANLIK ÇALIŞMA YAPTI

İnşaat sektörüne boyadan hırdavat çimentodan mobilyaya kadar 200 civarında sektör tedarik sağlıyor. Bu anlamda istihdamın da yüksek olduğu inşaatta çarkların durmaması için dönem dönem çeşitli teşvikler gündeme geliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın açıkladığı son paket kapsamında da, ilk konutunu alacak vatandaşların uygun maliyetli kredi imkanıyla konuta erişimlerinin artırılması, “Liralaşma Stratejisi”nin desteklenmesi, tamamlanmamış inşaatların bitirilerek konut arzının artırılması ve destek alan firmaların konut fiyatlarını sabit tutması amaçlanıyor. AA'nın haberine göre, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile istişareler doğrultusunda "İlk evim Konut Finansman Paketi", "Genişletilmiş Konut Finansman Paketi", "İnşaat Sektörüne Özel Kredi Garanti Paketi" olmak üzere üç çözüm paketi oluşturdu.

DÖVİZ VE ALTIN BOZDURANA KONUT ALIM AVANTAJI

Konuya ilişkin ayrıntıları Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati Twitter hesabından paylaştı. Buna göre, ilk ve tek konutunu alacak vatandaşlara yönelik olarak, birinci el konutlarda uygulanmak üzere, 2 milyon lira değerine kadar konutlar için, 10 yıla kadar vadeli, aylık yüzde 0.99 faizli konut kredisi sağlanacak. Kamu bankalarınca, birinci ve ikinci el konutları da kapsayacak biçimde, konut değerinin en az yüzde 50'si 1 Nisan 2022 tarihinden önce açılmış döviz tevdiat hesaplarının (DTH) yahut hurda altının Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na (TCMB) satımı ile karşılanması şartıyla, 2 milyon lira değerine kadar konutlar için 10 yıla kadar vadeli, aylık yüzde 0.89 faizli konut kredisi sağlanacak. KOBİ ve KOBİ dışı inşaat firmalarının yararlanabileceği İnşaat Sektörüne Özel Kredi Garanti Paketi ile de 1 Mayıs 2022 tarihi itibarıyla asgari yüzde 40’ı tamamlanmış ve yüzde 50'si satılmamış inşaat projesi sahibi KOBİ ve KOBİ dışı inşaat şirketlerinin tamamlanmayan inşaatlarını tamamlamaları hedefleniyor. Söz konusu finansman paketi için 20 milyar lira kaynak ayrıldı. Söz konusu işletmeler bu destekten yararlanmak için 1 yıl boyunca konut satış fiyatlarını sabit tutmayı taahhüt edecek, bu fiyatları internet sitesinde kamuoyu ile paylaşacak ve kredi veren kuruluşa bildirecek.

MÜTEAHHİTLERDEN ÇAĞRI

Kocaeli Müteahhitler Birliği Başkanı Oğuzhan Keleş, “Açıklanan paketlerin ardından bir gecede fiyat artışları yaparak sektörümüzün itibarına ve güvenine zarar verilmesine hep birlikte karşı duralım, fırsat vermeyelim.” dedi. “Son dönemlerde inşaat temel malzemelerine genel orantısız zamlar, konut üretiminin baskılandığını, pandeminin buna sebebiyet verdiğini, emtia artışlarının ve 2018-2019 yıllarında sektörün ciddi zarar ederek zorlanmasının sebebi ile de konut üretiminin ciddi anlamda düştüğünü görmekteyiz.” bilgisini veren Keleş, “Bizim arzumuz temel inşaat maliyetlerine gelen aşırı zamların düşürülmesi, arsa maliyetlerin düşürülmesi dolayısıyla konut maliyetlerinin düşürülmesi ile birlikte orta ve dar gelirli vatandaşların konuta erişimi daha gerçekçi olacaktır.” mesajı verdi.

PAKET VURGUNCULARINA DİKKAT!

Paketlere ilişkin yazılı bir açıklama yapan Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkanı Hakan Akdoğan, “Nispeten bazı şehirlerimizde bu yeni konut stoku çok sınırlı olsa da bir talep artışı sağlayacağı kanaatindeyiz.” dedi. Kredi desteği şu anki konut fiyatlarını daha da artıracağına dikkat çeken Akdoğan, “Fiyatlara yukarı yönlü bir etki yapacaktır. Kredi oranı enflasyona göre daha cazip olduğu için, bunu değerlendirmek isteyen birçok yatırımcı olacaktır. Zaten emlak siteleri incelendiğinde desteğin açıklanmasının hemen ardından birçok ilanın güncellendiği ve fiyatların yüzde 5-10 oranında artırıldığı gözlemleniyor. Düzenlemenin üzerinden bir saat bile geçmeden fırsatçılar ilanlara zam yaptı.” bilgisini verdi.

Besa Grup Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Efe Bezci de, “Beklediğimiz bir karardı. Düzenleme alımları erteleyenler için fırsat olacak. Dolayısıyla yaz aylarında sektöre ciddi hareket getirecek. Ben fiyatlarda suni artış olacağını sanmıyorum. Çünkü fiyatlar maliyetlerin etkisiyle zaten oldukça yükseldi. Alım gücü düştü. Firmalar sunulan bu avantajı kullanmak isteyecektir ancak arada bu işi fırsata çevirmek isteyenler de olacaktır. Konut fiyatları maliyetlere endeksli artabilir, bu doğal ancak şu ortamda artan talep nedeniyle zam yapmak doğru değil.” diye konuştu.