Zincir marketlerin etiket oyunu bitmiyor: Raftan kasaya yüzde yüz zam

Zincir marketlerdeki etiket oyunu vatandaşı çileden çıkardı. Vatandaşın rafta gördüğü fiyat etiketi ile kasada ödediği aynı değil. Fişini kontrol etmeyenin cebinden çalan uygulamaya karşı dikkatli olunması, şikayette bulunulması gerektiği bildirildi. Zincir marketler aldıkları cezalara rağmen akıllanmadı. Yüksek karlarına rağmen şimdi de vatandaşın üç kuruş parasına göz diktiler. Türlü etiket oyunlarıyla çoğu zaman farketmediğiniz fiyat değişiklikleri, toplamda milyonluk vurgunlara dönüşüyor. Bunun son örneği ise alenen bir soygun yaşandığını gösteriyor. Bir vatandaşın Aydınlık'a anlattığı olaya göre; bazı mağazalarda normalde ikili olarak satılan ve etiketinde de bu bilginin yer aldığı ürünler, kasadan iki kez okutularak satılıyor. Market çalışanları ise duruma itiraz eden vatandaşa, genel müdürlükten genelge geldiğini söylüyor. Genelgede artık ürünlerin tekli olarak satılacağı, firmalardan ikili gönderilen ürünlerin de kasada iki kere okutılması isteniyor. Fakat aynı ikili ürünler internet satışında hala eski fiyattan ikili olarak satılıyor. Yani mağaza vatandaştan iki kat para isteniyor. Olayı mağaza müdürüne şikayet eden bir vatandaş, “Zam geldi, artık böyle” yanıtını almış. Bölge müdürü ise konuyu çok zorlayan bir vatandaşa “Tamam gel 2 yoğurt daha verelim.” diyerek yanıt vermiş.

ŞİKAYET YAĞDI

Olayın sosyal medyada duyulmasıyla Aydınlık'a şikayet yağdı. Birçok vatandaş aynı ya da benzer durumlarda kaldığını anlattı. İşte o şikayetlerden bazıları:

• Bana da böyle söylediler. 2 tane almıştım. "4 parası ödersiniz." diye uyardı. Ben de diğer markette 2'li satılıyor dedim. "Dörtlü parası alınıyor ama söylemiyorlar." dedi. "Bu minik ürünler 4'lü satılıyor." dedi.
• Ben deterjan almak için bu malum markete gittim. Normalde raf fiyatı 96,5 kuruş idi, kasaya geldim hesabı ödedim. Tabi karttan geçtiğim için fişi aldıktan sonra benden alınan paranın 115 TL olduğunu gördüm. Emin olmak için tekrar raf fiyatına bakıp geldim, kendilerine arada 20 TL fark olduğunu söylediğim zaman bana zam geldiğini söylediler.
• Aynı şeyleri 3 gün önce ben yazacaktım. Raflardaki etikette başka fiyat yazıyor, kasaya gelince başka fiyat çıkıyor. Hem de misli misli zamlı. Normalde etikette yazan fiyatı satmaları lazım ama vermiyorlar ve halkı resmen kazıklıyorlar.
• Bir gün önce aldığım kabak çekirdeği 10,40 TL. Bir gün sonra 17,50 TL. Ya buna ne demeli? Ne oldu da kabak çekirdeği bu fiyata geldi.

ERDOĞAN SEKTÖRDEN İNDİRİM İSTEMİŞTİ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, şubat ayında KDV Sistemini Sadeleştirme Programı kapsamında temel gıda ürünlerinde yüzde 8 olan KDV'yi yüzde 1'e indirdiklerini açıklamıştı. KDV'si yüzde 1'e inen ürünlerin enflasyon sepetinde ciddi bir ağırlığa sahip olduğunu kaydeden Erdoğan, “Gıda ürünlerinde yüzde 7’lik indirim anlamına geliyor. Sektörden de yüzde 7 indirim bekliyoruz.” demişti. Rekabet Kurumu da zincir marketlere yönelik "rekabet ihlali" soruşturmasında 5 zincir markete 2,7 milyar lira ceza kesti. 5 zincir market ve 1 tedarikçi, kararı mahkemeye taşıyıp yürütmesinin durdurulmasını istemişlerdi. Ret kararını üst mahkemeye götüren zincir marketler Ağustos ayında ikinci defa ret yedi.

THD BAŞKANI TURHAN: TÜKETİCİLER ŞİKAYET ETMELİ

Etiket oyununa karşı vatandaşın uygulaması gereken bazı prosedürler var. Tüketici Hakları Derneği (THD) Genel Başkanı Turhan Çakar, yasal olarak etiket fiyatının geçerli olduğunu vurguladı. Aydınlık'a vatandaşların yapması gerekenleri anlatan Çakar şöyle konuştu:

“Ürünler bir birbirine bağlı ise üzerinde tek fiyat yazıyorsa, o şekilde satılır. Genelge geldiyse, ürünlerin tek tek ayrılarak satılması gerekiyor. Yasal olarak etiket fiyatı geçerlidir.

İL TİCARET MÜDÜRLÜKLERİ

“Vatandaşlar bu ve benzeri durumlarda bulundukları illerin Ticaret Bakanlığına bağlı İl Ticaret Müdürlüklerine gitsinler. Ürün üzerindeki etiket fiyatının kasada iki kez okutulduğunu bildirsinler. Ürünün tek etiketi mi var, iki etiketi mi var mutlaka kontrol etsinler. Ayrıca vatandaşlar, Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğüne de başvuruda mutlaka bulunsunlar. Bir de dilekçe ile bize yani Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanlığına da müracaat edebilirler. “thd@tuketicihaklari.org.tr” adresine dilekçelerini gönderebilirler.”

PARA CEZASI CAYDIRICI DEĞİL, ISRARCI OLANA KAYYUM

Ekonomist Serhat Latifoğlu, fiyat artışlarının önüne geçmenin tek yolunun üretici ve tüketici fiyatları arasındaki farkın kapanması olduğunu söyledi. Bunun için kooperatifleşme ya da şirketleşme yoluna gidilmesi, Tarım Kredi Marketlerinin sayısının artırılması önerisinde bulundu. Latifoğlu, zincir marketlerde para cezasının yeterli olmadığını “kayyum” uygulamasının getirilebileceğini belirterek, ürünlerde tavan fiyat belirlenmesi gerektiğini söyledi. Latifoğlu şöyle konuştu:

“Tek çaresi var üretici ve tüketici fiyatları arasındaki mesafeyi kapatmak. Ya kooperatifleşme ya da şirketleşme yapılacak. Üreticilerin katıldığı bir şirket de olur. Bu kurum ya da şirketin doğrudan doğruya tüketiciye satış yapma mekanizmaları sağlanacak. Bunun kısa vadede yapılması mümkün değil. Zincir marketlerle anlaşırsınız, onlar vasıtasıyla yaparsınız ya da onlardan bağımsız kendiniz kurarsınız. Türkiye çapında binlerce mağaza açılır. Aracıların aradan çıkarılması lazım. Burada halciler var onlarla da tabi uzlaşılması lazım, işin içine katılması gerekiyor. Zincir marketler bu durumu manipüle ediyor. Hala fiyatlar düşmedi. Sezonunda olması rağmen sebze fiyatları yüksek. Zincir marketlerin satış politikasından kaynaklı bu.

PARA CEZASI YETMİYOR

“İkinci yol da Tarım Kredi Marketlerinin yaygınlaştırılması. Bununla da ilgili adım atıldı. Ancak kısa vadede piyasaya yansıması zor. İndirim oranlarının en az yüzde 50 olmalı. Şu anki indirimin yeterli olmadığını sahada görüyoruz. Denetimler de yeterli değil. Para cezası yetmiyor. Zincir marketler inanılmaz kar elde ediyorlar.

TAVAN FİYAT UYGULAMASI

“Yaptırımlar artırılmalı. Fiyat kurulu oluşturulabilir. Ürünlerin fiyatları belirlenir. Tavan fiyat üzerine kimse çıkamaz. Buna uymayana da kayyum atanır. Para cezası verilmemeli, çünkü zaten o cezayı ödemeye razılar, göze alıyorlar. Cezalar, karlarının çok altında.”