Zorluklara karşı mücadele örneği: Müslüman Dilendirmezler Cemiyeti
Bayburt’ta 1913 yılında Tunalı Hilmi Bey’in öncülüğünde Müslüman Dilendirmezler Cemiyeti kuruldu.
Cemiyet Bayburt’ta dilenciliğe ve işsizliğe savaş açtı. Cemiyet, kuruluş amacını "İşsizliği bahane edinerek dilenciliğe girişmiş yahut girişecek olanlara iş bulmak” olarak açıkladı. Sloganı; "Müslüman dilenmez, dilendirilmez!" olan Müslüman Dilendirmezler Cemiyeti, savaş koşulları altında toplumsal birliği ve dayanışmayı yaşattı. Ancak 1 sene faaliyet gösterebilen cemiyet, bu kısa süreçte yaptıklarıyla işsizliğe karşı mücadeleye ışık tutuyor.
DİLENCİLİĞE SAVAŞ AÇTI, İŞSİZE İŞ BULDU
Yrd. Doç. Dr. H. Murat Kumbasar’ın “Dilencilikle Mücadele’de Bayburt Örneği” adlı makalesinde yer alan bilgilere göre, işsizliğe ve dilenciliğe savaş açan cemiyet 15 Ağustos 1913 günü 12 maddelik bir nizamname yayınlar. Nizamname’nin ikinci maddesinde Cemiyet’in işin, işlemenin dostu, işsizliğin ve dilenciliğin düşmanı olduğu belirtilerek şu ifadelere yer verilir:
“Cemiyet kısaca söylemekle maksadını bildirmiş, hatta husule gelmiş olmak ümidini besleyerek ilan eder ki, işin, işlemenin dostudur. İşsizliğin, dilenciliğin düşmanıdır. İmdi, işsizliği bahane edinerek dilenciliğe girişmiş, yahut girişecek olanlara iş bulmayı sadakanın en makbulü tutar”
Müslüman Dilendirmezler Cemiyetinin üyeleri Sailer ve Dilendirmezler olarak iki gruba ayrılıyordu. Nizamname’nin dokuzuncu maddesinde bu düzenlemeye şöyle verilmiş:
Aza; "Sailer" ve "Dilendirmezler'' adıyla iki koldur. Sailer; Cemiyete duhuliye olarak en azdan bir çeyrek mecidiye "sailer sadakası" verip yazılanlar, her nerede olur ise olsun "Müslüman dilenmez, dilendirilmez” emelini takip etmek, ettirmek vaadinde bulunanlardır. Kazada mukim Bayburt kazalılar bu kısma yazılamazlar. "Dilendirmezler"; nereli olursa olsun cemiyete girerken en azdan bir çeyrek mecidiye "dilendirmezler sadakası", hem girdiğinin ilk ayında hem her senenin martla eylülünde en azdan yarımşar mecidiye "aylar sadakası" verenlerdir. Sadakasını zamanında vermeyen istifasını vermiş sayılır. Cemiyete yine girebilirse de yine "dilendirmezler sadakası' verecektir. Koldan kola geçen de en azdan bir çeyrek mecidiye verir.”
SAVAŞ KOŞULLARINDA DAYANIŞMAYI SAĞLADI
Müslüman Dilendirmezler Cemiyeti Osmanlı Devleti’nin son döneminde ve I. Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde kuruldu. Trablusgarp ve Balkan Savaşlarıyla yorgun ve bitkin düşmüş Anadolu’da toplumsal dayanışmayı sağlamak ve yozlaşmayı önlemek amacıyla kurulan Cemiyet, faaliyetlerini ancak 1 yıl sürdürebildi. Cemiyet’in bu kısa dönemdeki faaliyetleri ise zor koşullarda toplumsal örgütlenmenin önemini ve zorlukları aşmanın yöntemini göstermiş oldu.