ABD'nin yeni Dışişleri Bakanı Mike Pompeo kimdir?

Mustafa Birol Güger

birol.guger@gmail.com

ABD Başkanı Trump, CIA Direktörü Mike Pompeo'nun, Rex Tillerson'ın yerine Dışişleri Bakanlığı koltuğuna oturacağını duyurdu. Trump ayrıca CIA Direktörlüğü pozisyonuna da Gina Haspel'in getirileceğini haber verdi. Şayet bu gerçekleşirse, ABD tarihinde ilk defa bir kadın, CIA direktörlüğüne atanmış olacak.

DARBENİN ARDINDAN ATTIĞI TWEET

ABD Dışişleri Bakanlığı'nın zirvesinde, üstelik böylesi kritik bir süreçte gerçekleşen bu atama tüm gözlerin Pompeo'ya çevrilmesine neden oldu.

Trump'ın başkan seçilmesinin ardından CIA'nın başına atanan eski ordu mensubu Pompeo'nun sicilinde Türkiye'ye ilişkin oldukça dikkat çekici bir nokta var; o da 15 Temmuz'da yaşanan başarısız darbe girişiminin hemen ardından attığı bir tweet.

Pompeo darbenin başarısız olmasının hemen ardından Türk halkına yönelik övgü dolu bir mesaj paylaşan İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif'e, iletisine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı da eklemek suretiyle şu sözlerle karşılık vermişti:

"İran da ancak Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın hükümeti kadar demokratik... Her ikisi de İslamcı totaliter birer diktatörlük."

Pompeo'nun, 'RepMikePompeo' adı altında faaliyet yürüten Twitter hesabı, CIA direktörlüğüne seçilmesinin hemen ardından esrarengiz bir şekilde kapandı. Ancak, CIA'nın başına geldiği süreçte kendisi hakkında yaptığımız çalışma sırasında arşivlediğimiz bu ileti ve diğer bilgiler, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın yeni dönemine ışık tutacak nitelikte.

BİNGAZİ OLAYLARINDA CLINTON'I SUÇLADI

Pompeo'yu öne çıkaran özelliklerden biri, 2012 yılında Libya'nın Bingazi kentinde ABD Büyükelçiliğine yönelik düzenlenen saldırıyı soruşturan ekibin bir üyesi olması.

Pompeo ve yine Bingazi komitesinde birlikte çalıştığı Jim Jordan'ın Bingazi saldırılarına yönelik yayınladıkları ilk rapora yapılan bir ekte, Bingazi olaylarının, Başkan Obama'nın seçim kampanyasını olumsuz yönde etkilememesi için Clinton'ın açıkça 'toplumu aldattığı' vurgulanıyordu.

2012'de Bingazi'de gerçekleşen saldırılarda Büyükelçi Chris Stevens ve diğer üç Amerikalı elçilik yetkilisi Libyalı selefiler tarafından infaz edilmişti.

İRAN'LA YAPILAN ANLAŞMAYA MUHALEFET ETTİ

ABD kamuoyunu uzun süre meşgul eden bu olayların yanı sıra Pompeo aynı zamanda İran'la yapılan nükleer anlaşmaya yönelik şiddetli muhalefetiyle tanınıyor.

Obama yönetimi, ABD'ye müttefik ülkeler, Rusya ve İran arasında geçtiğimiz yıl yapılan müzakereler neticesinde İran, ulusal nükleer programını 15 yıllığına askıya aldığını duyurmuştu. Donald Trump söz konusu anlaşmayı 'tarihin en aptalca anlaşması' olarak tanımlamıştı. Cumhuriyetçi temsilci Pompeo ise Obama yönetimini, İran'la 'gizli anlaşma' yürütmekle suçladı.

'SNOWDEN İDAM EDİLMELİ'

Pompeo'nun öne çıkan özelliklerinden biri de geçtiğimiz yıl basına sızan Ulusal Güvenlik Ajansı (NSA) programını 'önemli bir iş' olarak nitelendirmesi. Söz konusu program kapsamında Almanya başta olmak üzere bir çok ülkenin kilit birimlerinin yasadışı bir biçimde dinlendiği söz konusu sızıntılarla gün yüzüne çıkmıştı.

NSA skandalını ortaya çıkaran Edward Snowden'ın bir 'vatan haini'olduğunu savunan Pompeo, Snowden'ın Rusya'dan getirilerek ölüm cezasına çarptırılması gerektiğini savunmuştu.

İŞKENCECİLERİ SAVUNDU

2014 yılında Senato'ya gelen, 2001 ve 2006 yılları arasında CIA tarafından gözetim altında tutulan mahkumlara işkence yapıldığı iddiaları Amerikan kamuoyunun gündemini uzun bir süre meşgul etmişti. Söz konusu iddialara göre işkence türleri arasında 'soğuk tazyikli su tutma, elektrik şokları, köpeklere ısırtma, çıplak teşhir etme, hipotermi ve sahte infazla bulunmaktaydı'.

Pompeo bu dönem mecliste yaptığı bir konuşmada şu cümleleri kullandı:"9/11 sonrası bizlerin güvenliğini sağlamayı görev edinmiş kadınlarımız ve erkeklerimiz; askeri ve istihbari savaşçılarımız ACLU ve Senatör Feinstein tarafından sergilenen liberal oyunların piyonları değil kahramanlarımızdır. Onlar işkenceci değil vatanseverdir. Başvurdukları programlar tamamen yasaldır."

ASKER, HUKUKÇU, İŞADAMI, SENATÖR, CIA ŞEFİ VE ŞİMDİ DE BAKAN

West Point'teki ABD Askeri Akademisi'nden mezun olan Pompeo, soğuk savaş yıllarında 1986'dan 1991'e kadar ABD ordusunda görev yaptı. Ordudan ayrılmasının ardından Harvard'ta hukuk eğitimi alan Pompeo arkadaşlarıyla ticari ve askeri uçaklar üreten Thayer Aerospace adında bir şirket kurdu. Pompeo, Trump tarafından CIA'nın başına atanmadan önce 2010'dan 2016'ya kadar üç dönem ABD Temsilciler Meclisi'nde görev yaptı.