Antik Dönemde İsrail ve İbraniler: Tevrat Döneminde Günlük Hayat
Yazar, araştırmacı ve din adamı Marc Madrigal, 2006'da Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu. 2009'da ABD'de Evanjelik Hristiyan İlahiyat Okulu olan Phoenix Seminary'de Hristiyan İlahiyatı üzerine yüksek lisansını yaptı. Erken dönem Hristiyanlık ve Kutsal Kitap ekseninde araştırmalar yapan Madrigal, buna yönelik pek çok kitap kaleme aldı. Tevrat, Zebur ve İncil'den oluşan Eski Ahit ve Yeni Ahit dönemlerine dair tarih, coğrafya, arkeoloji, bilim, sosyoloji gibi pek çok alanda uzmanlaştı.
İstanbul Protestan Kilisesi Vakfı yönetim kurulu üyesi olan yazarın 9 kitaptan oluşan Tarih ve Arkeoloji serisi ilk olarak e-kitap olarak yayımlandı, 2017'de ise Kitabı Mukaddes Şirketi tarafından basılı hale getirildi.
İşte o 9 kitap:
1. Mısır'dan Çıkış ve Kenan Fetihleri
2. Yaratılış ve Tarih
3. Ekümenik Konsiller
4. İsa Mesih ve Arkeoloji
5. Birinci Yüzyıl Anadolu Kiliseleri
6. Hristiyan Türkler
7. Tevrat Döneminde Günlük Hayat
8. Kilise Babaları
9. Didake: En Eski Hristiyan İbadet Kılavuzu
Tevrat Döneminde Günlük Hayat:
Madrigal, adından da anlaşılacağı üzere Tevrat'ın indirildiği/yazıldığı dönemdeki günlük hayatı anlatıyor. Mısır'dan çıkan ve Kutsal Kitap'ta yazdığı şekliyle "topraklarından bal ve süt akan ülke olarak adlandırılan Kenan"a yerleşen İbranileri okuduğumuz bu kitapta Tevrat ve İncil'den alıntılar da bize eşlik ediyor.
Sosyal Yapı, Kadınların Durumu, Adalet Sistemi, Kölelik, Ticaret Hayatı, Yemek Kültürü, Kefaret Günü, Törensel Yasalar, Yazı Kültürü ve Arkeolojik Keşifler gibi birçok konu başlığında kısaca bilgiler veren Madrigal, seçtiği konuları Kutsal Kitap'tan ayetlerle destekliyor. Musa ve İsa başta olmak üzere peygamber ve mesihlerin özdeyişleri ve yasaları ekseninde dönemi anlamamız sağlanıyor.
"Musa'dan sonra, Hâkimler dönemi gelir. Bu dönemde İbraniler, Kenan'a yerleşip kentler oluşturmaya başladılar." (sayfa 9)
Günümüzdeki İsrail devleti halkının antik dönemde o bölgeye yerleşmesi ve kentler oluşturmaları, çevre halklarla ilişkileri ele alınıyor. Musa, Davut gibi krallar eşliğinde yönetim şekli oluşturmaları, yasalar koymaları, tarım ve ticaretle uğraşmaları da yine örneklerle açıklanıyor.
İbranilerin yeme içme alışkınlarının dayandığı noktalar, inançları ekseninde sürdürdükleri hayatları mercek altına alınıyor. Kefaret Günü (günahları bağışlatma günü) ve diğer dini törenler anlatılarak Tanrı'ya olan inançları çeşitli örneklerle okura anlatılıyor.
“Deniz yolu, Mısır’ı Suriye ile, Anadolu’yu Mezopotamya ile bağlayan yoldu. Bu yolun diğer ismi “Filistlilerin yolu” idi. Çünkü güzergâh üzerinde Gazze, Aşdot, Aşkelon, Yafa gibi Akdeniz kıyısındaki Filistlilerin kentleri bulunmaktaydı.”
Araştırma-inceleme tarzından yazılan kitabın son kısmında ise arkeolojik bulgulara odaklanıyor yazar. İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nde bulunan yazılı en eski İbranice metinleri barındıran "Gezer Takvimi" ve "Şiloah Yazıtı"na ek olarak, Kudüs, Khirbet Qeiyafa ve Khirbet Kumran'da bulunan pek çok arkeolojik bulgu açıklanıyor. Üzerlerinde yazan ibranice metinlerin çevirileri ışığında M.Ö. 10. ve 11. Yüzyıllarda bölgede yazılı bir geleneğin varlığı ortaya koyuluyor. Oldukça önemli olan bu tarihi belgeler elbette bilim dünyası açısından da büyük öneme sahip.
Her konu başlığında kısa bilgiler veren Marc Madrigal, kitabın sonunda paylaştığı Kaynakça ile birlikte ileri okumalara sevk ediyor. Başlangıç için ideal bir metin "Tevrat Döneminde Günlük Hayat".