Avrupa’yı Trump endişesi sardı

Donald Trump’ın Ukrayna savaşı ile ilgili yaptığı açıklamalar Avrupa’yı endişelendiriyor. Geçen hafta perşembe günü Brüksel’de AB Zirvesi toplandı. Biden döneminde yapılan son zirve. Konu Ukrayna’ya destek, olası barış görüşmeleri ve Trump’ın Ukrayna politikasına karşı alınacak tedbirler.

Ama en dikkat çeken gelişme; bir gün önce İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’nin iddiasına göre NATO Genel Sekreteri'nin konutunda gerçekleşen gayriresmi mini zirve. Batı basınına göre iki konu ele alındı: Avrupa’nın yeni Trump yönetimiyle nasıl başa çıkacağı ve Ukrayna için daha fazla ne yapılabileceği. Ev sahibi Mark Rutte’nin amacı Kiev'e destek konusunda “en kararlı” Avrupalı müttefikleri bir araya getirerek iki konuda fikir birliği sağlamak.

Toplantıya İtalyan liderin yanı sıra Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Polonya Başbakanı Donald Tusk, Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Costa katıldı. Elbette baş davetli Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy.

TRUMP'IN KİEV'İ BÜYÜKTAVİZLER VERMEYE ZORLAYABİLECEĞİ KORKUSU

Avrupalılar, ABD'nin Ukrayna'ya yaptığı askeri yardımın askıya alınması olasılığından ve Donald Trump'ın savaşı “24 saat içinde” sona erdirme vaadinden endişe duyuyor. Bu çerçevede Ukrayna, güvenliğinin garanti altına alınması koşuluyla, uzun süredir reddettiği barış müzakereleri olasılığını gündeme getiriyor.

Ocak ayında göreve başlayacak olan ABD Başkanı Donald Trump’ın geçen hafta pazartesi günü yaptığı “Başkan Putin ile konuşacağız, Zelenskiy ve Ukraynalı temsilcilerle de konuşacağız. Bunu durdurmalıyız, bu bir katliam.” açıklaması ve Kiev'in Rusya'yı vurmak için Batı füzelerini kullanmasına karşı çıkması nedeniyle, Avrupalılar ve Ukraynalılar Trump'ın Kiev'i büyük tavizler vermeye zorlayabileceğinden ve Kremlin'e jeopolitik bir zafer kazandırabileceğinden korkuyor.

UKRAYNA’YI DESTEKLEMEYE DEVAM

Toplantıda Ukrayna’ya çeşitli sözler verildi ve destekleri ifade edildi. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, “Hava savunma ve diğer silah sistemleri açısından elimizden gelen her şeyi sağlamak için şimdi gereken her şeyi yapmalıyız.” dedi. Almanya Başbakanı Olaf Scholz Ukrayna'nın “kendisine dikte edilen bir barışı kabul etmeye zorlanmaması gerektiğini” vurguladı. Avrupa diplomasisinin başındaki isim Kaja Kallas, “Müzakerelere çok erken başlanması yönündeki her türlü baskı Ukrayna için kötü olur.” uyarısında bulundu.

İngiltere Dışişleri Bakanı John Healey, Ukrayna için İHA, hava savunma sistemleri ve mühimmat da dâhil olmak üzere 225 milyon Sterlin (273 milyon Avro) tutarında askeri teçhizatın serbest bırakılacağını duyurdu. Avrupa Komisyonu Başkanı von der Leyen “Geriye dönüp baktığımızda Avrupa bugüne kadar Ukrayna'ya yaklaşık 130 milyar Avro sağlamıştır. Brüksel önümüzdeki yıl Ukrayna'ya 30,6 milyar avroluk daha mali yardım tahsis etmeye hazırdır. AB Ukrayna'ya ABD'den daha fazla silah sağladı: Yüzde 47'ye karşılık sadece yüzde 40.”

ASKER GÖNDERME MASADA

Zelenskiy, Fransa Cumhurbaşkanı Macron ile “Ukrayna’ya asker gönderme konusunda çalışmaya devam ettik.” açıklamasında bulundu. Washington Post'un 19 Aralık'ta müzakerelere yakın kaynaklara dayandırdığı haberine göre Ukrayna'nın müttefiki olan Avrupa ülkeleri, bir ateşkes anlaşması imzalanması halinde Ukrayna'ya asker gönderme fikrini “ciddi bir şekilde değerlendiriyor.” Reuters'in kaynaklarına dayandırdığı haberine göre çatışmaların durması ya da sona ermesinin ardından Ukrayna'ya konuşlandırılabilecek birlikler arasında Polonya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Almanya'dan askerler yer alabilir.

BARIŞ GÖRÜŞMELERİ GÜNDEMDE

Rusya barış görüşmelerine hazır. Ama şartları var. Putin, yılbaşından bu yana Rus güçlerinin üstünlük sağladığı “sahadaki gerçeklere” dayanması koşuluyla Ukrayna ile görüşmelere hazır olduğunu defalarca ifade etti. Rusya özellikle Ukrayna'nın Kırım'ın yanı sıra kendi denetimine aldığı dört bölgeyi (Donetsk ve Lugansk, Zaporijya ve Herson) terk etmesini ve Kiev'in NATO'ya katılma hedefinden vazgeçmesini talep ediyor.

Daha önce Vladimir Putin'e herhangi bir taviz verilmesine karşı çıkan Zelenskiy, son aylarda ordusunun cephe hattında yaşadığı zorluklar ve Batı yardımının zayıflaması korkusu karşısında tutumunu yumuşattı; Ukrayna’nın NATO'ya alınması, güvenlik garantileri verilmesi ve Batı'nın yeni silah sevkiyatları karşılığında Ukrayna'nın Rusya'nın kontrolündeki topraklar üzerindeki hak iddiasından geçici olarak vazgeçmesi fikrini ortaya attı.

UKRAYNA’NIN NATO’YA GİRME TALEBİ KABUL GÖRMEDİ

İtalya’daki Verona Uluslararası Güvenlik Çalışmaları Ekibinde (ITSS) Ukrayna konusunda uzman olan Will Kingston-Cox, Zelenskiy’in NATO üyeliğinde ısrar etmesini şöyle izah ediyor: “Bunu ülkenin güvenliğini garanti altına almak için hayati bir ön koşul haline getirmek istiyor, çünkü Trump yönetiminin tutumundan emin olamıyor ve bu nedenle bir sigorta poliçesi arıyor.”

Ancak NATO'ya göre bu “geri dönüşü olmayan” ihtimal söz konusu değil ve başka güvenlik garantileri sunulması gerektiği düşünülüyor. “Ukrayna'nın güvenliğinin yalnızca ittifaka üyeliği ile garanti altına alınamayacağını” söyleyen ABD Dışişleri Bakanı Blinken, NATO üyeliğine karşı çıkarken asker gönderme konusunda Fransa ve İngiltere’nin önerisini olumluyor: “Ukrayna üyelik yolunda ilerliyor. Sonunda, evet, Ukrayna'nın NATO'nun bir parçası olacağını ve olması gerektiğini düşünüyorum. Ancak başka tür garantiler de var. Örneğin, Avrupa ülkeleri ateşkes sağlanması halinde devriye gezmek ve kendilerini savunmak üzere bazı birliklerini ateş hattına göndermeyi düşünmektedir. Bu da iyi bir garanti olacaktır.” diyor.

TRUMP'IN UKRAYNA'DAKİ ÇATIŞMAYI ÇÖZME PLANI

RIA Novosti’ye göre Trump'ın Ukrayna'daki çatışmayı çözmek için üç planı var. Bu planlar müstakbel ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, eski Ulusal İstihbarat Direktörü Richard Grenell ve Ukrayna Özel Temsilciliği görevine aday gösterilen Keith Kellogg tarafından dile getiriliyor. Grenell özellikle Ukrayna'nın doğusunda özerk bölgeler oluşturulmasını önerirken, Ukrayna'nın NATO üyeliğinin ABD'nin çıkarlarına uygun olmadığını belirtiyor. Kellogg'un planı cephe hattının dondurulmasına dayalı bir ateşkesi içeriyor. Vance'in önerisi ise Rusya ile Ukrayna arasındaki sınır hattının askerden arındırılması ve Rusya'ya Kiev'in NATO'ya katılmayacağının garanti edilmesi.