Avusturya: Ortada sıkışmış

Avusturya'da bugün parlamento için genel seçim yapılacak. Ulusal Konsey'in 183 üyesi üç düzeyde açık liste nispi temsil ile seçilmektedir; tek bir ulusal seçim bölgesi, federal eyaletlere dayalı dokuz seçim bölgesi ve 39 bölgesel seçim bölgesi. Koltuklar, en son nüfus sayımı sonuçlarına göre bölgesel seçim bölgelerine paylaştırılır. Partilerin Ulusal Konsey'de temsil edilebilmeleri için ya bir seçim bölgesinde doğrudan en az bir sandalye kazanmaları ya da yüzde 4'lük ulusal seçim barajını aşmaları gerekmektedir.

Yaklaşık 6.3 yetişkin Avusturyalı oy kullanabilmektedir. Son kamuoyu yoklamaları, 1950'lerde eski SS subayları tarafından kurulan neo-faşist Özgürlük Partisi'nin (FPO) yüzde 27 ile, şu anda Yeşiller ile koalisyon hükümetine liderlik eden muhafazakar Halk Partisi'nin (ÖVP) yüzde 25 önünde en büyük parti olacağını göstermektedir. Sosyal Demokratlar (SPO) ise yüzde 21 ile üçüncü sırada yer alıyor. FPO lideri Herbert Kickl Şansölye (başbakan) olmak istiyor ve ilk kez 1930'larda Naziler ve Adolf Hitler tarafından kullanılan "Volkskanzler" yani halkın şansölyesi terimini kullanıyor.

FPO’NUN YÜKSELİŞİ

Eğer FPO en yüksek oy oranına ulaşırsa, yeni bir hükümete liderlik edebilecek konuma gelebilir - ancak şu ana kadar OVP ve Sosyal Demokratların liderleri FPO ile bir koalisyona girmeyi reddetti (ancak muhafazakarlar, şu anki FPO lideri Herbert Kinkl hükümette yer almazsa bunu yapabileceklerini ima ettiler).Muhtemel sonuç bir OVP-FPO koalisyonu ya da ilk kez OVP'nin SPO ve liberal NEOS ya da Yeşiller ile üçlü bir ittifakı olacaktır. FPO'nun yükselişi yeni değil.

FPO 2010'lardaki hükümette OVP'nin küçük ortağıydı. Ancak her iki partinin de 2019'da hükümeti ve FPO'lu başbakanı düşüren bir yolsuzluk skandalına karışmasıyla bu durum dağıldı. Ancak şimdi Avrupa'nın her yerinde 'aşırı sağcı' partiler, sözde göç 'tehdidine' ve birçok Avrupa ekonomisindeki ekonomik durgunluğa tepki olarak zemin kazanıyor. Haziran ayında FPO ilk kez Avrupa Meclisi seçimlerinde en büyük parti olurken, diğer Avrupalı aşırı sağcı partiler de kazanımlar elde etti.

Avusturya'nın nüfusu sadece 9 milyon, ancak son on yılda ülke kişi başına diğer AB ülkelerinden daha fazla mülteci kabul ederek FPÖ'nün yeniden yükselişini körükledi. FPÖ şimdi Avrupa'nın başka yerlerinde de görüldüğü gibi bir tür göçmen ve İslam karşıtı 'popülist' partiye dönüştü. FPO göçü sona erdirmek ve göçmenleri 'kendi' ülkelerine 'yeniden göç ettirmek' istiyor.

ÖKIT

Kickl, "Yeniden göçün zamanı çoktan geldi!" diye haykırıyor. FPO ayrıca AB'den ayrılmayı ya da Avusturya tarzı bir Brexit olan "Öxit"i ima ediyor. Ancak Avrupa'nın diğer yerlerinde olduğu gibi, göçmen karşıtı aşırı sağ partilere verilen desteğin artması, büyük ekonomilerdeki durgunluk ve yüksek enflasyonun yaşam standartlarını düşürmesiyle ilgili.

Almanya nezle olursa Avusturya'nın grip olacağı söylenebilir. Ve Almanya şu anda ekonomisi için çok ağır bir soğuk algınlığı yaşıyor. Bunun sonucu olarak Avusturya'ya yansıması da ağır oluyor. Avusturya'nın reel GSYİH büyümesi en iyi ihtimalle durgunlaşmaktadır. Aslında, ironik bir şekilde, eğer göç olmasaydı (2011-2020 döneminde +yüzde 6.3), yerel nüfus küçüldüğü ve yaşlandığı için reel GSYİH keskin bir şekilde düşecekti. Avusturya, 2030 yılına kadar GSYH yüzdesi olarak Avrupa Birliği'nde yaşlılıkla ilgili en yüksek üçüncü maliyete sahip olacaktır.

ENFLASYON PROBLEMİ

Dahası, Avusturya hala yüksek enflasyon yaşamakta olup, son 12 ayın ortalaması yüzde 4,2 ile AB ortalamasını aşmıştır. Enflasyon yüksek kalmaya devam ediyor çünkü Avusturya, AB'nin Ukrayna nedeniyle Rusya'ya karşı uyguladığı yaptırımların bir parçası olarak ucuz Rus gazı ithalatını azaltmak zorunda kaldı.

Avusturya, Rusya ve Batı Avrupa ile ticaret konusunda arada kalmış durumda. 2023 yılında ekonomi resesyona girmişti. Avusturya Merkez Bankası OeNB şimdi ekonominin bu yıl 'istikrara kavuşmasını' ve reel GSYH'nin sadece 0,3 artmasını bekliyor. Bu bile iyimser görünüyor. Avusturya'nın GSYH'si, bir önceki çeyrekte aşağı yönlü revize edilen yüzde 1'lik daralmanın ardından, 2024 yılının 2. çeyreğinde yüzde 0,6 azaldı.Resesyon devam ediyor.

Avusturya sermayesi zorlanıyor. Almanya'da olduğu gibi Avusturya'da da üretim derin bir durgunluk içinde (aşağıdaki grafikte 50'nin altı daralma anlamına geliyor).

Avusturya'nın kişi başına düşen reel GSYH büyümesi 2011-2020 döneminde ülke genelinde durağanlaşmış ve tüm bölgelerde AB ortalamasının (yüzde 0,6) altında kalmıştır. İşgücü verimliliği çoğu bölgede durgunlaşmakta veya azalmaktadır. Bunun nedeni, 2023'te yüzde 2,3 düşen üretken yatırımların hala küçülüyor olmasıdır.

Avusturya sermayesi sıkışıyor çünkü düşen işgücü verimliliğinin yanı sıra Avusturya'nın örgütlü işçilerinin ücretleri artıyor ve bu yıl Avrupa'daki en hızlı ücret artışı yaşanıyor. İşçiler, Kovid-19 sonrası yüksek enflasyon oranları nedeniyle uğradıkları reel gelir kayıplarını telafi etmeye çalışıyor. Ücretler bu yıl yüzde 8,5 oranında artacak olsa da, bu oran önceki yıllardaki yüksek enflasyonu telafi etmeye yetmiyor.

İşsizlik hala düşük seviyelere yakın olsa da, yeni işler çoğunlukla yarı zamanlı, kalıcı kariyer beklentisi olmayan ve düşük ücretli işler. Üretken yatırımların ve işgücü verimliliğinin düşmesinin ardında, Almanya'da olduğu gibi Avusturya sermayesinin karlılığındaki düşüş yatıyor. 2000'li yılların başındaki yükseliş, 2010'lu yıllarda yerini Kovid-19’dan bu yana hızlanan keskin bir düşüşe bırakmıştır.

ÖNERİLEN ÇÖZÜMLER

Bu ekonomik durgunluğa karşı partilerin önerdiği çözümler nelerdir? FPO, neo-liberal, piyasa yanlısı politikaların bir karışımına sahip ve genellikle kendisine oy veren yaşlı Avusturyalılar için devlet emeklilik oranlarının yükseltilmesi gibi bazı desteklere sahip.

FPO, 'daha fazla deregülasyon' ve küçük işletmelerden alınan kurumlar vergisinin yüzde 23'ten yüzde 10'a düşürülmesi ve 2022'de karbon emisyonlarına getirilen verginin kaldırılarak 'yeşil' önlemlerin sonlandırılması dahil olmak üzere daha düşük vergiler istiyor. Gıda, kira ve enerjide şiddetli enflasyon dönemlerinde fiyat kontrollerini ve temel ihtiyaç maddelerinde satış vergisinin azaltılmasını savunuyor. Ve Rusya'dan enerji ithalatını sürdürmek istiyor.

Muhafazakar OVP de FPO ile hemen hemen aynı şeyleri yapmak istiyor, ancak 'yenilenebilir enerjiyi teşvik ederek' Rusya'ya yönelik AB yaptırımlarına uymak istiyor. Sosyal Demokratlar, Avusturyalıların geri kalanı için vergi indirimlerini ödemek üzere zenginlerden yeni vergiler istiyor ve kurumlar vergisini artırıp enerji şirketlerine ve bankalara bir defaya mahsus vergi koyacaklar; Rus gazına bağımlılığı azaltmak için yenilenebilir enerjiye yatırım yapacak bir devlet şirketi kuracaklar.

Bu politikaların hiçbiri, Avusturyalıların çoğu için reel gelirleri artırmak bir yana, yatırım oranlarını veya üretkenliği artırma olasılığı bile sunmuyor. Dolayısıyla bu seçimden sonra kurulacak herhangi bir koalisyon, ister FPO ister OVP liderliğinde olsun, çok az şeyi değiştirecektir.