Bal ve sağlık
Mevsim sonbahar. Türkiye’de güz bolluğu. Üzüm, incir, ceviz, fındık, fıstık… Arıcılar kovanlardan balları çoktan çıkardı. Anadolu yöresel ballar yurdu. Çeşit çeşit kestane, ıhlamur, kekik, çiçek ve çam balları. Son zamanlarda medyadaki sahte bal haberleri insanları endişelendiriyor.
BAL, SADECE BAL DEĞİLDİR
Bal, yüzlerce yıldır tadı ve tıbbi özellikleriyle hep rağbette. Herkesin bildiği "Balayı" (Honeymoon) teriminin kökeni de gelin ve damadın evliliklerinin ardından doğurganlık amacıyla bal tüketmelerinden kaynaklandığını biliyor muydunuz? Bal, arılar tarafından çiçeklerin nektarından yapılan doğal bir ürün. Geleneksel tıpta her zaman gözde. Balın besin değerleri kısaca; bal sadece bir şekerli gıda değildir. Çok zengin besin öğeleri içeren karmaşık bir maddedir. Bal deyince içinde;
Şekerler: Enerji sağlayan başlıca fruktoz ve glikoz.
Vitaminler: Riboflavin ve niasin gibi az miktarda B vitamini.
Mineraller: Potasyum, kalsiyum ve magnezyum içerir.
Antioksidanlar: Oksidatif stresle savaşan bileşikler içerir.
Bal, doğal bir tatlandırıcıdan daha fazlasıdır. Mikrop öldürücü, enflamasyon azaltıcı ve sindirim sistemi sağlığını geliştirici özellikleri var. Bal bu nedenle sağlıklı bir yaşam tarzına katkısı tartışılmaz. Bal, yüksek şeker içeriği nedeniyle ölçülü tüketilmesi gerekirken, tedavi edici kullanımları mutfak uygulamalarından çok farklıdır.
ARILARA TEŞEKKÜR
Arı uzmanı arkadaşımdan öğrendim; bir arı 40 günden az yaşar, en az 1000 çiçeği ziyaret eder, bunun sonunda bir çay kaşığından az bal ürettiğini biliyor muydunuz?
Arı için bu meşgale bir ömür boyu süren bir iş. İnsanların algısına gelince; hepimizin düşüncesinde bal dünyada en saf şeylerden biri. Böyle bir algıya sahibiz. Bu nedenle herkesin kafasında; bal asla bozulmaz. Çürüyemez. Bal besin değeri açısından çok zengin. Bu nedenle 7’den 70 herkes yemeli. Öyle mi gerçekten?
BEBEKLERE BAL ASLA!
Dedeler, nineler, ebeveynler bir bebeğin nasıl sağlıklı tutulacağını bilebilirler. Bal konusuna gelince; yedirilince güçlü kuvvetli olacağı düşüncesinde olabilirler. Hatta bazı aileler bala bandırılmış veya balla doldurulmuş emzikleri bebelere verirler. Emziğe bir delik açıp, bebek bal sızarken mutlu bir şekilde emer. Bu uygulama çok tehlikeli. Durun bakalım, yeni doğan bebeğe yedirilebilir mi? Bal, bebeğinize verebileceğiniz sağlıklı ve doğal bir gıda gibi görünse de bunu en az bir yaşından önce yapmayın. Bal, bebeğin olgunlaşmamış sindirim sisteminde çoğalabilen ve nadir görülen ancak potansiyel olarak ölümcül bir hastalık olan bebek botulizmine neden olabilen Clostridium Botulinum adlı bir bakterinin sporlarını içerebilir. Bu sporlar genellikle yetişkinler ve 1 yaş üstü çocuklar için zararsızdır,
Hem mide asidi hem de bağırsakta normalde bulunan mikroorganizmalar bakterilerin çoğalmasını engeller. Aslında saf sandığımız bal her zaman saf değildir.
CLOSTRIDIUM BOTULINUM denen bir bakteri (mikrop )sporlarını içerir. Botoksu duymuşunuzdur. Yüzdeki kırışıklıklarını kapatmak için kullanılan enjeksiyon. Tek fark, balların çok miktarda botulinum toksini (zehir) içermesi. Botulinum toksini dünyadaki en güçlü toksindir. Hastalığın adı: Botulizm (Botulismus). Bazen sporların dozajı enfeksiyona neden olmak için çok azdır ve/veya bebek, enfeksiyona neden olmadan önce sporları yok etmek için yeterli mide asidine sahip olur. Bazen aksi olabilir.
ÇOCUĞUNUZUN HAYATIYLA KUMAR OYNAMAYIN!
En azından bir yaşına kadar balı erteleyin. Büyük yaşta, hemen hemen herkes bu sporları yok etmek için yeterli mide asidine sahiptir. Bir yaşından küçük bebeklerde, bu sporları yok etmek için genellikle yeterli mide asidi bulunmaz. Yeterli mide asidiniz yoksa, sporlar botulinum toksini adı verilen bir toksin üretir. Bu toksin, solunum kasları da dahil olmak üzere kasları felç eder. Toksin bağırsakta üretildiğinden, bağırsaklar genellikle ilk felç olan yapılardır. Şiddetli kabızlığa yol açar. Daha sonra toksin yayılır ve solunum kaslarını felç edebilir. Bebekler yoğun bakıma alınır. Dramatik bir hastalıktır. Kas felcine gelince; önce el ve bacak kasları etkilenir, bebek daha gevşek bir yapıya bürünür. Buna "gevşek bebek sendromu" denir.
Bebek botulizmi vakalarının solunum kasları yorulur ve nefes almada zorluk, solunum yetmezliği ve en sonunda ölüm meydana gelir. Yoğun bakımda entübasyon ve vantilatör desteği verilir. Yaşatılabilir de. Ancak her zaman olmaz. Bebekler boğularak ölebilir. Bal özel bir gıdadır evet ama bilinçli olarak tüketilmesi esastır.