Benjamin Franklin’i anlamak

Türkiye’de eğitim düzeyi aşağıya çekildikçe, akıl ve bilim yerine din temelli eğitim anlayışı getirildikçe kaygılanmamak ve ülkemizin geleceği konusunda korkmamak mümkün değil.

Ülkemiz cehalete gömüldükçe dünyada önemli işler başarmış dâhilerin fikirlerini ve özdeyişlerini okuyup dertlenmemek mümkün değil. Bu dâhilerden biri Amerikalı büyük mucit, yazar, ressam, ilim adamı Benjamin Franklin. Onun sözlerini burada hatırlatmak istiyoruz. Belki kendini akıllı sanıp halkı akılsız bulanlara bir ışık olur.

Farklı ve çok yetenekli bir yazar olan Franklin “Fakir Richard’ın Almanağı ve Otobiyografisi” şaheserini yazdı. Pek çok sözü ve nüktesi atasözü haline geldi. Büyük icatlar yaptı. İlim, bilim ve aklın ne kadar önemli olduğunu insanlığa gösterdi.

***

Benjamin akıllı insanı şöyle tarif ediyor:

Akıllı kimdir? Herkesten öğrenen.

Güçlü kimdir? Hırslarını yenen.

Zengin kimdir? Hâlinden memnun olan.

Pekiyi hâlinden memnun olan kimdir? Hiç kimse.

***

Hayat dersi olacak sözleri de şöyle:

Akıllı bir ahmak, zırvalarını, bir cahilden daha iyi yazarsa da,yazdıkları yine zırvadır.

O, öylesine okumuş bir insandır ki, “at”ın dokuz dilde karşılığını bilir. Ama öylesine de cahildir ki, binmek için tuttu kendine bir inek aldı.

İnsanlar “din”e rağmen kötü iseler, dinsiz nasıl olurlardı acaba?

Faziletli olmaya çalışırsan, çok defa mutlu da olursun.

Zenginlik iki şeye dayanır: çalışmak ve tutumlu olmak; yani ne vaktini boşuna harca ne de paranı. İkisini de iyi şekilde kullan. Çalışmadan ve tutmadan hiçbir şey olmaz; onlarla her şey olur. Düşmanına zarar vermek, seni, ondan daha küçük yapar; intikam almak, onunla aynı düzeye getirir; affetmek, ondan üstün yapar.

Üç dost vardır: yaşlı bir zevce, yaşlı bir köpek ve hazır para. Ticaretin yıktığı tek bir millet yoktur.

***

İCATLARI

Benjamim neleri başardı:

Şimşeğin elektrikli yüklü olduğunu ispat etti. Paratoneri icat etti. “Franklin sobası” adı ile ekonomik ve faydalı bir soba icat etti. İki odaklı, hem uzağı hem yakını görmek için kullanılan gözlüğü icat etti. Atlas Okyanusu’nda Gulf Stream denen ılık bir akıntının varlığını ilk kez o ortaya koydu. İyi havalandırılmamış odaların hastalık yaydığını ispat etti.

ÖNEMLİ İŞLER DE YAPTI

Franklin bir hümanist ve yorulmak bilmeyen bir kamu adamı olarak şunları da başardı:

| Philadelphia’da ilk itfaiye sistemini kurdu.

| Amerika’da ilk hastanenin kurulmasına yardımcı oldu.

| Amerika’da ilk gezginci kütüphaneyi kurdu.

| Amerika’da randımanlı ilk posta servisini kurdu.

| Sonraları Pennsylvaina Üniversitesi olacak bir akademi kurdu.

| Amerika’da köleliği kaldırmak için ilk mücadele eden derneği kurdu.

| Amerika’da ilk yangın sigortası şirketini kurdu.

BİZ DE NELER OLUYOR?

| İmam hatipliler artsın diye çağdaş eğitim sistemine dinamit atılıyor.

| Hâlâ başörtülü bacım mağduriyeti yapılıyor.

| Okullarda çağdaş eğitim verecek hocalar kalmadı.

| Önüne gelen profesör oluyor.

| Din, Allah’la kul arasında ve vicdan alanında olması gerekirken her yerde, her zaman, her şeyde belirleyici ve ölçen oluyor.

| Akıl ve bilim terkedilmiş durumda.

| Halk kasıtlı cahil bırakılmak isteniyor ki kolay yönetilsin.

Ülkemiz karanlıklara ve Ortaçağ’a sürükleniyor... Bizim gibi okumuş cahiller ne yapıyor? Bakıyor, bakıyor, bir daha bakıyor... Sonra sadece konuşuyor, zırvalıyor... Ama atı alan da Üsküdar’ı geçiyor...