Birleşmiş Milletler Uzay Sürdürülebilirlik ve Kalkınma Çalıştayı izlenimlerim

Bir süredir İtalya’nın Milan şehrindeyim ve Birleşmiş Milletler Uzay Sürdürülebilirlik Çalıştayı’na özel davetli olarak katıldım. Bu yazıyı okuduğunuzda da yine Milan’da olan 75. Uluslararası Uzay Kongresi’ne katılarak tüm dünyadaki uzay gelişmelerini yakından inceleyeceğim.

75. Uluslararası Uzay Kongresi’nde olanları haftaya olan yazımda detaylı şekilde yazacağım, Ulusal Kanal ekranlarında da anlatmaya çalışacağım. Bu seneki Birleşmiş Milletler Çalıştayı’nın teması uzay çalışmalarının Birleşmiş Milletler Sürdürülebilirlik ve Kalkınma Hedeflerine katkısı ve dünyada bu konuda yapılan çalışmalardı.

Güney Amerika’dan, Avrupa’dan, Asya’dan çok sayıda uzay ajanslarını temsil eden katılıcımlar vardı. Özellikle Afrika’dan gelen uzay ajanslarına ciddi bir kontenjan ayrılmıştı. Genel olarak Afrika’da ve Latin Amerika’da yapılan sürdürülebilirlik çalışmalarına hayran kaldım.

Global South yani Küresel Güney isimli Güney Yarımküre’ye yakın blok ülkelerinin çok ciddi bir uğraş verdiklerini görmek mümkün. Keşke ABD’de ve Avrupa’da yapılan uzay çalışmaları biraz daha Latin Amerika ve Afrika ülkelerinde yapılan çalışmaları da desteklese.

Batı ülkeleri ile Doğu ülkeleri arasında yapılan uzay çalışmalarının halka katkısı anlamında Doğu ülkelerinde zaten ciddi bir eğilim vardı ama Küresel Güney ülkelerinin çalışmalarına bakarsak çok daha kısıtlı imkanlarla insanlığa katkı anlamında ve özellikle kendi halklarına yardım konusunda çabalarını takdir etmek lazım.

Birleşmiş Milletler’in 17 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi (SKH), 2015 yılında kabul edilen 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi kapsamında yer alan küresel hedeflerdir. Bu hedefler, yoksullukla mücadeleden çevrenin korunmasına kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Aslında bu hedefler tüm dünyayı kapsamaktadır ama elbette ülke bazında da önemleri rahatça görülebilir. Bu hedefleri hatırlayacak olursak:

1. Yoksulluğa Son (No Poverty):

Dünyadaki aşırı yoksulluğu sona erdirmek. Herkese yeterli kaynak, sosyal koruma sistemleri ve ekonomik fırsatlar sunmak.

2. Açlığa Son (Zero Hunger):

Açlıkla mücadele etmek, gıda güvenliğini sağlamak, beslenme yetersizliklerini azaltmak ve sürdürülebilir tarım yöntemlerini teşvik etmek.

3. Sağlıklı Bireyler (Good Health and Well-Being):

Herkese her yaşta sağlıklı bir yaşam sağlamak ve refahı artırmak. Sağlık hizmetlerine erişim, salgınlarla mücadele ve tıbbi araştırmaların desteklenmesi bu hedefe dahildir.

4. Nitelikli Eğitim (Quality Education):

Tüm insanlar için kapsayıcı ve nitelikli eğitim sağlamak, yaşam boyu öğrenme fırsatlarını teşvik etmek.

5. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği (Gender Equality):

Cinsiyet eşitliğini sağlamak ve kadınlar ile kız çocuklarının güçlenmesini teşvik etmek. Cinsiyete dayalı ayrımcılıkla mücadele etmek.

6. Temiz Su ve Sanitasyon (Clean Water and Sanitation):

Herkesin güvenli ve sürdürülebilir şekilde suya erişimini sağlamak, sanitasyon hizmetlerini iyileştirmek.

7. Erişilebilir ve Temiz Enerji (Affordable and Clean Energy):

Herkese uygun fiyatlı, güvenilir, sürdürülebilir ve modern enerjiye erişim sağlamak.

8. İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme (Decent Work and Economic Growth):

Sürdürülebilir ekonomik büyümeyi desteklemek, tam ve üretken istihdam sağlamak, insana yakışır iş fırsatlarını artırmak.

9. Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı (Industry, Innovation, and Infrastructure):

Dayanıklı altyapılar kurmak, kapsayıcı ve sürdürülebilir sanayileşmeyi teşvik etmek ve yenilikçiliği artırmak.

10. Eşitsizliklerin Azaltılması (Reduced Inequalities):

Ülkeler arasında ve ülkeler içinde eşitsizlikleri azaltmak. Fırsat eşitliğini teşvik etmek, gelir adaletsizliğini önlemek.

11. Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar (Sustainable Cities and Communities):

Şehirleri ve insan yerleşimlerini kapsayıcı, güvenli, dayanıklı ve sürdürülebilir hale getirmek.

12. Sorumlu Tüketim ve Üretim (Responsible Consumption and Production):

Sürdürülebilir tüketim ve üretim kalıplarını teşvik etmek. Doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımını sağlamak.

13. İklim Eylemi (Climate Action):

İklim değişikliği ve etkileri ile mücadele etmek için acil önlemler almak.

14. Sudaki Yaşam (Life Below Water):

Okyanusları, denizleri ve deniz kaynaklarını korumak, sürdürülebilir şekilde yönetmek.

15. Karasal Yaşam (Life on Land):

Karasal ekosistemleri korumak, ormanları sürdürülebilir şekilde yönetmek, çölleşmeyle mücadele etmek ve biyolojik çeşitliliği korumak.

16. Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar (Peace, Justice, and Strong Institutions):

Barışçıl ve kapsayıcı toplumları desteklemek, adalete erişimi sağlamak ve her düzeyde hesap verebilir, güçlü kurumlar inşa etmek.

17. Amaçlar İçin Ortaklıklar (Partnerships for the Goals):

Küresel hedeflere ulaşmak için uluslararası iş birliği ve ortaklıkları teşvik etmek, finansal kaynakları harekete geçirmek.

Bu hedefler, kalkınma ve sürdürülebilirlik çabalarının bir çerçevesini oluşturarak, 2030 yılına kadar daha adil, refah dolu ve sürdürülebilir bir dünya yaratmayı amaçlamaktadır. Bu uzay çalıştayında gördüğüm önemli bir konu uzay çalışmalarının bu sürdürülebilirlik ve kalkınma hedeflerine ulaşmada ne derecede önemli olduğunu anlamak oldu.

Yoksulluk, Nitelikli Eğitim, Temiz Su, Erişilebilir Enerji, Sanayi ve Yenilikçi Altyapı, Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar, İklim Eylemi, ve Amaçlar ve Ortaklıklar gibi konularda uzay çalışmalarının özellikle Afrika ve Güney Amerika’da ciddi katkılarda bulunduğunu görme fırsatım oldu.

Ayrıca uzay çalışmaları cinsiyetten bağımsız olduğu için gerek Afrika gerek Latin Amerika’dan gelen katılımcıların çoğu kadındı ve çoğu uzay çalışmaları yapan ajansların değerli temsilcileri idi ve bu gerçekten cinsiyet eşitliği anlamında önemli bir adımdı.

DİKKAT ÇEKEN PROJELER

Çalıştayda çok enteresan bazı projeler vardı. Mesela Afrika’yı kapsayan bir uydu sistemi, tarımda kullanılan topraklardaki kuruluk oranı, metan gazı salınımı, topraktaki iletkenlik ve mineral durumu, hava durumu ve iklim takibi gibi konularda çok başarılı. Afrika’da 18 ülkeyi kapsayan bu proje tüm çiftçilere ücretsiz olarak açık ve telefonlarından SMS ile mesaj göndererek bu bilgilere erişebiliyorlar.

Aynı zamanda farklı bir uydu ağı ise Afrika’nın etrafında balıkçılıkla uğraşanları gerek iklim durumu bakımından gerek balık sürülerini uzaydan takip bakımından destekliyor. Böylece Afrikalı balıkçılar güven içinde balığa çıkıp bereketli bir şekilde dönebiliyorlar.

Ayrıca Güney Sudan gibi ülkelerde tamamen uydu yardımıyla halkın normal cep telefonu kullanabilmesi hedeflenmiş. Güney Amerika’da ise elektrik masrafını azaltmak için Uydu yardımıyla en uygun güneş panellerini yerleştirileceği bir çalışma yapılarak dev güneş paneli çiftlikleri kurulması sağlanmış.

Ayrıca yerli halkın en büyük değeri olan (aynı zamanda tüm dünyanın da en büyük değeri olan) Ormanlar ve Amazon konusunda ciddi bir koruma sağlanmış. Tüm bunlara ek olarak Vietnam’da pirinç tarlalarının planlaması uzayda uydular yardımıyla yapılmış. Artı hem Güney Asya hem Latin Amerika’da tele-tıp denilen uzak yerlere sağlık sisteminin uzaydan telekomünikasyon sistemleriyle takibi sağlanmış.

REFAHTA BİZDEN GERİ UZAYDA İLERİ ÜLKELER

Yani görüldüğü üzere uzay çalışmaları tıptan, tarıma, üretimden balıkçılığa kadar birçok konuda halkların yaşamını ve verimini kolaylaştırıcı bir konumda ve bunu en iyi kalkınmaya ihtiyacı olan ülkeler yapıyor. Üstelik kendi ülkelerinde var olan imkanlar ile bunlar yapılmış. Çoğu refah anlamında Türkiye’ye göre daha geride olan ülkeler ama yaptıkları çalışmalar Türk Uzay Ajansının çalışmalarını çoktan geçmiş durumda.

Ülkemizin de Tarım, Sağlık, Sürdürülebilirlik ve İklim konularında yaşadığı sorunları göz önünde bulundurursak bu çalışmalarda ülkemizin refahına katkıda bulunabilir. Yüce Önderimizin dediği gibi “İstikbal Göklerdedir” ve umarım en kısa zamanda ülkemiz de bu çalışmalarda bulunarak tam bir kalkınma ve üretimde verim artışı sağlayabilir.

Önümüzdeki hafta Dünya Uzay Kongresi izlenimlerimle buluşmak üzere.