BRICS 'yeni bir dünya düzeni' için zorluyor

Mustafa Birol Güger

birol.guger@gmail.com

3-5 Eylül tarihleri arasında, Çin'in ev sahipliğinde gerçekleşen Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika (BRICS) liderler zirvesi, gelişmekte olan ülkeleri dünya sahnesinde daha fazla söz sahibi yapmayı amaçlayan kararlarıyla dünya çapında önemli bir etki bıraktı.

Zirveye katılan önemli konuklar arasında, dünya nüfusunun yüzde 47'sini, dünya ekonomik hacminin ise yüzde 23'ünü oluşturan BRICS ülkelerinin yanı sıra, BRICS Plus şeklinde adlandırılan Mısır, Meksika, Tayland, Tacikistan ve Gine gibi gelişmekte olan ülkelerin liderleri de vardı.

Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan Boğazı'nın güneydoğu kıyısında yer alan Şiamın kentinde düzenlenen zirveyi 3 binden fazla yerli ve yabancı basın mensubu takip ederken, 80 ülke ve bölgeden bin 200'ü aşkın iş dünyası temsilcisi de katılımcılar arasında yer aldı.

Çin merkezli caixinglobal.com ekonomi portalı, zirvenin küresel siyaset ve ekonomi politikaları açısından önemini 5 temel maddeyle özetledi.

ORTAK ÇAĞRILAR

Zirveye katılan liderler, 'BRICS Plus' ülkelerinin desteklenmesi ve diğer gelişmekte olan ülkelerin de gruba entegre edilmesini içeren 71 maddelik bir deklarasyona imza attılar.

Deklarasyon 'ekonomik korumacılığa' şiddetle karşı çıkarken, gelişmekte olan ülkeler arasında daha kuvvetli altyapı bağlantılarının tesis edilmesi yönünde kuvvetli bir çağrı yaptı. Terörizm, uyuşturucu kaçakçılığı ve kara para aklama faaliyetleriyle mücadele öne çıkan başlıklar arasındaydı.

NEDEN ‘BRICS PLUS’?

Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, BRICS ülkelerinin daha da fazla gelişmekte olan ülkeyi BRICS Plus halkasına katmaya devam edeceğini ilan etti. BRICS ülkesi olmayan ülkelerin, zirveye katılımı ilk olarak 2013'teki BRICS Güney Afrika zirvesinde başlamıştı.

Salı günü gerçekleşen zirvede Şi, Çin'in, çoğunlukla güney yarımküredeki yoksul ve gelişmekte olan ülkelerden oluşan Güney İşbirliği Yardım Fonu'na, yoksullukla mücadele, mülteci krizleri, iklim değişiklikleri ve tıbbi ihtiyaçlarda kullanılmak üzere 500 milyon dolar tutarında bir destek paketi sağlayacağını duyurdu. Bunun yanı sıra Çin aynı fona, ekonomi ve ticaret faaliyetlerinde kullanılmak üzere 76 milyon dolar tutarında bir ek yardımda bulunacağını da taahhüt etti.

KALKINMA BANKASINA DESTEK

Çinli liderler zirvede yaptıkları konuşmalarda, Yeni Kalkınma Bankası projelerine (eski adı BRICS Kalkınma Bankası) 4 milyon dolar aktaracaklarını duyurdular.

Yeni Kalkınma Bankası Genel Müdürü Kundapur Vaman Kamath Xinhua'ya demecinde, bankanın yeni enerji projeleri için toplam tutarı 3 milyar doları aşan 11 krediyi onayladığını açıkladı. Sağlanacak kredilerin 2018'e kadar 8 milyar doları bulması bekleniyor. Temmuz 2015'te Şanghay'da faaliyete başlayan Yeni Kalkınma Bankası, ilk bölge merkezini geçtiğimiz ay Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde açtı.

ÇİN VE HİNDİSTAN SINIR GERİLİMİNİN ARDINDAN EL SIKIŞTI

BRICS zirvesinden bir kaç gün öncesine kadar yaklaşık 70 gündür aralarında sınır geriliminden dolayı tansiyonun yüksek olduğu Çin ve Hindistan, zirvede devlet başkanları düzeyinde bir araya gelerek el sıkıştı.

Çin Devlet Başkanı Şi, Çin'in karşılıklı politik güven duygusunu geliştirmek, işbirliğini pekiştirmek ve Çin-Hindistan ilişkilerini doğru bir rotaya sokabilmek için komşu ülke ile çalışmaya istekli olduklarını belirtti. Hindistan Başbakanı Narendra Modi ise Çinli liderle ikili ilişkiler üzerine oldukça verimli bir görüşme gerçekleştirdiklerinin altını çizdi.

KORE DHC. KONUSUNDA NE DEDİLER?

Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (KDHC) tarafından gerçekleştirilen füze testlerini de ele alan liderler, bölgedeki krizin barışçıl yollarla çözülmesine dönük taleplerini yinelediler.