Cari açık vere vere!

Merkez Bankası Haziran 2017 ödemeler dengesi verilerini açıkladı. Bu verilerin yıllık değişimlerine baktığımızda yeni devlet kurduklarını iddia edenlerin neye güvenerek böyle kabadayılık yaptıklarını anlamakta güçlük çekiyor insan.

İHRACAT VE İTHALATIMIZ

Haziran döneminde ihracatımız 13.9 milyar dolar, 2017 Ocak-Haziran döneminde ise 81.8 milyar dolar. Geçen senenin aynı döneminde 75.3 milyar dolar ihracat yapmışız. 2017’de de yaklaşık 6 milyar dolar ihracatta artış var.
İthalatımız Haziran döneminde 18.5 milyar dolar, 2017 Ocak-Haziran döneminde ise 104.2 milyar dolar. Geçen sene aynı dönemde 95.6 milyar dolar ithalat gerçekleşmiş. Bu durumda ithalatımızda artış yaklaşık 10 milyar dolar.
Dış ticaret dengesi 2017 Ocak-Haziran döneminde 22.4 milyar, geçen yıl aynı dönemde 20.3 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. Yani dış ticaret açığımız 2 milyar dolar artmış durumda.

CARİ AÇIK

2017 ilk altı ayında tüm hizmet ve diğer gelir ve giderleri artı eksi dış ticaret açığına eklediğimizde cari açık 20.6 milyar dolar olarak ortaya çıkıyor. Geçen sene aynı dönemde cari açığımız 19.0 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. Geçen yıla göre cari açığımızda 1.6 milyar dolar bir artış söz konusu.
Haziran 2016-Haziran 2017 dönemi 1 yıllık cari açık ise 34.3 milyar dolar. 2016 yılının tamamında cari açık 32.6 milyar dolar olmuştu.
Bu yılın tamamı için cari açık beklentisi Orta Vadeli Programda 32 milyar dolar. İlk altı ayın rakamlarına göre yaklaşık 40 milyar dolar.
Özetle Türkiye cari açığını başka bir deyişle uluslararası ekonomik zararını azaltamıyor. Bunun da anlamı dış borç yükümüzün azalmayacağı ve artacağı.

ÜLKEYE GİREN PARALAR

Ülkeye giren paralar ödemeler dengesinde finansman hesabı olarak gösteriliyor. Bu hesaba göre 2017 yılı ilk altı ayında Türkiye’ye giren yabancı paraların toplamı 22.8 milyar dolar. Bu paranın 17.4 milyar doları sıcak para yani Borsaya gelen ve tahviller alan yabancıların portföy yatırımları. Sıcak paranın aylık değişimi aşağıdaki grafikte görülüyor. Nisan ayından sonra sıcak para girişinde artış var.
Geçen yıl aynı dönemde sıcak para girişi 9 milyar dolar olarak gerçekleşmiş. Yani 2017 ilk ayında geçen seneye göre sıcak para girişinde artış var.
Doğrudan yabancı sermaye girişi 2017’nin ilk altı ayında 3.2 milyar dolar. Geçen yılın aynı döneminde yabancı yatırımcıların getirdiği para 3.7 milyar dolar.
Bu dönemde bankaların finansmana katkısı olmamış. Geçen yıl 4 milyar dolar cari açığın finansmanına katkı sunan bankalar, bu yıl 1.7 milyar dolar dışarıya net ödeme yapmış. Bu çok kaygı verici negatif bir gösterge.

KAYNAĞI BELLİ OLMAYAN PARA

2017’nin ilk altı ayında kaynağı belirsiz para girişi 4.4 milyar dolar. Aylar itibarıyla giriş ve çıkışlar şöyle:
Ocak’ta 1.5 milyar, Şubat’ta 651 milyon, Mart’ta 716 milyon, Nisan ayında 4.1 milyar dolar kaynağı belirsiz para girişi var. Mayıs ayında 1.5 milyar dolar, Haziran ayında ise 953 milyon dolar çıkış var. Bildiğiniz gibi kaynağı belli olmayan paralar ödemeler dengesinde net hata noksan hesabında yer alıyor.
2017 ilk altı ayında Merkez Bankası rezervlerinden kullanılan para ise net 2.4 milyar dolar.



SICAK PARA EKONOMİSİ

Ödemeler dengesi rakamları bize şunları söylüyor:
* İhracattan çok ithalatımız artıyor.
* Kronik cari açık vermeye devam.
* Dış borç azalmayacak artacak.
* Cari açığın neredeyse yüzde 80’ni sıcak para ile finanse edilmiş.
Sıcak para ile finanse edilen ve sürekli cari açık veren bir ülkede çocuklarımızın ve torunlarımızın gelirlerini de harcadığımızı ve bunun vebalinin çok büyük olduğunu üzülerek söylemek zorundayız. Korkarız ki gelecek nesiller bize lanet okuyacak…