‘Çifte vatandaş’

Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın, ABD bayrağına ve temsil ettiği Cumhuriyet’e bağlılığın ifadesi olan yemin metnini (ABD’ye “Bağlılık Yemini” -Sadakat Yemini-” tekrar ederek Amerikan vatandaşı olduğunu biliyorsunuz. Gaye Erkan’ın, sağ el kalbin üzerinde bayrağa bakarak yemin etmesinin görüntülerine ulaşabilecek olan gazeteciyi şimdiden kutluyorum.

ÇİFTE VATANDAŞLIK NEDİR?

Çifte vatandaşlık bir kişinin aynı anda iki farklı ülke vatandaşı olması ve her iki ülkeye karşı yasal hak ve sorumluluk taşıması demektir. Çifte vatandaşlık, kişinin aynı anda birden çok devletle vatandaşlık bağının bulunmasını ifade eder.

Çifte vatandaşlığa izin veren ülkeler arasında Almanya, ABD, Avustralya, Belçika, Birleşik Krallık, Bulgaristan, Brezilya, Çekya, Ermenistan, Fransa, Güney Kore, İrlanda, İspanya, İsrail, Kanada, İtalya, İsveç, İsviçre, Kıbrıs, Meksika, Norveç, Mısır, Romanya, Portekiz ve Şili gibi birçok ülke bulunmaktadır. Türkiye de çifte vatandaşlık veren ülkelerden biridir.

YEMİN

En az üç yıldır Green Card (Yeşil Kart) sahibi olarak Amerika’da yaşayanların Amerikan vatandaşı olabilmeleri için Birleşik Devletler Bağlılık Yemini etmeleri gerekmektedir.

Yemin şu şekildedir:

“Amerika Birleşik Devletleri Bayrağına ve temsil ettiği Cumhuriyet’e, Tanrı’nın nezdinde bölünmez tek bir Millete, herkes için özgürlük ve adalete bağlı kalacağıma söz veriyorum.”

Türk-Amerikan çifte vatandaşı olan Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, bu yemini ederek ABD vatandaşı olmuştur.

Tıpkı Kraliçe’ye bağlılık yemini ederek İngiliz vatandaşı olan Maliye Bakanı Mehmet Şimşek gibi!

Gaye Erkan, bu yeminle daha önce başka ülkeler için yaptığı sadakat yeminlerinden vazgeçtiğine de söz vermiş olmaktadır.

Gaye Erkan ABD vatandaşı olarak artık,

ABD seçimlerinde oy kullanmak;

ABD pasaportu alıp onunla seyahat edebilmek;

Yakınlarının ABD’ye yasal göçmen olarak daha çabuk gelmelerini sağlamak;

ABD Federal Hükümetinde çalışma imkânına sahip olmak;

ABD’den sınır dışı edilmeme hakkına sahip olmak;

ABD dışında bir ülke yaşamasına rağmen ABD’ye yasal olarak giriş yapabilmek;

Çocuklarının da ABD vatandaşı olmasını sağlayabilmek;

ABD’deki yeşil kartlı çocuğuna otomatik ABD vatandaşlığı sağlayabilmek;

Emekli olduğunda bir başka ülkede yaşasa bile emekli maaşını almaya devam edebilmek gibi haklara sahip oldu.

GAYE ERKAN’IN GÖREVLERİ

ABD vatandaşı olmanın avantajları yanında bir takım sorumlulukları da var.

- Hafize Gaye Erkan çağrıldığı takdirde mahkemelerde jüri görevini yerine getirecek;

- ABD’ye sadakat yemini edecek;

- ABD yasalarını ve anayasasını savunup destekleyeceğine söz vermiş olacaktır.

KİRALARDAN YAKINDI!

Hafize Gaye Erkan, iktidara yakınlığıyla bilinen Hürriyet Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Hakan’ın sorularını yanıtladı.(16 Aralık 2023)

İstanbul’daki yüksek kiralardan yakınan Erkan, ev bulamadığını ve annesine taşındığını söyledi.

Ek ödemeler hariç brüt 161 bin lira maaşı bulunan Merkez Bankası Başkanı Erkan, İstanbul’daki kira fiyatlarından şikâyetini belirterek, “İstanbul, Manhattan’dan pahalı olur mu? Biz İstanbul’da ev bulamadık. Müthiş pahalı. Annemlere yerleştik, onların yanında kalıyoruz.” şeklinde konuştu.

Sözcü’den Yavuz Alatan’ın “Merkez, Gaye Hanım için 35 bin TL kira ödüyor” başlıklı haberine bakalım:

“İstanbul’da ev kiralarının çok pahalı olmasından yakınıp, annesinde kaldığını açıklayan TCMB Başkan Gaye Erkan için kiralanan daireye, aidatla birlikte 49 bin TL ödeniyor.

“… Merkez Bankası Başkanı Erkan, Ankara’da Beysu Konakları adlı sitede oturuyor. Erkan için kiralanan ve brüt 270 metrekare olan daireye Merkez Bankası tarafından aylık 35 bin lira kira ödeniyor. KDV ve 7 bin liralık aidat ile birlikte aylık ödeme 49 bin lirayı buluyor. Erkan, bankanın ‘Başkanlık Lojmanı’ olmasına rağmen; küçük çocuğu nedeniyle burayı uygun bulmayınca Beysu Konakları’ndan konut kiralandı.

“Beysu Konakları Ankara’nın lüks semtlerinden Beysukent Pınar Caddesi üzerinde bulunuyor. Hafize Gaye Erkan için daire kiralanan sitede, fitness salonu, sauna, buhar odası, kafeterya, yüzme havuzu ile 1.500 metrekarelik kapalı spor salonu bulunuyor. Toplam 359 konutun olduğu sitede, 8 bin 500 metrekarelik yapay gölet, 4 bin ağaçtan oluşan orman alanı, bisiklet ve yürüyüş yolları, tenis kortu ile basketbol sahası da var. Sitede çok katlı blokların yanı sıra villalar da yer alıyor. Çok katlı bloklarda daireler 27-30 milyon liraya, villalar ise 55-60 milyon liraya satılıyor.”

İŞTE GERÇEK NEDENİ

Gazeteci Sevilay Yılman, Erkan’ın annesinin yanına taşınmasının gerçek nedenini açıkladı.

Yılman, “Hafize Gaye Erkan’ın annesinin evine yerleşmesinin temel nedeni, bildiğim kadarıyla eşinin hala ABD’de olması ve küçük bir bebeğin bakımının aile yanında yapılmasıyla ilgili. Bu, Erkan’ın eşiyle aldığı bir karar” dedi.

Yılman, “İstanbul’da evlerin kirasının Manhattan’dan daha pahalı olması durumunda bile Erkan’ın ödeme gücü oldukça yeterli. Bu, onun açısından bir sorun oluşturacak bir durum değil” şeklinde konuşmasını sürdürdü.

YILDA 1 MİLYON DOLAR

Hafize Gaye Erkan’ın, ABD’de çalıştığı kurumdan aldığı maaşı Halk TV ortaya çıkardı.

Halk TV’nin haberine göre, Gaye Erkan, 14 Şubat 2022 tarihinde dünyanın en büyük sigorta şirketlerinden biri olan ABD’li March Mc Lennan’ın Yönetim Kurulu’na girdi.

Erkan’ın, March Mc Lennan’ın Yönetim Kurulu’nda görev yaparken, yılda 1 milyon dolar, ayda ise yaklaşık 85 bin dolar kazandığı ifade edildi.

KARİYERİ

Sektöre Princeton’daki eğitimini tamamlamasının ardından, aldığı teklif üzerine 2005 yılında Goldman Sachs’da başladı. Burada yaklaşık 9 yıl finansal kuruluşlar grubu analitik ve stratejiler bölüm başkanı olarak görev aldı. Goldman Sachs’ta iken bankalara, sigorta şirketlerine, varlık yönetim firmalarına sayısal modelleme ve risk yönetimi modelleri sundu.

FİRST REPUBLİC GÜNLERİ

Erkan, Goldman Sachs’ta çalışırken First Republic Bank’a birkaç yıl sermaye stres testi hazırlıkları konusunda danışmanlık yaptıktan sonra 2014’te First Republic ekibine katıldı ve yatırım bölümü başkanı ve risk yönetimi eş başkanı olarak çalışmaya başladı. Ocak 2016’da bankanın mevduat bölümü başkanı, Mayıs 2017’de de yönetim kurulu başkanlığına getirildi.

First Republic Bank 13 Şubat 2019’da First Republic Bank yönetim kurulu, başkan Hafize Gaye Erkan’ı bankanın icra kurulu başkanı olarak tayin etti. 2019-2021 yılları arasında bankanın yönetim kurulunda yer aldı ve First Republic’i 1985’te kuran James H. Herbert ile birlikte 15 Temmuz 2021 tarihinde eş-CEO oldu.

Erkan, 3 Ocak 2022’de First Republic Bank’taki görevini Mike Roffler’e bırakırken, bankanın hisseleri % 5,8 oranında geriledi. Mayıs 2023’te ise First Republic Bank, Federal Deposit Insurance Corporation tarafından devralındı ve yılın üçüncü büyük banka iflasında JPMorgan’a satıldı.

2018’de San Francisco Business Times’ın haberine göre, ABD’nin en büyük 100 bankasından birinde başkan ya da icrâ kurulu başkanı unvanına 40 yaşından önce sahip olan ilk kadın oldu.

MERKEZ BANKASI BAŞKANLIĞI

9 Haziran 2023 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan cumhurbaşkanlığı kararı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası başkanlığına getirildi. Erkan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının ilk kadın başkanı oldu.

İngiliz Financial Times gazetesinin Türkiye temsilcisi Adam Samson, Türkiye Merkez Bankası’nın ilk kadın Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın biyografisini kaleme aldı; kendisinden beklentileri yazdı. İşte o makaleden…

“Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yeni bir merkez bankası başkanı atadı. Hafize Gaye Erkan… Özgeçmişi: Büyük finans kurumlarının bilançolarındaki riski analiz eden karmaşık modeller yaratmada uzmanlık…

“Erkan’ın klasik matematik teorilerindeki kökleri, Erdoğan’ın sahip olduğu radikal ekonomik görüşlerle güçlü bir tezat oluşturuyor. Türkiye cumhurbaşkanı faiz oranlarını “tüm kötülüklerin anası ve babası” olarak nitelendirirken; yüksek borçlanma maliyetlerinin yüksek enflasyona (tedaviden çok) yol açtığı konusunda ısrar ediyor.”

BOĞAZİÇİ MEZUNU

2001 yılında Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliğini bitiren Erkan, Princeton Üniversitesinden finans mühendisliği alanında risk yönetimi üzerine bir tezle doktora derecesi aldı.

Türk-Amerikan çifte vatandaşı olan Erkan, daha sonra yaklaşık on yılını Goldman Sachs’ta geçirdi ve burada büyük finans gruplarına danışmanlık yaptı. 2014’te First Republic’in kurucusu Jim Herbert ile tanıştı.

Erkan, First Republic’te hızla yükseldi ve 2016’da ek mevduat sorumlusu rolünü üstlendi. 2019’da American Banker tarafından sektörün “İzlenmesi gereken en güçlü kadınlarından” biri seçildi. 2021 yazında Erkan, First Republic’in eş genel müdürü oldu. Erkan, 2021’in sonunda First Republic’ten ayrıldı.

Erkan, First Republic’ten ayrıldıktan sonra benzer şekilde kısa bir süre New York ticari emlak firması Greystone’da eşbaşkan olarak görev yaptı, Haziran 2022’de atandı ve aynı yılın aralık ayında ayrıldı.

ABD’Lİ FİNANS KURULUŞLARININ YÖNETİCİSİ

“İyi bir CV’si” olduğu ileri sürülerek bazı kesimler tarafından övülen Erkan, ABD merkezli Goldman Sachs’ta Genel Müdür ve Finansal Kurumlar Grubu Analitik ve Stratejiler Başkanı olarak görev yaptı.

ABD merkezli mücevher şirketi Tiffany & Co.’da da iki yıl yönetim kurulu üyesi olarak görev alan Erkan, son olarak küresel finans danışmanlığı şirketi Marsh McLennan’da yönetim kurulu üyesiydi.

Erkan’ın “iyi kariyeri”nin 2001’de Star gazetesinde de haber olduğu ortaya çıktı. 28 Ağustos 2005’te yine Star’da manşet olan Erkan’ın ABD’de profesör olduğu ve yıllık 180 bin dolara işe başladığı da belirtildi.

BATIŞ TECRÜBESİ

Koç Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, BBC Türkçe'deki yazısında Erkan’ın First Republic’te yaşadığı ‘batış’ deneyiminin, iktidar medyasındaki ‘en genç finans profesörü’ gibi çelişkili bilgilerle gizlenmeye çalışıldığına dikkat çekti.

Demiralp, yazısında “Kendisi gelmeden önce paketlenmiş ve yaldızlanmış bilgilerin sunulması, bu gereksiz çarpıtmaların geçmişte CEO olarak çalıştığı First Republic Bank’in batış tecrübesini gizleme amaçlı olduğunu düşündürüyor. Bu durum ise çok ihtiyacı olan kredibilite ve samimiyetin önüne geçtiği gibi Şimşek’in devir teslim töreni sırasında altını çizdiği ‘şeffaflık’ ve ‘tutarlılık’ ilkelerine gölge düşürüyor.” dedi.