Çin Pakistan’da ne yapar?
Pakistan Meclisi üzerinden ABD ve Batının kendisine karşı bir “siyasi darbe” hazırlığı içinde olduğunu iddia eden İmran Han partisinden istifa eden ve muhalefete katılan milletvekilleri sebebiyle salt çoğunluğu kaybetmişti. Muhalefetin blok halinde hareket etmesi ve bir güven oylamasında makamının tehlikeye düşeceğini anlayınca da önce Meclisi feshetti. Ardından erken seçim talebinde bulundu. Zira ciddi bir halk desteğine sahip olduğunu ve erken bir seçime gidildiğinde kazanma ihtimalinin yüksek olduğunu biliyordu. Seçimde mutlak çoğunluğu kazanma şanslarının olmadığını bilen muhalefet, Meclisin feshi ve erken seçim taleplerine itiraz etti. Konuyu Pakistan Anayasa Mahkemesine götürdü. İmran Han’ın Meclisi feshetme ve erken seçim kararı iptal edildi. İmran Han ABD ve Batı’nın yargı sürecine de müdahale ettiğini ve bazı yargı mensuplarının karardan önce ABD Büyükelçisi ile görüştüğünü iddia etti. İmran Han Pakistan tarihinde güven oylaması ile makamından azledilen ilk Başbakanı oldu. Sonrasında yaşananlar malum.
TESPİHİN İMAMESİ VE HABBELERİ
Ana muhalefet partisi Pakistan Müslüman Ligi Partisini lideri Şahbaz Şerif Pakistan’ın yeni Başbakanı oldu. İdam edilen Başbakan Zülfükar Ali Butto’nun torunu, suikast sonucu öldürülen Benazir Butto’nun oğlu Pakistan Halk Partisi lideri Bilaval Butto’nun İmran Han’a karşı Şahbaz Şerif’in yanında yer alması meclisteki dengeleri alt üst etti. Bölgemiz ülkelerin siyasi kaderini belirleyen faktörlerin başında bu ülkelerin dış ilişkilerindeki tercihleri gelmektedir. Pakistan, İran gibi ülkelerin jeopolitik konumu, Türkiye misali, Avrasya ülkeleri olmalarıdır. Bu ülkelerin Avrupa-Asya (Avrasya) olması için Türkiye misali Avrupa ile Asya coğrafyasında yer alması artık gerekmiyor. Zira günümüzde tespihin parçaları gibi ekonomik savaşın tepelik (zirve) kısmını oluşturan kuvvetler olan Anglo-Amerikan Blok ile Ruso-Çin bloku arasında kalan tespihin en önemli parçası imame olan Türkiye, İran, Pakistan, Kazakistan gibi ülkeler ile arada kalan habbelerde (taşlarda) yaşanacak her gelişme savaşın iki tarafında yer alan zirve kuvvetler ile yakinen ilgilidir.
ABD RUSYA’YI YORDU, HAMLEYİ ÇİN’E YAPTI
Bu sebepledir ki İmran Han’ın Rusya, Çin, İran, Hindistan, İsrail, ABD, İngiltere ve Suriye ile yaşadığı ilişkiler ve bu ülkelerin lehine veya aleyhine karşı uygulamaya koyduğu kararlar siyasi kaderini şekillendirdi. Rusya’nın diğer bölgelerde ama özellikle Ukrayna sahasında meşgul tutulması, İmran Han ile gayet iyi münasebetler yaşayan Putin’in İslamabat ile istediği gibi ilgilenmesine ve dostu İmran Han’a gerekli desteği vermesine mani oldu. ABD akıllı bir hamle ile Moskova’yı Doğu Avrupa’da yorarken kendisine yönelen tehdidin esas kaynağı olan Çin’e karşı hamlesini Pakistan üzerinden yaptı. Peki, İmran Han’ın Başbakanlık koltuğundan uzaklaştırılması ABD’nin Pakistan ile stratejik ilişki yaşayan Çin’i Pakistan sahasında yenmesi için kafi midir? Yeni Başbakan Şahbaz Şerif ve bıçak sırtında kuracağı hükümeti kayıtsız şartsız Çin ve Rusya’ya karşı harekete geçer mi? Geçebilir mi? Pakistan’daki değişiklik bu ülkenin ‘Bir Kuşak Bir Yol’ projesinden uzak durmasını sağlar mı? Peki, tüm bu ihtimallere karşı, Çin’in Basra Körfezi, Hürmüz Boğazı, Yemen Denizi ve Kızıl Denize komşu yapan Pakistan’ı kaybetmesini sağlayacak gelişmelere Pekin kayıtsız kalır mı?
PAKİSTAN’DA ÇİN’E KARŞI ZAFER İMKANSIZ
Kısa ve net söyleyelim, ABD’nin Pakistan’da Çin’e karşı zafer kazanması mümkün değil. Anglo-ABD bloku Şahbaz Şerif’in iktidarında, ola ki yeni hükümet İmran Han’dan farklı olarak dış ilişkilerde bir köklü değişikliğe onay verse dahi, Çin’in Bir Kuşak Bir Yol projesinin yavaşlamasını sağlayabilir. Çin’in Pakistan’ın Gwadar bölgesine inşa ettiği devasa serbest ticaret bölgesi ve azman limanını sekteye uğratmaya çalışabilir. Bütün bunlar ihtimal dâhilindedir. Ancak İmran Han’ın Pakistan’da halen en muktedir partinin lideri olması, çok partili yeni hükümette oluşacak ihtilaflar, ülkenin Çin ekonomisi ile yaşadığı güçlü bütünleşme, hem uzun yıllar sürgün yaşadığı hem de milyonlarca Pakistanlının ekmek kapısı olan yakın dostu Suudi Arabistan’ın geleneksel ABD yanlısı politikalarından uzaklaşması, Şahbaz Şerif’in sürpriz politikalara imza atmasını sağlayabilir. ABD’nin esas amacının Pakistan üzerinden Çin’e şantaj yapmak isteği görülmektedir. ABD, Pekin’den Rusya’nın Ukrayna savaşına destek vermemesi ve Moskova’ya ekonomik-finansal rahatlama sağlamamasını istiyor. Çin’i bu konuda ikna etmemesi durumunda ki etmesi sıfır ihtimal, o vakit Pakistan engeli ile Çin’in yukarıda saydığımız hayati denizlere inmesini engellemeye çalışacaktır.
DÜNYA EJDERHASI ÇİN TEHDİDİN FARKINDA
İngiltere, ABD, İsrail ve şürekâsını kendilerini halen haşmetli, nüfuzlu ve muktedir görüyor. Akıllıca davranıp Dünyayı paylaşmak ve taviz vermek yerine geleneksel ceberut kibir abidesi tavrını sürdürüyor. Eski kafalar, Asya merkezli yeni dünya düzenini halen engelleyebileceklerine inanmaktadır. 70li yıllar çok geride kaldı. O vakitler Çin ile Sovyet Rusya arasında yaşanan ideolojik rekabet ve Pekin’in Moskova’dan bağımsız ekonomik büyüme ve muktedir olma isteğini gören ABD devreye girdi. Yaşlı kurt ABD eski Dış İşleri Bakanı Kissinger ABD ile diplomatik ilişkileri dahi olmayan Pekin’i ziyarete etti. ABD’nin sağladığı ekonomik, finans, teknoloji imkânlar ve ABD’nin Çin’i, müttefiki Tayvan yerine, BM ve Güvenlik Konseyi’ne katılımını desteklemesi, Washington ile Pekin arasında yeni bir işbirliği sayfası açmıştı. ABD ve Batıdan sağladığı imkânları milli menfaatleri için gayet akıllıca kullanan ve bugün bir Dünya ejderhası olan Çin er veya geç ABD ile yüzleşeceğini, karşı karşıya geleceğini ve hatta savaşın kaçınılmaz olduğunu biliyor. ABD ise Pakistan’ın Çin’in yumuşak karnı olduğunu biliyor. Pakistan sahasında çetrefilli bir mücadelenin hâsıl olduğu aşikar. Bu mücadeleyi Çin’in kaybetme tahammülü olamaz.
ŞAHBAZ ŞERİF’İN ÇİN DOSTLUĞU
Şahbaz Şerif Meclis'te yaptığı konuşmada Çin ile ilişkilere ayrıcalıklı bir önem verdiklerinin altını çizdi. Çin'in Pakistan'ın iyi ve kötü gününde partneri olduğunu belirten Şerif, Pekin ile iyi ilişkilere sahip olmanın önemine işaret etti. Şerif, önceki hükümetin Çin ile Pakistan arasındaki dostluğu zayıflatma girişiminde bulunduğunu belirterek, kimsenin Çin-Pakistan dostluğunu kendilerinden koparamayacağını söyledi. Pakistan’daki hükümet değişikliğine karşı sessizliğini koruyan Çin devletinin yeni hükümet hakkında herhangi bir olumsuz değerlendirme yapmaması da not edilmeli. Şahbaz Şerif ABD isteği doğrultusunda şimdilik Çin’e karşı yumuşak davranıyor olabilir. Ama ve lakin para aklama cambazlığından ceza almış, rüşvet sarmalında sallanmış bu sebeple yıllarca sürgünde yaşamış Şahbaz Şerif ABD ve şürekasına cambazlık da edebilir, ters köşeye de yatırabilir.
Bu olursa bunu sağlayacak olan sadece Pakistan’ın özgül koşulları olmayacaktır. Türkiye’de ‘Derebeyi Efendim’ kitabı ile tanınan, feodalizme karşı savaş açmış olan, derebeyi olan bir önceki kocasının ve derebeyi olan ailesine bayrak açmış bu sebeple 13 sene düşmanca muameleye maruz kalmış, raydan çıkmış İslami hareketleri ve yaşam tarzını eleştiren, kadın ve çocuk hakları için mücadele eden ve dişi Buda misali çok ilginç bir yaşam öyküsüne sahip eşi Tehmina Durrani’nin bu kararda etkisi belirleyici olacaktır.