Çin’de neler oluyor?

Çin borsasının dört gün içinde yüzde 7’den büyük kayıp nedeniyle 7 Ocak’ta otomatik olarak işlemlere kapatılması dünyada büyük yankı buldu. Çin Menkul Kıymet Düzenleme Komisyonu, borsadaki istikrarı korumak için 2016’dan başlamak üzere Çin ana karasında ‘akım kesme’ (circuit breaker) sistemini getirmişti. Buna göre, borsadaki kayıplar yüzde 5’i geçerse işlemler 15 dakikalığına, yüzde 7’yi geçmesi halinde ise günün geri kalan kısmı için kapatılmaya gidiliyor. Bu düşüşte etkili olan en önemli etkenlerden birinin Çin Merkez Bankası’nın para birimi yuan ya da RMB’de (Renminbi) de Ağustos ayından bu yana en hızlı indirimi yapması ve yatırımcıların, yuan kurundaki değer kaybından rahatsız olmaları gösteriliyor. Çin medyasındaki yayınlara baktığımızda da bu borsadaki işlemlerin durdurulmasının piyasalarda oluşan kaygıların giderilmesi ve özellikle küçük ve orta ölçekteki yatırımcıların meşru haklarını korumak amacıyla yapıldığı anlaşılıyor. Bu durdurma Çin için yepyeni bir tedbir. Çin yetkilileri bu konuda kendilerini tecrübesiz kabul ediyorlar. Bu nedenle bu tür tedbirleri tartışmaya açacaklarını belirtiyorlar.
ÇİN’DEN DOLAR KAÇIYOR (MU?)Öte yandan Çin’de doların tüm paralar karşısında değer kazanması nedeniyle Yuan üzerinde de baskı oluşturduğunu ve yurt dışına para çıkışının gerçekleştiği görülüyor. Çin döviz rezervleri itibariyle Aralık 2015 itibariyle 3 trilyon 300 milyar dolar rezerve sahip. Ancak Kasım 2015 ayına göre 107 milyar dolar rezerv azalışı var. Buna rağmen dünyada döviz rezerv bakımından hâlâ birinci. Ancak bu kadar büyük bir döviz rezervi büyük bir sermaye olduğu kadar para politikası bakımından bir yük de oluşturduğu Çin uzmanlar tarafından belirtiliyor.
MOODY’S UYARDIBu durum gerçekleşirken Moody’s’den Çin için tespitler ve uyarılar geldi.*Zayıf yuanın Çin ve dünyanın geri kalanı için daha geniş ve negatif etkileri olabilir. Diğer ülkelerdeki para kısıtlaması baskısını artırabilir*Çin borsasındaki oynaklık reform hedeflerine ilişkin zorlukları vurguluyor. 2015 yılının ortalarından bu yana Çin borsasında görülen ikinci şok, Çinli otoritelerinin, istikrar sağlanırken ve etkili reform önlemleri icra edilirken oluşan tansiyonu azaltmanın giderek zorlaştığını düşündüğünü gösteriyor.*Çin’deki otoritelerin kısa vadede büyüme hedeflerine öncelik vermesi gerekiyor.*Çin’de emtia, inşaat ve ağır sanayi gibi alanlarda görülen yavaşlama mali ve parasal teşviklerle dengelenebilir.
GLOBAL KRİZYeni bir küresel kriz Çin’den mi kaynaklanacak, sorusu uzmanlar ve otoriteler tarafından tartışılmaya başlamış durumda.2016 yılında piyasalardaki temel risk algısını belirleyecek faktörlerin başında yuanın seyrinin geleceğini, değer kaybının ise gelişen ülke para birimleri üzerindeki satış baskısını ve piyasalardaki volatiliteyi artırabileceği hususunda ortak bir kanı var.