Çin’in gelecek on yılı 2
Çin 1976'dan bu yana hiçbir yıl milli gelirinde daralma yaşamamışken, tüketici liderliğindeki G7 ekonomileri 1980-2, 1991, 2001, 2008-9 ve 2020'de düşüşler yaşamıştır. Çin'in 'feci' sıfır COVID politikasından çok söz edildi. Ancak milyonlarca hayat kurtarmanın yanı sıra Çin, 2020'de tüm G7 ekonomilerinin aksine 2020'de hala bir çöküşe girmedi.
Evet, Çin büyük ekonomiler arasında brüt yatırımın GSYH'ye oranı en yüksek olan ülkedir. Ancak bu sözde 'aşırı yatırımlı', 'aşırı tasarruflu' ekonomi, sonuç olarak tüketici odaklı OECD ekonomilerinden dört kat, Hindistan'dan ise %40 daha hızlı büyümüştür. Bu durum, Çin'in 'ekonomisini tüketiciye doğru yeniden dengelemesi ve yatırımları azaltması; kamu sektörünü küçültüp özel sektörü (Çin'de tüketim mallarının çoğunu sağlayan sektör) 'serbest bırakması' halinde, büyüme oranlarının son yıllarda olduğundan daha da fazla düşeceğini göstermektedir. Dahası, Batılı uzmanların Çin'in eski bir yatırım öncülüğünde ihracat üretimi modeline sıkışıp kaldığı ve özel sektörün dizginlerinin serbest olduğu tüketici öncülüğünde bir iç ekonomiye doğru 'yeniden dengelenmesi' gerektiği yönündeki argümanları ampirik olarak geçerli değildir. Çin'in zayıf tüketici sektörü onu 'kapasitenin üzerinde' üretim yapmaya ve ihraç etmeye mi zorluyor? Richard Baldwin tarafından yakın zamanda yapılan bir çalışmaya göre hayır. Baldwin, ihracata dayalı modelin 2006 yılına kadar işlediğini, ancak o tarihten bu yana iç satışlarda patlama yaşandığını ve böylece ihracatın GSYİH'ye oranının düştüğünü tespit etmiştir. "Çin'in mamul mal tüketimi neredeyse yirmi yıldır Çin üretiminden daha hızlı büyümüştür. Üretimi absorbe edememek bir yana, Çin'in Çin malı ürünlere yönelik iç tüketimi, Çin'in imalat sektörünün üretiminden ÇOK daha hızlı büyümüştür."
İHRACAT BAŞARISI İHRACAT BAĞIMLILIĞI ANLAMINA GELMİYOR
Batılı uzmanlar Çin'in ihracat fazlasının, yani cari işlemler hesabının (ödemelere karşı yurt dışından gelen gelirler dengesi) büyüklüğünden bahsederek, bu fazlanın Çin'in GSYİH'sinin yüzde 4'ü kadar yüksek olduğunu iddia ediyor. Çin'in ihracatı ise dünya toplamının yüzde 15'ini oluşturuyor. Ve sadece geçtiğimiz ay ihracat yüzde 7'nin üzerinde artarak Çin'in dünyanın geri kalanıyla olan ticaret dengesi Şubat ayında 125 milyar dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Ancak bu durum, Batı'nın gümrük tarifeleri ve diğer korumacı önlemleri uygulamaya yönelik tüm çabalarına rağmen Çinli üreticilerin dünya pazarlarında son derece rekabetçi olmaya devam ettiğini gösteriyor. Çin özellikle elektrikli araç üretimi, güneş enerjisi ve diğer yeşil teknolojilerde başarılı. Ancak Baldwin'in de belirttiği gibi, bu ihracat başarısı Çin'in büyüme için ihracata bağımlı olduğu anlamına gelmiyor. Çin'in büyümesinin başlıca nedeni, ABD gibi kendi ekonomisi için yaptığı üretimdir.
EMLAK SEKTÖRÜNE MÜDAHALE EDİLMELİ
Çin'de 'üretken' yatırım büyümesinin gerilediği doğrudur. Benim görüşüme göre, birbirini izleyen Çin hükümetleri, artan kent nüfusunun konut ihtiyacını, ipotek ve özel müteahhitlere bırakılan bir satılık konut piyasası yaratarak karşılamaya çalışarak büyük bir hata yaptı. Yerel yönetimler insanları kiraya vermek için kendileri konut projeleri başlatmak yerine, devlet varlıklarını (arazi) kapitalist müteahhitlere sattılar ve onlar da proje inşa etmek için büyük miktarda borçlandılar. Kısa süre içinde konutlar artık yaşamak için değil spekülasyon için kullanılmaya başlandı (Xi'den alıntı). Özel sektör borcu, tıpkı Batı'daki emlak balonunda olduğu gibi fırladı. Her şey KOVİD salgınında, müteahhitlerin ve yatırımcılarının iflas etmesiyle doruğa ulaştı.
Çin hükümetinin şimdi yapması gereken şey, bu büyük emlak geliştiricilerini devralmak ve onları tekrar kamu mülkiyetine geçirmek, projeleri tamamlamak ve kiralık binalara geçmektir. Hükümet, müteahhitlerin yabancı yatırımcılara olan borçlarını iptal etmeli ve sadece küçük yatırımcılara olan yükümlülüklerini yerine getirmeli; ipotek ve özel finans sistemini kalıcı olarak sona erdirmelidir. Verimsiz emlak sektörü Çin'de yatırım ve üretim payı olarak o kadar büyümüştür ki büyümeyi ciddi şekilde düşürmüştür. İşte bu noktada ekonominin yeniden dengelenmesi gerekmektedir. Teknoloji ve bilgi endüstrilerinde üretken yatırımlara geçiş yapılmalıdır. Beş Yıllık Plan'ın sözleri bir şey ifade ediyorsa, mevcut Çin liderliğinin bunun farkında olduğu görülüyor.
Önceki KP liderleri de ekonomiyi büyütmek için yabancı yatırıma ve yükselen bir kapitalist sektöre çok fazla bel bağlamıştı. Ancak Çin'in kapitalist sektörü (tıpkı Batı'da olduğu gibi) karlılıkta düşüş yaşadı ve bu nedenle üretken yatırımları azalttı. Devlet sektörü elini taşın altına koymak zorunda kaldı. Buradan çıkan sonuç, Batılı uzmanların görüşlerinin aksine, Çin'in önceki ekonomik başarısını sürdürmek için ihtiyaç duyduğu şeyin daha az yatırım ve daha fazla tüketim, daha az kamu yatırımı ve daha fazla özel yatırım, daha fazla yabancı yatırım ve daha az devlet yatırımı değil, tam tersi olduğudur.