Çorba bulamayan hamburger yesin
Avusturya’nın sadece Avrupa’nın değil dünyanın en zengin ülkelerinden olduğu bilinmektedir. Bu zenginlik içerisinde Avusturya’da da yoksulluk, yoksulluk sınırı gibi konular sık sık gündemi meşgul etmektedir. Korona salgınından sonra ortaya çıkan bu yoksullaşma ve yoksullukla ilgili siyasetçilerden yapılan açıklamalar gündemi belirlemektedir. “Fakirliğin sebebi çalışmamaktır” demişti bir siyasetçi. Daha sonra başka bir siyasetçi ise çocukların yeterince beslenememesine dair düşüncesini belirtmiş, o beslenememenin nedenlerini anlayamamıştı. Ve ailelerin ellerine geçen parayla “Çocukların her gün yeterince elma yiyebileceğini” belirtmiş, elmayla hem de gül gibi beslenebileceklerini dile getirmişti. İlginç olan bu açıklamaların hepsinin sahibi zenginler kulübünün temsilcisi Avusturya Halk Partisi (ÖVP) siyasetçileri oldular.
Geçtiğimiz günlerde buna benzer bir açıklama ülkenin Başbakanı Karl Nehammer tarafından dile getirildi. Partilileriyle özel bir toplantıda yapmış olduğu ifade ciddi tepkilere sebep oldu. Partili arkadaşlarıyla kapalı bir ortamda konuşması yine partili bir arkadaşı tarafından videoya kaydedilmiş ve video iki ay sonra basına servis edilmiştir. Konu yine çocukların yeterince beslenememesi ve çocukların günde sıcak bir öğün yemek yemedikleri düşüncesiyle başbakanın hemfikir olmadığı dikkat çekti. Başbakan Karl Nehammer konuşmasında “Anne babalara ne oluyor? Ne demek Avusturya'da çocuklar sıcak yemek yiyememekteler? Sağlıklı olmasa da pahalı olmayan, 1,5 avroya MC Donald’den bir hamburger alınabilir, patates kızartması da istenirse toplam 3,5 avroya sıcak bir yemek yenilebilinir” sözlerini dile getirdiği gözlemlendi.
Avusturya Başbakanı Karl Nehammer
Bu videoda ÖVP Genel Başkanı ve Avusturya Başbakanı olan Karl Nehammer sendikalara ve part time (yarı zamanlı) çalışan kadınlara da gönderme yapmaktadır. Toplumda hükümetten daha fazla güvenilir kurum olan sendikalara yönelik şu ifadeleri kullandı: “Geçen sene ücret artışlarında az yükselme oldu. Biz sendikalara vergisiz 3000 avro prim teklifinde bulunduk, işverenler de vergi ödemesinler dedik, brütten net ödeme. Sendikalar inatçılık yaptı.” Kadınlara yönelik açıklamasında ise “Çocuk bakma yükümlülükleri olmamasına rağmen, kadınlar yarı zamanlı çalışmaktalar, full çalışmayı kabul etmemekteler” gibi açıklamaları hem diğer siyasi partilerden hem de sendikalardan tepki aldı.
Bu videonun gündeme düşmesiyle birlikte Avusturya’da sosyal durumun ne halde olduğuna dair rakamlar basına yansımaya başladı. 2030 Avrupa Stratejisi’nin açıklamalarına göre, 8,5 milyon nüfuslu ülkede 1,5 milyon kişinin yoksulluk ve toplum dışına bırakılma tehlikesi içinde olduğu, bu rakamın 235 binin 65 yaş üstü insanlar olduğu açıklandı. Avrupa Birliği SILC sayılarına göre ise Avusturya’da 353 bin 18 yaş altı çocukların yoksulluk sınırı altında bulundukları ifade edilirken, bunun her beş çocuktan biri olduğu verilen istatistiki bilgiler arasında yer aldı.
Yıllık gelire göre yoksulluk sınırının Avrupa Birliği içinde ortalama geliri Lüksemburg, Danimarka, Hollanda ve İrlanda’dan sonra gelen Avusturya için yoksulluk sınırı rakamı, yıllık kazancın 16.706 avro olarak belirlendiği basında duyuruldu. Bu rakam aylık 1.392 avroya tekabül etmektedir. Avusturya’da aylık ortalama kazancın ise 2.320 avro olduğu belirtilirken, asgari yardım ödentisinin aylık 1.054 avro olduğu bilinmektedir. Avusturya’da çalışmayan ve başka geliri olmayan kişilere devlet tarafından sosyal yardım yapılmaktadır. 2017 yılında 239.481 olan sosyal yardım alanların sayısı 2018’de 224.965, 2019’da 212.192, 2020’de 207.173, 2021’de 199.173 ve 2022 yılında ise 189.957’ye düştüğü istatistiki bilgiler arasında yer aldı.
Çocuk başı aile yardım parası da ödenmektedir. İki yaşından 18 yaşını doldurana kadar çocuk başı yapılan aylık harcama 500 avro ile 1200 avro arasında değişmektedir. Bu paranın yaklaşık yüzde 25'i çok sık lafı ve sözü edilen aile yardım parası ile karşılanırken, yüzde 45’i anne, arta kalan yüzde 20’lik kısmı ise boşanmış ebeveynlerde, baba tarafından karşılanmaktadır. Rakamlar bu seviyede seyrederken, Viyana İşçi Odası’nın yapmış olduğu bir araştırmaya göre bir çocuğa yapılan aylık harcamanın ortalama 900 avro olduğu biçimindedir. Günümüzde kadınların yüzde 49,6’sı yarı zamanlı çalışmaktadır. Bir istatistiki bilgi de boşanma oranına dair, Avusturya’da bu oranın 2022 yılında yüzde 35 olduğu basına yansımıştı. Boşanmalar sonrasında yarı zamanlı çalışmayla çocuklarına bakmak zorunda kalan kadınların nasıl bir fakirleşme ile karşı karşıya kaldığını aşağı yukarı tahmin edebiliriz.
Toplumda fakirleşmeden dolayı günde sıcak bir öğün yemek yiyemeyen çocuklara Mc Donald’ın hamburgeri, hem de ülkenin başbakanı tarafından önerilirken, gıda israfı ülkede had safhadadır. 2022 yılında süpermarket, lokanta ve evlerde; ekmekten yemeğe, yemekten meyve ve sebzeye kadar çöpe giden gıda ürünlerinin yılda 900 bin ton olduğu basında duyuruldu. Bir taraftan sıcak bir yemek yiyemeyen çocuklar, diğer tarafta ise 900 bin ton gıda ürününün çöpe atılması vardır.
Lokantada, fırında veya ekmek fabrikasında çöpe atılmış bir parça ekmeği işletmenin çalışanı izinsiz alır da, çantasına koyarsa ve bu işveren tarafından tespit edildiği taktirde o işçi işten atılır. İşten atılan emekçi ise böylece doğmuş olan bazı haklarını kaybeder. Neden olarak da işçiye olan güvenirliğin sarsıldığı gösterilir. Gofret kırıntısını, çikolata artığını ve küçük bir ekmeği alıp da evine götürmek isteyen işçilerin daha önce işlerinden atıldıkları defalarca görülmüştür. Mahkemeler de verdikleri kararlarla işverenleri haklı bulmuştur.
Ülkede yoksulluğun bir gerçeklik olduğundan habersiz olsa gerek ki, Başbakan Nehammer açıklamasını eleştirenlere yeni bir video ile cevap verdi. Bu videoda Başbakan Karl Nehammer yapmış olduğu açıklamaların arkasında olduğunu “yapılan çabaların yerini bulması gerektiğini, anne babaların yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiğini” ifade etti. Başbakan yaşamış olduğu zengin çevrede yoksulluktan haberdar değildir ki böyle bir açıklama yapma gereği duymuş olsun. Başbakan ailelere hamburger yedirme yükümlülüğünü yerine getirsin önerisinden sonra, çocuklar dişlerini fırçalarsın ve onları vaktinde yatağa göndersinler önerisinde de bulunabilir.