Dolar ne olacak?
Hiç bitmeyen soru “DOLAR NE OLACAK?”
Ülkemizin gündeminde iki ana sorun, biri güvenlik, diğeri ekonomi. Zaman zaman biri öne çıkıyor. Zaman zaman da diğeri.
Irak’ın kuzeyi, Fırat’ın doğusu, Mümbiç, Doğu Akdeniz, Kıbrıs aslında ayrı yerler gibi görünse de birbirini tamamlayan oyunun birer parçaları. Bugünlerde ekonominin önünde yer alıyorlar. Ordumuzun Pençe-1, ardından Pençe-2 harekatları, Fırat’ın doğusuna hazırlık olarak ek askeri güç gönderilmesi, Doğu Akdeniz’deki doğalgaz arama faaliyetleri için dördüncü sondaj gemisi haberleri ve tabi ki S-400’lerin sevkiyatının başlaması bu ara gündemi oluşturan haberler. ABD’nin S-400’lerle ilgili yaptırım olarak sadece F35’ler teslim edilecek, ancak önceden sipariş edilen 100 tanesi teslim olacak. Türkiye F35 programından çıkarılacak falan aslında ABD’nin iç çatışması nedeniyle Türkiye konusunda karar verememe noktasında olduğunun göstergesi. Dışşleri Bakanı Sn. Çavuşoğlu’nun Pazartesi günü bir televizyon kanalında yaptığı konuşmada üstüne basarak “Aslında Trump yaptırım yapmak istemiyor” cümlesini birkaç kez kurması bizimkilerinde durumun farkında olduğunun belirtisi.
ARTARSA ARTAR, İNERSE İNER!
Dolarla başladık ama konu Türkiye’nin güvenlik gündemine girdi, çıkamıyor. Yıl başında 5.40 civarlarında dolaşan dolar kuru Mayıs ayının ortaları gibi 6.20 gibi fiyatlandıktan sonra, özellikle S-400’lerin gelmeye başlaması ve ABD’nin yaptırımlar konusunda ne yapacağının belli olmayıp Trump’ın açıktan yaptırım uygulamasının düşünülmediği söylemleri ile birlikte 5.60-5.70 aralığında seyretmeye başladı.
Farkında mısınız? Ne kadar rahat yazıyorum. Çünkü sırtımda yumurta küfesi yok. Dolar artarsa artıyor, inerse iniyor kimin umurunda. 31 Mart seçimleri öncesi 26-27 Mart gibi Ulusal Kanal’da bir programdayız, konu doğal olarak ekonomi. Konuşmacı üç kişiyiz. İkimiz dolar kuru Merkez Bankası kontrolünde olsun falan diye atıp tutuyoruz. Üçüncü arkadaş işveren. O da aman serbest piyasa ekonomisi iyidir. Bundan hiç sapmamak gerek falan diyor. Ama işlerin kötü olduğunu, yıllardan bu yana ilk kez tahsilat yapamadığını, kimsede para olmadığını falan söylüyor. Biz iki kişi, ama sırtımızda yumurta küfesi yok. Arkadaşım bak kurlar kontrol altında olsaydı, bu dolar bu kadar fırlayıp, yolunda giden işlerini bozar mıydı diye atıp tutuyoruz. Bizde atış serbest. İşveren olan ve kur serbestisini savunan arkadaşta ise bir sıkıntı, ikiye bir kalmış. Biz güzel güzel eleştirdik, görevimizi yapmış olmanın mutluluğu içinde programı tamamladık.
MAAŞLARI KİM ÖDEYECEK?
Çıkarken aklıma geldi, Martın son haftasındayız, seçimlerden sonraki hafta nisan ayının başı, maaşlar ödenecek. Bizim öyle derdimiz yok. İşveren olan arkadaş maaşları ödeyecek. Belki bu ayın maaşlarını ayarlamıştır, ama daha sonra ki günlere çek yazmıştır. Bir sonraki ayın maaşları !!!!! Aslında bilinç altından şunu diyordu. Arkadaşlar atıp tutuyorsunuz ama, ben eğer yok kur serbestti, yok kontrol altına alalım falan derken ortalık tekrar birbirine girerse, zaten müşteri iş veriyor ama parayı öyle böyle almaya çalışıyoruz. Bir de iş kesilirse ne yaparım. Yani diyor ki ortalığı karıştırıp, suyu bulandırmayın, işler tıngır mıngır yoluna tekrar girer, bir dahaki krize kadar bakarız.
Evet haklı, ama biz de haklıyız. Yılbaşından bu yana dolar kuru istikrarlı gidiyor. Teknik deyimiyle stabil. Ekonomi konusunda yazan ve konuşanların arasında dolar kurunun aniden 10 TL’ye 12 TL’ye çıkacağını söyleyenler var. Ben en azından yaz aylarında böyle bir ani çıkış beklemiyorum. Ancak söylemek istediğim dolar kuru ne olacakmış falan değil.
IŞIĞA TUTULAN TAVŞAN GİBİ...
Ama kendinizi yatırım yapacak bir işveren, çocuğunu okutacak bir vatandaş, yani içimizden biri olarak görün, bir adım geri çekilip dışarıdan durumu gözlemleyin. Hepimiz ışığa tutulmuş tavşan durumundayız. Hiçbirimizin elinden bir şey yapmak, müdahale etmek gelmiyor. Ellerimizi arkadan bağlamışlar, ya yatırımcı ürküp borsadan çıkmaya kalkarsa (Yatırımcı da sıcak para sahibi) dolar uçar giderse diye endişe edip başka işle uğraşmaya fırsat bulamıyoruz. Önümüzdeki dönem ne yapacağız diye bütçeleme yapacak bir yatırımcının ilk aklına gelen acaba dolar kuru ne olur sorusu ile karşı karşıya. Buna yanıt nasıl arayacak. Teknik analiz mi? Buna kendisi de güler neden çünkü Trump bir twit atarsa kurun nerede duracağı belli değil. Her yıllık bütçe yapan, yaptığı bütçeyi her ay revize ediyor, yine de yıl sonunu doğru tespit edebilene ben daha rastlamadım. Buna bu konuda en yetkin kurum olan TCMB dahil. Elinde her türlü veri var. Siyasi etkilerden kendilerini kurtaramıyorlar söylemi biraz basit kalıyor.
Evet, Merkez Bankamızın dolar kurunu eline alıp kontrol etmeye başlaması bence elzem. Evet başlarda sıkıntılı bir geçiş dönemi olabilir belki. Ama eminim ki yıllık bütçesini ve hedeflerini gerçekçi bir şekilde belirleyebilen bir Merkez Bankamız olursa, sıradan vatandaşın da, işverenin de yaptığı bütçeler gerçekçi ve hedefi tutturan bütçeler olacaktır.