‘En iyi yeni dostlar Avusturya ve Türkiye’
Avusturya’nın en çok okunan haber dergilerinden News, 15 Temmuz’da yayınlanan sayısında Türkiye ve Avusturya ilişkilerine altı tam sayfa ayırdı. Haberin manşeti ise dikkat çekici: “Çok iyi yeni dostlar.” Derginin ilk analiz yazısında Günter Fritz’in imzası bulunurken sayıda Türkiye’nin Avusturya’daki en yüksek temsilcisi Viyana Büyükelçisi Ozan Ceyhun ile yapılan bir söyleşiye de yer verildi.
News dergisinin de tespit ettiği gibi, Avusturya ile Türkiye arasında son 15 yıl içerisinde sürekli sorunlar yaşandı. Her iki ülke de birbirlerine karşı sert eleştirilerde bulundu. Bu eleştirilerin boyutunun kimi zaman diplomatik sınırları aştığı görüldü. Özellikle Avusturya’nın eski başbakanlarından Sebastian Kurz’un dönemi, Avusturya’da yaşayan Türkler için oldukça sorunlu geçti. Kurz’un hem dışişleri bakanlığı hem de başbakanlığı dönemlerinde farklı konularda anlaşmazlıklar baş gösterirken ilişkiler kopma noktasına geldi. Anlaşmazlığın zirve yaptığı konulardan ilki hiç şüphesiz Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) üyelik başvurusuydu. 2005’te Avusturya Halk Partisi (ÖVP)’nin büyük ortak olduğu koalisyon hükümetinin Dışişleri Bakanı Ursula Plassnik, Türkiye’nin AB üyelik müzakerelerinin açılmasını bloke etti. Daha sonra ikna edilmesine rağmen Avusturya, Türkiye’nin AB’ye katılımına en çok karşı çıkan ülke konumunu devam ettirdi. 2016’da dönemin dışişleri bakanı Sebastian Kurz’un “İnsan hakları ihlalleri” gerekçesiyle “Türkiye’nin Avrupa’da yeri yok, sürekli Avrupa’dan uzaklaşıyor” açıklaması gerginliği daha da artırdı.
Başkent Viyana’nın Favoriten mahallesinde yaşanan olayların Avusturya tarafından “Türk Kürt çatışması” şeklinde lanse edilmesi ve Türkiye’nin sorumlu tutulması, buna karşılık Türkiye’nin de Avusturya’yı “ırkçılıkla” suçlaması başka bir kriz konusu oldu. Dergiye göre Türkiye bu sorunları “Kurz’un Türkiye aleyhindeki tutumunun, ülke içinde kendi siyasi çıkarları için kullanıldığı” şeklinde değerlendirdi.
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının uyum sorunları, çifte vatandaşlık yasakları ve Türkiye’deki genel seçimlerin Avusturya’ya yansıması gibi bazı önemli konular iki ülke arasındaki diplomatik tartışmaların merkezinde yer aldı. News, 2014’teki cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi Tayyip Erdoğan’ın Viyana’ya gelip, kalabalık bir kitle önünde konuşmasının iki ülke arasındaki sorunlardan biri olduğunu yazdı. Avusturya’da yaşayan Türklerin ciddi protestolarına rağmen Tayyip Erdoğan yaklaşık 15 bin kişinin katıldığı bir spor salonunda konuşmuştu. Erdoğan’ın Viyana çıkarması eski başbakan Sebastian Kurz’un tepsini çekti. Dergi, Kurz’un tepkisinin “Türkiye’nin iç siyasetindeki çatışmaların Avusturya’ya taşınmasına müsaade edilemeyecektir” şeklinde olduğunu yazdı. Bu krizlerin Avusturyalı firmalarının Efes’teki kazı çalışmalarının iptal edilmesiyle sonuçlanması da ayrı bir tartışma başlığı oldu.
News dergisi, Avusturya’nın çeşitli ülkelere barış gücü olarak asker göndermesinin NATO’da Türkiye tarafından veto edilmesinin de iki ülke arasındaki başka bir sorun olduğu değerlendirmesinde bulundu. News, “Hamas’ın İsrail’e saldırısı karşısında Avusturya’nın İsrail ile dayanışma içinde olduğunun sembolü” olarak, Kurz’un başbakanlık binasına İsrail bayrağının çekmesine Türkiye’nin sert tepki göstermesinin Avusturya için sorunların zirvesi olduğunu yazdı.
Derginin yorumunda bu sorunların artık eskilerde kaldığını, “eskinin eriyen karı” olduğu değerlendirilmesinde bulunuldu. Yazıda her iki ülkenin siyasetçilerinin aktif olarak çaba sarf ettiği dile getirildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Şentop’un Avusturyalı mevkidaşı Wolfgang Sobotka ile görüşmeler yaptığı belirtilirken, her iki ülkenin milletvekillerinin ikili görüşmelerde bulunduğunun da altı çizildi. Dergi, Avusturya Cumhurbaşkanı Alexander Van der Bellen ile Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan arasında saatlere varan konuşmalar yapıldığına dikkat çekti. Ana muhalefetteki Avusturya Sosyal Demokrat Partisi (SPÖ)’nden Viyana Belediye Başkanı Michael Ludwig’in Türkiye ziyaretinde Tayyip Erdoğan ile görüştüğü hatırlatıldı. Avusturya içişleri ve dışişleri bakanlarının da başta Mevlüt Çavuşoğlu olmak üzere Türk yetkilileriyle görüşmeler yapıp işbirliği kararı aldıkları vurgulandı.
Dergiye göre iki ülke arasındaki buzların erimesine neden olan etkenlerden biri Türkiye’nin özellikle Rusya-Ukrayna savaşında, jeopolitik konumundan dolayı oynadığı rol oldu. Diğeri ise Başbakan Karl Nehammer’in Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile önce saatlere varan telefon ve daha sonra Madrid NATO Zirvesi kapsamında 29 Haziran’da yaptıkları görüşmelerdi.
Derginin iki ülke arasında yeniden inşa edilen dostluk ilişkisinin sebepleri ile kimlerin bunda rol oynadığına dair tespitleri doğru olabilir. Ancak ilişkilerin yeniden canlanmasında Türkiye’nin Viyana Büyükelçisi Ozan Ceyhun’un önemli katkılarını göz ardı etmek bir eksikliktir. Ozan Ceyhun ile yapmış olduğu geniş söyleşinin derginin aynı sayısında yayınlaması bu eksikliğin giderilmesi olarak değerlendirilebilir. İki yılı aşkın süredir büyükelçilik koltuğunda oturan Ceyhun, bitmez tükenmez enerjisi ile Avusturya’da siyaset, sanat ve kültür ilişkilerini sürekli canlı tuttu. Büyükelçi Ceyhun’un Avrupa, Alman ve Avusturya siyasetini bilmesi ve siyasilerin bir çoğunu şahsen tanımasının çok önemli avantaj sağladığını görerek yaşadık. Viyana’da bulunduğu süre içinde Ceyhun, bir yandan Türk toplumunun çeşitli katmanları ile bir araya gelirken diğer yandan Avusturyalı siyasetçilerinin de her kademesin isimlerle iletişimde oldu. Onlarla Türkiye ve Türkleri konuştu. Enerjik yapısıyla sadece başkent Viyana’da değil, Avusturya’nın en ücra kent ve kasabalarına gidip Avusturya’nın Türkiye ile ekonomi, siyasi, kültür, turizm ve toplumsal ilişkileriyle ilgili görüşmeler yaptı. Bugün Avusturya’nın en önemli haber dergilerinden News, Türkiye’ye altı sayfa yer ayırıyor ve iki ülke ilişkisi için “Çok iyi yeni dost” manşetini atıyorsa bunun mimarlarından biri tartışmasız Ozan Ceyhun’dur.