Faizler yatırımları nasıl etkiler?
Ödünç alınan bir para karşılığında vadesine göre, para sahibine ödenen bedele faiz dendiğini hepimiz biliyoruz. Faizin yatırımları ve istihdamı nasıl etkilediği merak konusu olmaktadır.
EKONOMİK
KALKINMA NEDİR?
Ekonomik kalkınma, kişi başına üretimin artmasıdır. Kişi başına üretim de üretim araçlarının (sabit sermaye yapısının) artması yani net yatırım yapılması ile artar. Yani özetle kalkınma yatırım yapılmasıdır. Kapitalist sistemde genellikle özel girişimciler yatırım yaparlar ve yatırım yaparken de esas amaçları kâr elde etmektir. İşte yatırımcı yapacağı bir yatırımdan kâr elde edip etmeyeceğini yatırımın verimliliği ile bu yatırım için ödemesi gereken faizin oranını karşılaştırarak bulur. Eğer yatırım verimliliği faiz oranından fazla ise yatırımı yapar. Özel girişimci faiz oranının yatırım verimliliğine eşit olduğun noktaya kadar ancak yatırım yapar. Bu nedenle bir ülkede ne kadar yatırım yapılacağını faiz oranı belirler. Ezcümle faiz oranı yüksekse yatırımlar azalır. Düşükse yatırımlar artar. Bu nedenle Erdoğan ve iş dünyası haklı ama; aması var...
YATIRIM KARARLARINI ÇOK ŞEY ETKİLER
Bunu örneklerle açıklayalım:
Örnek 1
Bir yatırımcının cirosu 10 milyon TL. Sabit yatırım tutarı 5 milyon TL. Kredi borçları 3 milyon TL. Kullanabilir kredi limiti de 2 milyon TL. Her 500 bin TL’lik ek yatırım cirosunu yüzde 10 artırmaktadır. Mevcut kredi faiz oranı yıllık yüzde 7. Faaliyet kâr oranı yüzde 20.
Görüldüğü gibi bu işletme ek yatırım yaparak cirosunu artırıp kârını yükseltebildiği için ek yatırımı faiz oranı değişmezse bile kredi ile finanse ederek gerçekleştirebilecektir.
Örnek 2
Yukarıdaki örnekte faiz oranının yüzde 8’e arttığını ve diğer şartların değişmediğini kabul edelim. Bu durumda faizler arttığı halde yatırımcı ek yatırıma gidebilir. Sadece kârı düşmektedir.
Örnek 3
Yukarıdaki örnekte faiz oranının yüzde 5’e düştüğünü kabul edersek net kârı 235.000 TL olacaktır.
Örnek 4
Yukarıdaki örnekte faaliyet kârı yüzde 5 ve ek yatırımla cirosunun da yüzde 2 arttığını kabul edelim. Bu yatırımcı faiz oranının yüzde 5’e düşmesi halinde yatırıma girmek ister mi? Burada firma kredi faiz oranı düşmesine rağmen 500 bin liralık ek yatırım ile ancak karını 45 bin TL artırabilmektedir. Bu nedenle faiz oranı düştüğü halde ek yatırımdan vazgeçebilir.
YATIRIM KARARLARI HESAP KİTAP İŞİDİR
Yatırım yapma veya kapasite kullanımını artırıma kararlarında faiz oranı önemli bir etken olmakla birlikte yatırımın hangi oranda ciroyu artırdığı, pazarın bulunup bulunmadığı, kârlılığın olup olmadığı, kredi limitinin veya kredibilitenin bulunup bulunmadığı, ek yatırımın borçluluk oranını ne kadar artırdığı gibi birçok etken de belirleyicidir. Bu nedenle faiz inerse hemen yatırımlar canlanır, diye bir şey yok. Üstelik faizlerin inmesiyle döviz kurlarındaki artış yatırım ve işletme maliyetini artırabileceği için faiz indi diye yatırım yapayım diyen iş adamı bu sefer de maliyetler arttı diye yatırımdan vazgeçebilir...