Halkın enflasyonu daha da yükselecek
2021 yılı Eylül ayının tüketiciyi ilgilendiren enflasyonu, yüzde 19.58 ve üreticiyi ilgilendiren rakamı yüzde 43.96 olarak açıklandı. Tüketici fiyatlarında geçen aya göre çok az bir artış oranı izlenirken üretici fiyatlarında, 1.5 puanlık düşüş gözlemlenmektedir.
Üretici fiyatları hala yüzde 40’ın üzerinde seyretmekte ve tüketici fiyatları ile arasında fark, 24 puanın üzerindedir. Bu farkın önümüzdeki aylarda, muhtemel olarak 2022 yılının ilk yarısının sonuna doğru yakınlaşacağı ve görünen o ki tüketici enflasyonunu, üretici enflasyonu tarafından daha da yukarıya çekileceği beklenmektedir. Diğer bir deyişle, halkın enflasyonunun, normal şartlarda, önümüzdeki 9 ay içinde artmaya devam edeceği öngörülmektedir.
***
Son yılların Türkiye’de enflasyon davranışları incelendiğinde tüketici enflasyonunun ekim-kasım aylarında aşağı ya da yukarı yönlü yer değiştirdiği görülmektedir. Üretici enflasyonunu ile arasındaki yüksek fark dikkate alındığında halkın enflasyonu, bu yılın o dönemlerinde yukarı yönlü hareket edeceği düşünülmektedir. Üretici ve tüketici enflasyon verilerine göre, bu kışın halk enflasyonu yüzde 20’leri göreceği ve bu seviyede kalacağı anlaşılmaktadır.
Ancak, geçen yıllarda bundan 10 sene önce gerçek işsizlik ve enflasyon rakamlarının yüzde 10’ları aşmış olmasına rağmen resmi olarak yüzde 10’ları bir türlü aşılamadığı, yüzde 9.9 oranlarında bırakıldığına da şahit olunmuştu. Elbette, o dönemlerde devletin bürokrasisinde bir çete vardı ve bütün ulusal ve uluslararası uzmanların eleştirilerine rağmen ısrarla bu verileri, iki basamaklı sayıya çıkartmamışlardı. Artık dönemin değiştiğinden söz edilmekte ve resmi enflasyon ile işsizlik rakamlarının iki basamaklı sayılarda olduğu ilgili kurumlar tarafından ilan edilmektedir. Bu sürecin daha da dikkatli el alınarak gerçek enflasyon rakamlarının açıklanması, sanayi ve halkın önüne görmesi açısından beklenti değil zaruridir.
***
Küresel seviyede doğalgaz, kömür ve diğer enerji hizmetleri için gerekli olan hammadde fiyatları, son yıllarda artma eğilimindedir. Bu fiyatların 2021 yılı içinde de küresel seviyede oldukça hızlı arttığı gözlemlenmektedir. Edinilen bilgilere göre devletin elinde bulunan doğalgaz stokları ve yapmış olduğu anlaşmalar, hala eski fiyat seviyesinde fiyatlandırılmaktadır. Bu nedenle de henüz büyük zamların dahi yapılmadığı bazı uzman çevreler tarafından bildirilmektedir. Her ne kadar geçen aylarda enerji fiyatlarına, küçük küçük fiyat düzenlemeleri yapılmış olsa da asıl fiyat artışlarının önümüzdeki kış aylarında stokların bitmesi ve yeni fiyatlarla alımlarının yapılmaya başlanması ile halkın ve sanayicinin önüne çıkarılacağı bazı uzmanlarca da bildirilmektedir. Bir başka deyişle, bu kış doğalgazdan kömüre birçok enerji hizmetinde ciddi zamlar olması beklenmektedir. Elbette, bu zamların üretici ve tüketici fiyatlarına yansıması da bu küresel ve ulusal konjonktürde çok zaman almayacaktır.
***
Hatırlanacağı gibi Türkiye ekonomisi, üretici fiyatlarına bağımlı bir tüketici enflasyonu yaşamaya başladığı konusunda dikkat çekilmekteydi. Enerjiye gelecek olası zamların, halkın enflasyonuna ek olarak yansıması da bu kışın sonuna doğru beklenmektedir. 2022 yılının ilk yarısının enflasyon ve zamlar bakımından çok olumlu geçmeyeceği düşünülmektedir. En azından halk açısından öyle olacağı anlaşılmaktadır. Hayırlısı diyelim...