İsrail Şamir Aydınlık'a konuştu: Savaş çıkarsa Rusya'nın ilk hedefi

MUSTAFA BİROL GÜGER

Suriye'de yüzbinlerce insanın yaşamı pahasına 7 yıldır tüm şiddetiyle devam eden savaş oldukça ani gelişmelerle, yeni aşamalara evrilmeye devam ediyor.

Daha önce, "Hazırlan Rusya, çünkü geliyorlar" diyerek harekatın ilk sinyallerini veren ABD Başkanı Donald Trump, dün yaptığı açıklamada her an harekete geçebileceklerini belirtti.

ABD füzelerinin potansiyel hedefi olan Suriye’nin BM Daimi Temsilcisi Beşar Caferi ise söz konusu tehditlere, "Açık şekilde söylüyorum, korkmuyoruz. Cevabını vereceğiz" şeklinde yanıt verdi.

Aydınlık Suriye gündemine ilişkin son gelişmeleri dünyaca ünlü İsveçli gazeteci ve yazar İsrail Şamir ile konuştu.

Söyleşimizde, Trump'ın ülke içinde çok zor bir durumda olduğunu ve dört bir yandan kuşatıldığını belirten Şamir'in Aydınlık'a mesajı netti: "Trump her türlü aptalca hamleyi yapmaya çok müsait... Ruslar aynı şekilde yanıt verecektir."

İşte o söyleşi:

'RUSYA ZARAR GÖRÜRSE ABD DONANMASINI VURUR'

- Yakın zamanda, çok sayıda ABD'li yetkilinin Suriye'ye yönelik tehditlerine şahit olduk. Suriye'deki yoğun Rus askeri varlığı göz önünde bulundurulduğunda, ABD'nin Suriye'deki Rus hedeflerini vuracağını düşünüyor musunuz? Böylesi bir senaryonun gerçekleşmesi halinde Suriye'deki Rus görev gücü nasıl bir karşılık verecektir?

Şayet ABD, Rus üsleri de dahil olmak üzere Suriye'deki Rus hedeflerine yönelik bir saldırı düzenlerse, Rus Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov ve Rusya'nın BM daimi temsilcisi Vasili Nebenziya'nın da ifade ettikleri gibi Rusya aynı şekilde yanıt verecektir. Yani füzelerin ateşlendiği, ABD'nin Doğu Akdeniz'de konuşlu savaş gemileri Rusya tarafından batırılacaktır. ABD tarafından sergilenecek böylesi bir hamle şüphesiz son derece dramatik sonuçlara yol açacaktır.

Yani Ruslar uygun ve orantılı bir biçimde yanıt vermeye hazırdır diyebilir miyiz?

ABD'liler ortaya koydukları her türlü hamle için uygun karşılığı alacaktır. Örneğin, Rus diplomatların sınırdışı edilmeleri meselesine baktığımızda, Rusların da aynı ölçüde diplomatı sınırdışı ettiğini görüyoruz.

'NÜKLEER ÇATIŞMAYA EVRİLEBİLİR'

Mevcut durumda, Suriye'de ABD ve Rusya arasında doğrudan çatışma riski görüyor musunuz?

Bence bu fazlasıyla mümkün. ABD Başkanı Trump çok zor durumda ve içeride çok ağır bir baskı altında. Her türlü aptalca hamleyi yapmaya çok müsait. Muhtemelen biliyorsunuzdur, dün (Trump'ın) avukatı Michael Cohen'in ofisi FBI tarafından basıldı ve uzun bir süredir Trump'a yönelik operasyonu yöneten Savcı Robert Muller'in emriyle tutuklandı. Trump bu durumda oldukça zayıf görünüyor ve bu defa savaşa girmeyi tercih edebilir. Sorunuzun cevabı bu. Ancak şunu çok iyi biliriz ki bu işler her zaman başladığı gibi devam etmez. Pekala, bu durum limitlerin tamamen ortadan kalktığı bir nükleer çatışmaya evrilebilir mi? Cevap, evet.

O halde bu durum potansiyel olarak daha kapsamlı ve geniş katılımlı, yüksek yoğunluklu bir çatışmayı da beraberinde getirebilir.

Olabilir. Bu Rusların temel gayesi değil, Amerikalıların da gayesinin bu olduğunu sanmıyorum ancak sınırları zorluyorlar. Durum keskin bir cepheleşmeye doğru gidiyor. Durumu daha fazla çıkmaza sokmamaya karar verecek olan Amerika Birleşik Devletleri'dir.

'GUTA, ESAD'IN ŞAKAĞINA DAYANMIŞ BİR SİLAHTI'

Hemen her gün Guta'daki durumla ilgili haberler alıyoruz. Suriye ordusunun yakın zamanda, Rusya'nın da desteğiyle bu bölgenin yüzde 90'a yakın bölümünü kontrol altına aldığını biliyoruz ve kendimize şu soruyu sormadan edemiyoruz: Batı medyası neden bu nispeten küçük banliyö bölgesine bu kadar büyük bir önem atfediyor?

Bence bu durum, bölgenin Şam'a yakınlığıyla doğrudan ilişkili. Oradan yönetilecek her türlü harekat Şam'ı doğrudan etkileyecektir. Bu harekatlardan birinin başarılı olması halinde ise Suriye'deki mevcut rejimi değiştirip kendi kukla rejimlerini tesis edebilirler. Doğrusunu söylemek gerekirse Guta adeta, Suriye devlet başkanının şakağına dayanmış bir silah konumundaydı. Aynı zamanda çok da korunaklı bir bölge. İsyancılar yıllarca bu bölgeyi ellerinde tutmayı başardılar. Bu sebeple de, son mağlubiyete kadar bu bölgeyi Suriye ordusuna geri vermeye pek istekli değildiler.

Dolayısıyla bu bölge, Şam'ı işgal planı içinde önemli bir yer tutuyordu ancak Suriye ordusunun bu bölgede üstünlüğü büyük ölçüde ele geçirmesiyle birlikte plan da başarısız oldu.

Bu Batı'nın arzusuydu. Öğlen yola çıkıp, akşam Şam'a varmayı; başkanı indirip yerine kendi adamlarını geçirmeyi hayal ediyorlardı. Guta isyancıların elinde olduğu sürece Suriye için riskli durum devam ediyor olacaktı. Ancak, bugün bu hayaller suya düştü.

'TRUMP ASKER ÇEKERSE DENKLEM DEĞİŞİR'

- Trump'ın söylediği gibi ABD Ordusunun gerçekten de Suriye'den çekileceğini düşünüyor musunuz?

Görünüşe göre Trump gerçekten Suriye'den çıkılmasını istiyor. Ancak ülke içinde çok fazla düşmanı var. Medya tamamen Trump'ın karşısında. Bu plan gerçekleşirse ki son derece iyi bir fikir olduğunu belirtmek isterim, Suriye'deki durum büyük ölçüde değişir. Ancak, İsrail Başbakanı Binyamin Netenyahu kendisini arayarak, "Bu çekilme işini aklından bile geçirme" dedi. Trump, kendisine yönelik baskılara direnmeyi başarırsa durum büyük ölçüde değişebilir. Ancak daha önce de söylediğim gibi, Trump yoğun bir baskı altında. İşler öngörülemez bir şekilde gelişiyor. Suriye'nin geleceği biraz da Rusya, Türkiye, İsrail gibi ülkelerin ortaya koyacağı hamlelere bağlı.

Aslında röportajım şu anda sona erdi ancak sizin konuyla ilgili çalışmalarınızı da göz önünde bulundurarak, ABD iç politikasıyla alakalı da son bir soru sormak istiyorum. Geçen aylarda Trump'ın kabinesinden ve Beyaz Saray'dan bir çok önemli isim çeşitli sebeplerle görevlerinden ayrıldı. Trump son derece yalnız görünüyor. Amerika'da tam olarak neler oluyor?

Trump yarışı kazandığında bir çoğumuz onu destekleyen insanlar ve kendine ait bir ekibi olduğunu düşündük. Fakat bugün görüyoruz ki Trump kabinesi budanmış yalnız bir adam durumunda. Deneyimli politikacıları ve onu destekleyen bir ekibi yok. Karşısında ise oldukça deneyimli düşmanları var. İşte bu sebeple, ABD'deki durum oldukça öngörülemez bir biçimde gelişiyor ve hemen her ay birileri gelip birileri gidiyor...

***

İSRAİL ŞAMİR KİMDİR?

Meslek hayatına 1975 yılında BBC'de başlayan Şamir, İsrail Radyosu, İsrail'in köklü basın kuruluşlarından Haaretz ve Maariv gazeteleri için çalıştı. 1987 yılında, Filistinliler tarafından İsrail işgaline karşı başlatılan 1. İntifada'nın ardından doğum yeri olan Rusya'ya dönen Şamir, orada da Pravda ve Zavtra gibi tanınmış Rus basın kuruluşlarında çeşitli pozisyonlarda görev yaptı. İsrail-Filistin meselesi üzerine çalışmalarına devam eden Şamir, yaşamına Moskova'da devam ediyor.