Köprüleri vurdu, IŞİD'i kurtardı

M. Birol Güger
birol.guger@gmail.com

Suriye medya kaynakları, ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerine ait jetlerin geçtiğimiz dört gün içerisinde Fırat Nehri üzerinde yer alan çok sayıda stratejik köprüyü imha ettiğini duyurdu. Koalisyon güçleri tarafından 30 Eylül ve 3 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirilen hava saldırılarında bombalanan köprüler arasında Deyrizor kent merkezinde bulunan bazı köprülerin yanı sıra, Fırat Nehri üzerindeki El Mayadin, El Aşara, El Abbas ve Ebu Kemal köprüleri bulunuyor.

Mayıs 2013’te Deyrizor kentinin önemli simgelerinden biri olan tarihi asma köprü, 2014 baharında ise kentin iki yakası arasında bağlantı sağlayan bir başka stratejik köprü olan Siyasiyeh, hava saldırıları sonucu kullanılmaz hale gelmişti. Son saldırılarla birlikte Suriye ordusunun Fırat’ın iki yakası arasındaki koordinasyonu büyük darbe alırken, IŞİD’in Fırat’ın doğusundaki varlığı güvence altına alındı.

Suriye’nin Irak sınırında bulunan El Bukemal kasabası ile Deyrizor’un 50 km kuzeyinde yer alan Halebiye köprüsüne kadar olan yaklaşık 180 kilometrelik hatta yer alan köprüler, Suriye ordusunun, Fırat’ın batı ve doğu yakası arasındaki lojistik bağlantısını sağlıyordu. Halebiye köprüsü bugün iki yaka arasındaki lojistik bağlantıyı sağlayan tek köprü olarak IŞİD’in kontrolünde bulunuyor. Koalisyon güçlerinin IŞİD’e karşı mücadele söylemi altında yürüttüğü hava saldırıları yalnızca köprüleri hedef almadı; otoyollar, su ve yakıt depoları da saldırıların hedefi oldu. Saldırılar sonrası Fırat’ın batı yakasında yaşayan Suriye vatandaşları adeta IŞİD’in elinde rehin kaldı. Bölgeye yönelik insani yardım götürme çabaları büyük darbe aldı.

SURİYE GELMESİN DİYE...

Suriye ordu kaynakları Pazar günü yaptıkları açıklamada ABD ordusunun Deyrizor yakınlarındaki stratejik köprüleri hedef aldığını duyurdu. Suriyeli askeri yetkililere göre, ABD’nin bölgedeki köprüleri hedef almasının temel sebebi, Suriye ordu güçlerinin IŞİD’e yönelik mücadelesini engellemek.

Fars Haber Ajansı’na konuşan Suriye ordusuna mensup bir askeri kaynak, “ABD, Deyrizor’daki stratejik köprüleri vurarak bölgedeki etkisini artırmak ve bu yolla Suriye ordusunun IŞİD’e karşı mücadeledeki kararlı ilerleyişini durdurmak istiyor... Washington yönetimi Fırat’ın doğu yakasıyla bağlantımızı kesmeyi hedefliyor” dedi.

DEYRİZOR NEDEN ÖNEMLİ?

Baas Partisi’nin Suriye’nin doğusundaki tarihi merkezlerinden biri olan Deyrizor içerisinde ikmal merkezi konumunda olan bir havalimanı, bir adet tugay, birden fazla askeri üs, yakıt ve cephane depolarının yanı sıra bir adet petrol arama sahası ve yayın istasyonları barındırıyor. Nüfusunu ağırlıklı olarak Sünni Arapların oluşturduğu Suriye’nin yedinci büyük kenti Deyrizor çok sayıda Ermeni’nin yanı sıra bir grup Kürt ve Asuri’ye de ev sahipliği yapıyor. IŞİD’in Suriye’deki merkezi Rakka’nın 120 km güney doğusunda yer alan kent, Irak ve Suriye sathında IŞİD’e karşı yürütülen operasyonlar için kilit bir stratejik merkez olarak kabul ediliyor. Bir çok uzmana göre Deyrizor’un düşmesi, Suriye’nin doğu topraklarını kaybetmesi anlamına geliyor.

Deyrizor, Suriye’deki iç savaşın başlangıcından bu yana Suriye ordusu ile Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), IŞİD ve Nusra Cephesi gibi terörist gruplar arasında yaşanan bir çok çatışmaya sahne oldu. Mayıs 2015’te, Deyrizor’un 185 kilometre doğusundaki Palmira kentini ele geçiren IŞİD, Suriye ordusunun Deyrizor’a ulaşan ikmal kanallarını kısmen bloke etti. Ardından, bölgedeki en önemli ikmal merkezi olan Deyrizor Havalimanı’nı kuşatma altına alan terör örgütü, İssam Zahreddin komutanlığındaki Suriye Cumhuriyet Muhafızları 104. Hava İndirme Tugayı’nın yoğun direnişi sonrası püskürtüldü.

Son olarak, ABD öncülüğündeki koalisyona ait jetlerin 17 Eylül’de düzenledikleri bir hava saldırısında, Suriye ordusunun Deyrizor yakınlarında konuşlu bir askeri birliğine mensup 62 asker yaşamını yitirdi, 100’den fazla asker de yaralandı. Konuya ilişkin açıklama yapan Suriye Ordusu Merkez Komutanlığı, ABD’nin IŞİD’e yönelik açık bir desteği niteliğinde olan saldırının, IŞİD’e bağlı teröristlerin bölgede alan kazanmasını kolaylaştırdığını vurguladı. Saldırıdan bir gün sonra konuşan bir başka askeri kaynak ise, ABD’nin havadan, IŞİD’in ise karadan yürüttüğü saldırıların oldukça koordineli olduğunu belirterek; teröristlerin, ABD saldırısından yalnızca 7 dakika sonra harekete geçtiğinin ve Suriye ordusuna saldırdığının altını çizdi.

HEDEF: IRAK VE SURİYE ORDUSUNUN BİRLEŞMESİNİ ENGELLEMEK

Suriye medya kaynaklarında yer alan bir başka yoruma göre, hava saldırılarının bir sebebi de, Irak ve Suriye ordularının birleşmelerini ve IŞİD’e karşı ortak mücadele yürütmelerini engellemek. Uluslararası gazeteci ve eski ABD ordu mensubu Elijah J. Magnier, koalisyon güçlerinin Suriye ordusunu hedef aldığı saldırı sonrası yazdığı bir makalede, Tarda dağında yapılan saldırının IŞİD ile koordinasyon halinde yapıldığını vurguladı. Magnier’e göre saldırının sebebi, IŞİD’in Irak ve Suriye orduları arasında sıkışmasını engellemek. Öyle ki, Irak’ın Anbar kentinden, Suriye sınırındaki El Kaim kentine ilerleyen Irak ordusu ve Suriye’nin Deyrizor kentinde konuşlu Suriye ordusu, IŞİD’in gayri resmi başkenti Rakka ve Irak topraklarındaki ikmal üsleri arasındaki bağlantıyı ciddi ölçüde engelliyor.