Nasipsiz Merkez Bankası
Cumhurbaşkanı’nın ve Ekonomi Bakanı Zeybekçi’nin Merkez Bankası’na yaptıkları baskı sonucunda yüzde 0.5 oranında bir faiz indirimi yapan MB’nin bu kararı başta Cumhurbaşkanı olmak üzere AKP çevrelerini hiç memnun etmedi. Üstelik Cumhurbaşkanı bir ekonomik eleştiri üslubundan çok farklı bir şekilde “Merkez Bankası’nın faiz indirimini yeterli bulmamız mümkün değil. MB verilen mesajlardan hâlâ nasibini almış değil...” diyerek piyasaların gelecekle ilgili kaygılarını pekiştirdi. Liberal politikaları sahiplenerek iktidara gelen AKP’nin ve liderinin son zamanlarda piyasalara ve MB’ye bu denli müdahaleci tavırda olması bizce tehlikeli bir gidişi işaret ediyor.
MERKEZ BANKALARI RİSKLERİ DENGELER
Merkez Bankamız diğer merkez bankaları gibi para politikasını belirleyerek enflasyonu ve deflasyonu kontrol eder. Kararını verirken elinde bir ekonomist ordusu ve kimsede olmayan verilere dayanır. Faiz oranlarını belirler ve para arzını (dolaşımdaki para miktarını) yönetir. Bunu yaparken de risk dengelerini yönetmek zorundadır. Fiyat istikrarını korurken aldığı kararlar piyasalar, tüketiciler ve yatırımcılar üzerinde etkili olur.
ESAS SİLAH GECELİK FAİZLERDİR
Gecelik faiz oranları, MB’nin ticari bankalara verdiği borçların faiz oranıdır. Bu oran dolaylı yoldan, bankaların birbirlerine verdiği borçların da faiz oranını belirler. Bu orana da “bankalararası faiz oranı” denir. Bu oran reel piyasa için önemlidir. Çünkü ticari kredilerde, ev kredilerinde kredi kartlarında vb. kredi işlemlerinde bu oran belirleyicidir. Bu nedenle ticari kredi faiz oranı ile bankalar arası faiz oranı arasında sapma olmaması istenir.
MB FAİZ KORİDORUNU NEDEN DEĞİŞTİRMEDİ?
- MB bu sıkılaştırma politikası ile Aralık ayından beri gecelik faizlerin ortalama yüzde 10.8’de kalmasını sağladı.
- MB döviz dalgalanmalarından korkuyor. Kurlarda aşırı bir hareket olursa fonlama faizini yükselterek dövize olan talebi düşürmek istiyor.
- Olası dalgalanmalara karşı bir sigorta. Çünkü kur yukarıya doğru gittiğinde MB fonlamayı daha çok gecelik yapıyor.
- Avrupa’da parasal genişleme beklenirken MB elindeki esas silahı kaybetmek istemiyor
MB FAİZ KARARINA ELEŞTİRİLER
MB kararına karşı yapılan eleştiriler şöyle:
- Faiz indirimi sonunda, gecelik faiz tabanı ile repo faizi arasında 25 puan kaldı. Bu MB likiditeyi kısarak gecelik faizleri kontrol altında nasıl tutacak? Bu esas silahın kullanım olanaklarını kısıtlamış oluyor.
- İş dünyası mevcut döviz kurlarını değerli buluyor. İhracatçı kur artışı bekliyor. Bunun için faiz indirimin daha fazla olması gerektiğini düşünüyor.
- Politik baskı ile yapılma izlenimi yaratmamak için faiz indiriminin bir ay sonra yapılması daha uygun olurdu.
- Siyasiler inşaat sektörünün ve ihracatçıların baskısıyla piyasada kredi maliyetlerinin düşmesi daha rahat kredi kullanılması ve iş ve aşın artması için faiz indiriminin 1-2 puan yapılmasını istiyordu; bu nedenle memnun olmadı.
MB bu kararı alırken şu mesajları bize verdi:
- MB gecelik faizleri yükselterek “ilave sıkılaştırma” politikasına devam etmek istiyorum.
- Kurlardaki dalgalanmaya güvenmiyor ve ihtiyatlı olmayı seçiyorum.
Fakat Cumhurbaşkanı’nın mesajlarından nasibini almayan MB Başkanı’na da bir daha dayak yememek için istifa etmek şart oluyor...