Nazif Ekzen'in kamucu iktisadı
Mülkiyeli iktisatçılardan, gazetemizin eski yazarı Nazif Ekzen'i kaybettik. Haberi dün sabah Okan İrtem'in telefonuyla öğrendim. Nazif hoca ile zaman zaman telefonda görüşür kendisine güncel gelişmeler üzerine notlar aktarır, görüşlerini alırdım. Son yıllarda hastalığı nedeniyle artık yazı yazamıyordu ve çok istediği 2008 sonrası döneme ilişkin bir iktisadi bakış niteliğindeki çalışmasını da tamamlayamadı. 1946'dan 2008'e Türkiye Kısa İktisat Tarihi çalışmasının devamı niteliğinde olacak bu çalışma üzerine de zaman zaman sohbet ederdik.
KÜÇÜK VE SÜREYA İLE ÇALIŞTI
Ekzen, Ergenekon tertipleri döneminde dayanışma için özgürlük meydanı bölümünde başladığı Aydınlık köşe yazarlığına daha sonra ekonomi sayfasında devam etti. Yazmayı bıraktıktan sonra da dönem dönem görüşlerine başvurmayı sürdürdük. Ekonomi alanındaki kamucu fikirleri ve analizleri her zaman yol gösterici oldu. Doğan Avcıoğlu ekolünün temsilcilerinden olan Nazif Ekzen, eski ANKA haber ajansının da kurucularındandı. 70'li yıllarda Cumhuriyet gazetesinin iktisat sayfasını hazırlayan ekip içerisinde de yer alan Ekzen, o dönemden bu yana Prof. Dr. Yalçın Küçük'ün de çalışma arkadaşıdır. Vefatı üzerine sosyal medyada bir mesaj paylaşan iktisatçı Dr. Mahfi Eğilmez, “İktisatçı Nazif Ekzen’i kaybettik. Sevenlerine baş sağlığı diliyorum. Ekzen’in bu önemli kitabı (Türkiye Kısa İktisat Tarihi) tükenmiş durumda. Yeniden yayınlanması hem onun anısına saygı hem de genç kuşakların o dönemi öğrenmesi için gerekli diye düşünüyorum.” dedi. Eğilmez'e, Nazif hocanın yeni bir çalışma içerisinde olduğunu ama hastalığının elvermediğini ilettiğimizde, şunları yazdı: “Mülkiye'de benden bir sınıf üstteydi. Maliye Bakanlığı'na tetkik Kurulu'na girmişti. Cemal Süreya ile çalışmıştı orada.”
ÇALIŞMA ARKADAŞLARI ANDI
TEPAV uzmanlarından Prof. Dr. Fatih Özatay, Dünya gazetesi yazarı Alaattin Aktaş da Nazif Ekzen'i tanıyan ve taziye mesajı ileten isimler oldu. Aktaş sosyal medyadan paylaştığı mesajında, “Ben 1985-2000 arasında Anka Haber Ajansı'nda ekonomi bülteninin sorumlusu olarak çalışırken rahmetli Ekzen de bültene haftada bir 'Geçen Hafta Bu Hafta' başlığıyla yorum yazardı. Çok kibar, çok zarif bir insandı.” ifadelerini kullandı. Gazeteci Ahmet Dirican da, “Daha 70'li yıllarda Yalçın Küçük ile birlikte Ekonomi Bülteni çıkarmaya başlamıştı. İyi iktisatçıydı. Türkiye için bıçak sırtı dengeden yuvarlanma sınırındayız diye çok uyarmıştı, yıllar öncesinden. Müsteşarlıktan emekli olunca, zor dönemde ANKA'da yönetimi üstlenmiş, birlikte çalışma olanağı bulmuştuk.” dedi.
SANAYİLEŞME VURGUSU
Elbette Nazif hocamız bu anma sözlerinin çok ötesinde. Aydınlık'ta yayınlanan yazılarından bazı güncel bölümleri aktararak onun kamucu iktisat bakışını siz okurlarımıza aktarmak istiyorum.
◾18 Kasım 2013 / Yeniden sanayi: “Türkiye için, başta Türk sanayi için bir yeni çıkış gerekiyor... Yön arayışını sıkça tekrarlıyoruz. En başına üretimin ve üretici güçlerin yeniden örgütlenmesini koyuyoruz. Bu yeniden örgütlenme için olmazsa olmaz şart, sanayinin planlanması ve yeni sanayi üretim akslarının yaratılmasıdır. Sanayinin geleceğinin piyasa güçlerine bırakılamayacağı son dönemin yaşanan gerçekleri sonrasında artık tartışılmayacak kadar açıktır. Türk sanayi yapılanmasının, Cumhuriyet'in kuruluş yıllarındaki sanayi yapılanmasına benzer biçimde, yeniden özverili bir yolu başlatıp, kamu ekonomisi öncülüğünde ortaklıklarla Anadolu'ya yayılması, İstanbul'un, Marmara'nın dışına çıkması, yeni üretim akslarının Anadolu'ya, Zonguldak-Bolu-Eskişehir hattından başlayarak daha çok Anadolu'ya çekilmesi zorunluluktur.”
SICAK PARA AFYONU
◾9 Ekim 2013 / Tasarruf gücü çökertildi: “Türkiye'nin 1989 yılında, Özal döneminde 'sermaye hareketlerini' serbest bırakma kararı ile başlayan, ekonomik işlerliğin, 'kısa vadeli sermaye' hareketlerinin kaderine terk edilmesi sonucu, yurt içi tasarrufların hızla zayıflaması ve yatırım gücünün tüketilmesi bugünkü çaresizliğin temel nedenidir. 1989-2013, yaklaşık 25 yıldır 'kısa vadeli sermaye hareketlerinin - sıcak paranın' ulusal ekonomide yarattığı ve yaratacağı yok edici etki, bu ülkedeki bir grup iktisatçı tarafından sıkça anlatıldı.... Ancak yaratılmış olan tahribat nedeniyle bir büyük çaresizlik yaşanıyor... Artık bu eskimiş yolun geri dönülmez biçimde kapandığı görülmektedir... Biz buna Eylülist Rejim'den çıkış diyoruz. '24 Ocak ve 12 Eylül' 1980 Rejimi'nden çıkmamız gerekiyor.”
NEOLİBERALİZMİN İFLASI
◾11 Şubat 2013 / Hedefleme tercihi: “18 Eylül 2008 günü, batının bütün merkez bankaları toplu halde ellerindeki likidite ile 'piyasaya müdahale etmeye' başladılar.... Fiilen neoliberal köktenciliğin saldırgan 'finans politikalarının' sonunun ilanı idi.... Şimdi beş yıl sonra, reel ekonominin sıkıntıya girmemesi için büyümenin desteklenmesi gerekiyor. Bu desteği de ancak doğrudan müdahale ile merkez bankası yapabilir-kamu yapabilir. Piyasanın elinde, büyümeyi harekete geçirecek, durgunluğu engelleyebilecek hiçbir araç yok.”