Orta Vadeli Program: Kış Kış Cinler Kış Kış
Orta Vadeli Program (OVP) 2024-2026 kısa süre önce yayınlandı. 12. Kalkınma Planı çerçevesinde hazırlanmış OVP imiş ama planı görmedik henüz! Ancak OVP’nin içine cinler girmiş. OVP’yi okurken Kemal Sunal’ın “Sosyete Şaban” filminin müziklerinden biri olan “Kış Kış Cinler Kış Kış” adlı parçayı dinledim. Çünkü cinler tepesine çıkıyor insanın!
Tam 18 dolayında OVP hazırlandı (içinde Mr. Mehmet Şimşek’inkiler de var!) ama hedefler karavana, ayinesi eski OVP’lerdi iktidarın öyle değil mi? Örneğin 2020-2022 OVP’de dolar kuru 2022 tahmini 6,74 TL. Sonra her yıl tahmin revizyonu yapılıyor: 7,88 TL., 9,27 TL. Ama gelgör ki gerçekleşme oluyor: 16,56 TL. 2021-2023 OVP’de dolar kuru 2023 tahmini 8,02 TL. şimdi 26,98 TL.
2022’de yapılan 2023-2025 programında enflasyon hedefi yüzde 24,90 iken şimdi tahmin yüzde 65 ama o da tutarsa, yani göle maya çaldık, yoğurt olursa! İthal enflasyona açık bir ülke olduğumuz çocukların bile bildiği bir gerçek! Işıklar içinde yatsın, A. Başer Kafaoğlu “Enflasyon” kitabında bunu çok iyi anlatır! Meraklısı sahaflardan ya da kütüphanelerden kitaba ulaşabilir.
Fiyasko yani! Özel sektörde böyle bütçe tahmini yapan değil finans müdürü, finans elemanını bile işte barındırmazlar!
19. olan sonuncu da nicelik olarak çelişki ve hesap tutarsızlıklarıyla dolu; nitel olarak da ABD yapımı bir korku filmi gibi! OVP’yi niye geçmişte olduğu üzere Hazine ve Maliye Bakanı değil de Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz yaptı acaba?
OVP’YE NİCEL BAKIŞ
Yeni OVP’de 10 ekonomik alanda 297 politika ve önlem sıralanmış. Bu 10 alan sırasıyla şöyle: Büyüme, istihdam, fiyat istikrarı, ödemeler dengesi, finansal istikrar, kamu maliyesi, afet yönetimi, yeşil dönüşüm, dijital dönüşüm, iş ve yatırım ortamı. Ülkemizin kişi başına milli gelirde orta-üst gelir grubundan üst gelir grubuna yükselmesi hedeflenmiş OVP’nin iki önemli hedefini anımsayalım: enflasyonu düşürme ve makroekonomik istikrar!
TÜRKONFED (Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu) Başkanı Süleyman Sönmez, OVP’nin fazlasıyla iyimser olduğunu, enflasyonun bu yıl belirlenen yüzde 65’in üstüne çıkacağını ve kur-faiz politikasında nasıl bir aksiyon alınacağının belirsiz olduğu gelecek yıl için belirlenen yüzde 33’ün de iddialı bir hedef olduğunu belirtmiş.
Büyüme hızı yüzde 4-5’lerde tutulacak, ama cari açık ve enflasyon düşecek, hatta enflasyon kur artışından düşük tutulacak öyle mi? Bu ne ortodoks ne de heterodoks politikalarla olacak iş değil! Simyacılık ile olabilir belki! Bütçe açığı Ağustos 2023 sonunda 383,38 milyar TL. olduysa, OVP’ye göre yıl sonundaki 1,63 trilyon TL.’ye ulaşmak için 1 trilyon TL.’yi aşkın açık verecek bir mali politika ile enflasyon yüzde 65’de kalır mı? Bu ancak külahlara anlatılabilir! 100 milyar doların üstündeki dış ticaret açığıyla kırılganlığı azalır mı ülkenin? Sıkı para politikası ve iç talebi aşağı çekerek dış talebi arttırmak mı dediniz? Küresel konjonktür buna uygun mu değil. Küresel talepte canlanma belirtileri hak getire; AB (yüzde 4,5) ve ABD’de faizler yüksek düzeyini sürdürecek gibi; Çin’deki büyüme de çok etkileyici değil. Almanya ekonomisi resesyonda, enflasyon yüzde 6’lar düzeyinde, hatta şirket iflasları artmış durumda. O yüzde 2024’te 267 milyar dolarlık mütevazı bir mal ihracat hedefi konmuş. Haydi diyelim hava döndü bizden yana esiyor yel, peki rekabet gücümüz buna uygun mu, o da değil! Ya Sosyete Şaban filmindeki müzikten söylesek: “Cin Çık Cin Çık…Yallah Cinler Yallah…”
Not: Devam edecek.