Özel sektörün borcu önemli değil mi?

Piyasada genel bir kanı var. Özel sektörün borcu önemli değil. Çünkü o para zaten kendilerinin kredi olarak getirdiği para. Bu nedenle ödeme riski yok. Eğer öyleyse bir açıdan doğru. Ancak bu husus uzun vadeli krediler için söz konusu olabilir. Kısa vadeli borçlar için söz konusu değildir. Çünkü kendi parasını kredi olarak getirenler bunu bilançolarında uzun vadeli krediler hesabında izlerler ve uzun yıllar krediler ödenmez. Her yıl veya kredi vadelerinde devamlı temdit edilir. Öte yandan özel sektör içinde bankaların da yer aldığını unutmayalım...

Ticari krediler hariç dış borçlar dikkate alınması gereken düzeydedir.

1-Bankaların kısa vadeli dış borcu:

Toplam 38.7 milyar dolar kısa vadeli borç var. Bunun 35.5 milyar doları yabancı banka ve kuruluşlara, 3.2 milyar doları tahvil borçları ve ufak bakiyesi Uluslararası Finans Kurumu'na olan borçlardan oluşmaktadır.

2-Bankalar dışındaki finans kuruluşların dış borcu:

Banka olmayan ancak finans hizmetleri yapan kurumların dış borcu toplam 1.8 milyar dolardır.

3-Finansal olmayan kurumların finansal borçları:

Yani reel sektörün borcunun 17.5 milyon doları resmi kurumlara, 3.9 milyar doları ise bankalar, ticari kuruluşlar ve diğerlerine olmak üzere 4.1 milyar dolardır. Bu durumda özel sektörün toplam 44.7 milyar dolar kısa vadeli dış borcu bulunmaktadır. Bunun yüzde 81'i olan 36.3 milyar doları bankaların yurt dışı ticari bankalara olan borcunu göstermektedir. Bu durumda en büyük risk bankalardadır. Reel sektörün ise kısa vadeli toplam borcu 4.1 milyar dolar olarak yüzde 10 civarındadır. Bu oran küçük olmakla birlikte tutar olarak ciddiye alınmalıdır.

Mayıs 2014-31 Aralık 2014 arası toplam dış borç 31.5 milyar dolar. Mayıs-Haziran-Temmuz ayları geçtiği için ödenen veya ödendiği kabul edilen borç tutarı 17.3 milyar dolardır. Bu durumda önümüzdeki 4 ayda ödenecek tutar 16.2 milyar dolardır.

Borcun ortalama vadesi yaklaşık 150 gündür.

44.7 milyar dolar olan özel sektörün dış borcunun 31.9 milyar doları Avrupa ülkelerine, 3.5 milyar doları ABD'ye, 5.9 milyar doları Asya ülkelerine olup 3.1 milyar dolar tahvil borçlarıdır. Afrika ve Avustralya'ya ihmal edilebilir kısa vadeli özel sektör borcu vardır.

Avrupa'da da en borçlu olduğumuz ülke; 14.3 milyar dolar ile Birleşik Krallık (İngiltere), 5.1 milyar dolar ile Almanya, 4.3 milyar dolar ile Belçika, 2.8 milyar dolar ile Hollanda, 1.6 milyar dolar ile Avusturya. Bakiye diğer ülkelere dağılmaktadır.

Ticari krediler dahil kısa vadeli borçlar içinde devletin borcu yoktur.

Toplam kısa vadeli borçlar Mayıs 2014 itibariyle 130.6 milyar dolar. Bunun 18.3 milyar doları bankaların kamu dış borçları, 74.9 milyar doları bankaların özel dış borçları, 1.8 milyar dolar banka dışındaki finansal kurumların özel dış borcu, 34.7 milyar doları ise finansal olmayan kurum ve kuruluşların özel borçlarıdır. Görüldüğü gibi özel sektörün toplam kısa vadeli borcu 35 milyar dolarayakındır. Toplam borçların içinde yüzde 27 olarak nispi pay almaktadır. Bu tutarı, 1 yılda ödenmesi gerektiği için dikkatle izlenmesi gerektiğini düşünüyoruz.

Not:

*Kısa vadeli borçlar 31 Mayıs 2014 tarihi itibariyle olup kaynak Merkez Bankası'dır.

**Pazar günü uzun vadeli ve toplam dış borçları analiz edeceğiz