Reel sektör zor durumda!
Ucuz döviz mi, yüksek faiz mi yoksa düşük faiz mi,tartışmaları sürerken reel sektörün ciddi biçimde kan kaybettiğini söylemek zorundayız. Reel sektörün hangi pozisyonda olduğunu anlamak için Merkez Bankası’nın finansal kesim dışında reel sektörün varlık ve yükümlülüklerine, TOBB tarafından yayınlanan yeni kurulan ve kapanan şirketlerin durumuna,banka kredilerindeki değişimlere, iflas eden şirketlerin artıp artmadığına bakmak gerekiyor. Ayrıca yiyecek ve içecek yerlerinin doluluğuna da bakarak canlı ekonomi aldatmacasına da kanmamak şart.
VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜK
2015’de tüm finansal kesim hariç reel sektörün varlığı 107.2 milyar dolar. Bu varlık içinde yurt dışında yapılan doğrudan yatırım tutarı 26.5 milyar dolar.İhracat alacağı ise 11.2 milyar dolar.
2015’de reel sektörün borçları şöyle: Yurt içi kredi borçları 173.8 milyar dolar. Yurt dışı kredi yükümlükleri 87.2 milyar dolar. İthalat borçları ise 29.8 milyar dolar. Toplam yükümlülük 290.8 milyar dolar.
NET DÖVİZ POZİSYONU
Reel sektörün varlığından yükümlülüklerini çıkardığımızda net döviz açığı 183.5 milyar dolar çıkıyor. Bu yüksek bir rakam. Her ne kadar kısa vadeli varlıklar 80.7 milyar dolar,yükümlülük 76.5 milyar dolar ve kısa vadeli net döviz pozisyonu 4.2 milyar dolar,olsa da toplam net döviz pozisyonu oldukça yüksek. Bu nasıl azalacak,ayrı tartışma konusu.
KURULAN VE KAPANANLAR
Ocak-Şubat 2016’da 1.236 adet anonim şirket, 5.061 adet limited şirket, 3 tane de kolektif olmak üzere toplam 6.364 adet şirket kurulmuş. Bu şirketlerin kuruluş sermayesi toplamı 1.1 milyar TL.
Kurulan şirketler içinde toplam 916 tanesi yabancı sermayelidir. Bu şirketlerin toplam sermayesi 294 milyon TL’dir. Yabancıların payı yüzde 85.5’dir.
Şirket kuruluşlarının olması olumlu bir göstergedir. Ancak henüz yolun başında olduklarından ekonomiye katkıları belli bir süre sonra ortaya çıkacaktır.
Ocak ayında 1.915, Şubat ayında 781 olmak üzere 2.696 adet şirket kapanmış.
İFLAS EDEN ŞİRKETLER
2015 yılında 15 bin şirketin iflas ettiği, 2016’da ise bu rakamın 17 bin olacağı tahmin edilmektedir. İflas eden veya iflas erteleme talebinde bulunan firmalar (sirketnews.com/tag/iflas-erteleme) sitesinden takip edilebilir. Oldukça şaşırtıcı firmalara rastlamak mümkün.
Mart ayında iflas erteleme talebinde bulunan firmalardan şu örnekleri sayabiliriz:
1955 yılında İtalya’da kurulan 1989 yılında Türkiye pazarına giren ısıtma ve klima şirketi Ferroli
Arbul Entegre Tekstil. En büyük 500 firma arasına giren dev demir-çelik fabrikası Kürüm Demir.
KREDİ TARAFI
Onu hiç sormayın.Bankalar kredi vermekte veya kredi limitlerini artırmakta eskisi gibi cömert değil. Olmak isteseler de olamıyorlar. Zaten Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın’ın son tespiti bu yönde. Şöyle diyor: “Sermaye maliyeti, öz kaynak getirisinden fazla. Böyle devam ederse bankalar ancak 1-2 yıl daha kredi verebilirler. Stoklarımız tükeniyor.”
Reel sektörün kredi borcunu kapatma konusunda eski rahatlığı yok. Panik havası var. Alacakların vadesi uzamış ve sorunlar başlamış durumda.
ÇÖZÜM
Çözüm, ne faizlerin düşürülmesinde ne de FED Başkanı’nın estireceği rüzgârda. Çözüm, üreten ekonomi için yapısal dönüşüm yapmakta ve hovardalığa son vermekte.