Sağlık için kenevir üretimi

5 Nisan 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7442 Numaralı “ORMAN KANUNU VE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN”un 1. maddesi aşağıda verilmiştir.

MADDE 1- 12/6/1933 tarihli ve 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanunun 23’üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Lif, tohum ve sap üretimi ile ilaç etkin maddesi elde etmeye yönelik çiçek ve yaprak üretimi amaçlı kenevir yetiştiriciliği, Tarım ve Orman Bakanlığının iznine tabidir. Lif, tohum ve sap üretimi amacıyla izinli kenevir yetiştiriciliği Tarım ve Orman Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir. İlaç etkin maddesi üretimi amaçlı kenevir yetiştiriciliği ve/veya işlenmesi Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü tarafından yapılır veya yaptırılır. Gerektiğinde ülke arz ve talep durumuna göre Cumhurbaşkanınca belirlenen kota doğrultusunda, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü kontrolünde gerçek veya tüzel kişilere yaptırılabilir. İlaç etkin maddesi üretimi amaçlı kenevir yetiştiriciliğinde, münhasıran esrar elde edilmesini engelleyecek her türlü tedbirin alınması, kenevirin hasadı, işlenmesi, ihzarı, ihracı veya satışına ilişkin usul ve esaslar, İçişleri Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığının görüşleri alınmak suretiyle Tarım ve Orman Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.”

21 İLE İZİN VERİLDİ

TBMM Başkanlığı teklifi Tarım, Orman ve Köy İşleri Komisyonu'na havale etmiştir. Teklif bu komisyonun 8 ve 9 Mart 2023 tarihindeki toplantılarında görüşülerek kabul edilmiştir. Komisyonda yapılan bu madde ile ilgili tartışmalar aşağıda özetlenmiştir.

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Selim Aytaç komisyonda kenevir hakkında özetle aşağıdaki açıklamayı yapmıştır:

2023 yılında kenevir ekimine 21 ilde izin verilmiştir.  Üretimin yoğunlaştığı iller Samsun, Amasya ve Kastamonu’dur.

Bir firma Samsun - Havza’da  yılda 25 bin ton kenevir ipliği üretecek fabrika kurmaktadır. Tam kapasiteye ulaşmak için 30 bin dekar alanda kenevir ekilmesi gerekiyor. Sözleşmeli üretim yapılacaktır.

Kenevir saplarının 40 - 50 kilometreden daha uzak mesafeye taşınması ekonomik olmaz. Ürünü Havza, Kastamonu, Amasya; belki Tokat veya Çorum’dan alabilirler.

Komisyon üyelerinden biri: “2019 ve 2020 yıllarında sözleşme yapılmadan üretilen ürünlerin bir kısmı elde kaldı.” diye açıklama yapmıştır. Prof. Dr. Aytaç:

Kenevirde sözleşmeli üretim zorunludur. Firma sözleşmeli üretim yapıyor, fiyatlar belli, şartlar belli...

Aynı komisyon üyesi: “Ofis (TMO) ne yapacak o zaman?” diye soruyor. Prof. Aytaç:

Bu bahsettiğim lif, sap ve tohum üretimini amaçlayan endüstriyel kenevirdir.  Ofis Medikal kenevirle ilgili işleri yürütebilir.

TIBBİ KENEVİR YASAK

Komisyon Başkanı Yunus Kılıç: “Endüstriyel ile medikalin sınırı THC (Tetrahidrokannabinol) oranıyla belirleniyor. Binde 3’ün altında THC içeren çeşitler endüstriyel kenevir olarak yetiştiriliyor. Tıbbi kenevir üretimi Türkiye’de yasak. İşte, şimdi, mevzuatla önünü açmaya çalıştığımız bu, ilaç etken maddesi içeren kenevir. Bunun dünyada belki birkaç yıl sonra yaklaşık 150 milyar dolarlık bir ticareti olacak.” diyerek konuyu açıklıyor.

Prof. Aytaç: “Ülkemizde endüstriyel kenevirin tanımı yok.  Avrupa Birliği ülkeleri THC oranını binde 2’yle, Kanada, Amerika Birleşik Devletleri binde 3 demiştir; İtalya binde 6, İsviçre yüzde 1 ile sınırladı. Kişisel olarak binde 3 öneririm, Türkiye'deki sıcak iklim biraz yüksek THC verebiliyor.” demiştir.

“Vezir” ve “Narlı” kenevir çeşitleri 2021 yılında tescil edilmiştir. Onların THC oranı yüzde 1 civarındadır.

THC’si, CBD’si * veya diğer kannabinoidleri yüksek olanlar ve bu amaçla kullanılana medikal kenevir denir. Medikal etken maddeleri endüstriyel kenevirden de elde edebiliriz ama mesela birinde yüzde 6, yüzde 7 gibi rakamlar varken öbüründe binde 2 gibi çok düşük rakamlar söz konusudur. Eğer THC üretmeyeceksek CBD üretimlerimizi şu anda, endüstriyel kenevirin yaprak ve çiçeklerinden sağlayabiliriz.

Başkan: Öncelikli amaç CBD demiştir. (Devam edilecek)

Kaynak: 

https://www5.tbmm.gov.tr/develop/owa/komisyon_tutanaklari.goruntule?pTutanakId=3109

* CBD, Cannabidiol anlamına gelir. Kenevir bitkisinin yaprak, tomurcuk ve çiçeklerinde bulunan aktif bileşenlerinin en yaygın ikinci maddesidir. CBD, kenevirin bir bileşeni olsa da diğer bir bileşen olan "THC" gibi kendi başına "psikoaktif" etkilere neden olmaz.

Bkz.https://www.kenevircim.com.tr/cbd-nedir#:~:text=9