Suriye’de PKK’yı bitirmek için atak zamanı
Her türlü karşı etkene rağmen Türkiye ile Suriye arasındaki işbirliğinin zemini giderek güçleniyor. Bölgedeki son gelişmelerin bu olumlu süreç ile doğrudan bağlantısı var. En önemli gelişmelerden biri, Suriye yönetiminin giderek daha fazla PKK’ya karşı askeri tedbirlere yönelmesi.
Şam yönetimi, PKK’ya karşı doğrudan ve Arap aşiret güçleri üzerinden atağa geçti. Ağustos ayının başında Deyrizor çevresinde Arap aşiret güçleri PKK/YPG mevzilerine operasyon yaptı. Bu atağı, Rusya dolaylı olarak İran ise doğrudan etkilediği çeşitli silahlı gruplar üzerinden destekliyor. Eşzamanlı olarak Türkiye’nin Tel Rifat ve Münbiç bölgesindeki PKK/YPG unsurlarına karşı askeri operasyonlarını yoğunlaştırdığı görülüyor.
Bu durum, Türkiye-Suriye işbirliği için şartları olgunlaştırıyor. Aynı dönemde Rusya ile Türkiye’nin Ekim 2023’ten bu yana yapmadıkları ortak devriyeye yeniden başlamaları aynı doğrultuda gelişmeler olarak değerlendirilmeli.
DEYRİZOR NEDEN ÖNEMLİ?
Deyrizor, Irak ile Suriye arasında stratejik bir konumda bulunuyor. Suriye’nin petrol ve doğalgaz yatakları Deyrizor’un doğusunda yer alıyor. Bölgede, Fırat nehrinin güney ve batısı Suriye Ordusu’nun kontrolünde, doğu ve kuzeyinde ise ABD destekli PKK/YPG var. Bu bölgeler ABD ve PKK/YPG işgali altında.
ABD’nin, Suriye genelinde bulunan 32 askeri üs ve tesisinin yoğunlaştığı alan Deyrizor ile Haseke arasındaki yeraltı kaynaklarının bulunduğu bölge. ABD, bu bölgeyi PKK ile birlikte tutarak Suriye’nin kuzeydoğusu ile Irak’ın kuzeyini bütünleştirmeyi amaçlayan uzun vadeli bir planı uygulamaya çalışıyor.
Ancak planı bozan en önemli unsur demografik yapı. Bölgedeki nüfusun büyük çoğunluğunu Sünni Araplar oluşturuyor. Bir ucu Irak’a ve Suudi Arabistan’a kadar uzanan çeşitli aşiretlere bağlı yerel halk ile PKK/YPG arasında 2015’ten bu yana ciddi çelişmeler var.
YENİ SÜREÇ
Suriyeli Araplar ile bölgede yabancı bir güç olan PKK/YPG arasında geçmiş yıllarda da zaman zaman yerel düzeyde kalan çatışmalar olmuş, fakat ABD’nin silah ve para gücü baskısıyla sona erdirilmişti. Ancak Ağustos 2023’te patlak veren Arap aşiret güçlerinin PKK’ya karşı ayaklanması yeni bir dönemin başlangıcı olarak görünüyor.
PKK kaynakları, geçen yıldan bu yana zaman zaman sönen, arada bir canlanan Arap aşiret güçlerinin isyanının arkasında Astana ortaklığının bulunduğu görüşünde. Aşiret güçlerinin arkasında doğrudan Suriye’nin bulunduğunu belirten PKK kaynakları, Türkiye istihbaratıyla Suriye istihbaratı arasında bu konuda bir işbirliği olduğunu savunuyor.
PKK kaynaklarında durum şöyle ifade ediliyor:
“Şunu belirtmek gerekir ki iki yıldan fazla bir süredir Dêrazor’a saldırı planlarının hazırlığı yapılıyor. Haziran 2023’teki 20. Astana zirvesinde startı verilen plan, Ocak 2024’te Türkiye, Rusya ve İran’ın bir araya geldiği 21. Astana zirvesinde genişletilerek sahada uygulanmaya başlandı” (ANHA, 24 Ağustos 204).
ÇELİŞKİLİ POLİTİKAYA SON VERİLMELİ
Bu koşullarda, Türkiye’nin menfaati, Suriye yönetiminin Deyrizor’da PKK’ya karşı askeri operasyonlarına sonuna kadar destek vermek olmalıdır. AK Parti Hükümeti’nin, ABD ile Rusya, Çin, İran gibi ülkeler arasındaki çelişmelerde “denge”yi esas alan stratejisi, PKK’yı bitirmek, ABD işgalini sonlandırmak ve Suriye’nin birliğini sağlamak için açılan fırsat penceresinin yeni tertiplerle kapatılmasına neden olabilir. Mevcut koşullar, Türkiye, Suriye, Rusya ve İran’ı aynı noktada buluştururken, Ankara’nın ABD’ye karşı daha cesur ve kararlı adımlar atmasını gerektirmektedir.