Tarıma dayalı ihtisas organize sanayi bölgeleri (1)

Tarım ve Orman Bakanlığı, Toprak Reformu Genel Müdürlüğü, Organize Tarım ve Hayvancılık Bölgeleri Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan 25 Soruda Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi Kitapçığından özetleyelim:

Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi (TDİOSB) nedir?

“Hayvansal veya bitkisel üretim yapan işletmelerin ve bu işletmelerde üretilen ürünlerin işlenmesine yönelik sanayi tesislerinin yer aldığı mal ve hizmet üretim bölgesidir.”

Kurulma amacı nedir?

• Yerleşim alanları içerisindeki tarımsal işletmelerin yerleşim alanı dışına çıkarılması,
• Hayvansal ve bitkisel üretim işletmelerinin ihtisas konusuna göre bir araya getirilerek, üretimin her safhasının kontrol edildiği, hijyenin sağlandığı, verimin ve kalitenin en üst seviyeye çıkarıldığı, ucuz maliyetli üretimin teşvik edildiği, giriş ve çıkışların kontrol edilebildiği bölgeler oluşturmak,
• Üreticilerin / Yetiştiricilerin kümelenmelerini ve ihtisaslaşmalarını sağlamak,
• Tarım-sanayi entegrasyonunun geliştirilmesine katkı sağlamak,
• Orta ve büyük ölçekli modern tarımsal işletmelerin sayısal ve oransal olarak artırılmasına katkı sağlamak,
• Markalaşma ve değerinden satış ile üretici / yetiştirici gelirlerinin artırılması.

Hangi konularda TDİOSB kurulur?

Üretime katma değer sağlayacak bitkisel ve hayvansal üretim faaliyetleri için kurulur. 

Hayvansal üretim faaliyetleri (Besi ve Süt Sığırcılığı, Koyun ve Keçi yetiştiriciliği, Manda yetiştiriciliği, Su Ürünleri yetiştiriciliği, diğer)

Bitkisel üretim faaliyetleri (Seracılık, Meyvecilik, Fide-Fidancılık, Çiçekcilik, Tohumculuk, diğer)

TDİOSB alanı nasıl planlanır?

İşletme parsellerinin bulunduğu alan (Toplamın %87'si)

Sanayi parsellerinin bulunduğu alan (Toplamın %5'i)

Ortak kullanım alanları (Toplamın %8'i)

Kuruluş yeri

TDİOSB kurulması planlanan arazinin en az %75’inin hazine adına kayıtlı olması gereklidir. Jeotermal seracılık yapacak TDİOSB’lerde bu şart aranmaz. Geriye kalan %25’lik kısım, şahıs arazisi olabilir. TDİOSB’nin tüzel kişilik kazanmasından sonra şahıs arazileri kamulaştırılır; TDİOSB adına tescili yapılır.

Kurucu üye olarak kimler yer alabilir?

TDİOSB’nin kurulacağı yerdeki sanayi odası, yoksa ticaret ve sanayi odası, o da yoksa ticaret odasından en az birinin kurucu üye olarak yer alması zorunludur. Talepleri halinde TDİOSB’nin kurulacağı yerdeki İhtisas konusuna göre faaliyet gösteren mesleki kuruluş ve teşekküller (üretici birliği, kooperatif, ziraat odası, ticaret borsası), il özel idaresi veya yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, büyükşehir belediyesi, il belediyesi, ilçe belediyesi, belde belediyesi Valilik uygun görüşüne istinaden TDİOSB’de kurucu üye olarak yer alabilir.

TDİOSB hangi organlardan oluşur, organların üye sayıları nedir?

1. Müteşebis heyet 15 asıl ve 15 yedek üyeden oluşur.

2. Yönetim Kurulu 5 asıl ve 5 yedek üyeden oluşur.

3. Denetim Kurulu 2 asıl ve 2 yedek üyeden oluşur.

TDİOSB’nin kuruluşuna katılan kurum ve kuruluşların müteşebbis heyette yer alacak üye sayıları nasıl belirlenir?

Kurum ve kuruluşun katılma payı oranına göre belirlenir. TDİOSB’nin oluşumuna katılan her bir kurum ve kuruluşun katılma payı oranı %6’dan az olamaz. Örnek olarak, Ticaret Odası Başkanlığı %20 oranında kurucu ortaklar arasında yer almak isterse 15 kişilik müteşebbis heyetin %20’si yani 3 kişi ile müteşebbis heyette temsil edilir.

TDİOSB’nin kuruluşuna katılacak kurum/ kuruluşlardan herhangi bir katılma payı alınıyor mu?

Katılacak kurum ve kuruluşlar, müteşebbis heyette bulunduracakları her bir temsilci için (2023 yılında) 573545 Tl yatırmak zorundadır.

TDİOSB’ler kurulurken yapılacak harcamalar nasıl karşılanır?

Katılan kurum ve kuruluşlar her yıl bütçelerinde bu yatırımla ilgili ödenek ayırırlar. Bakanlık kredisi kullanmak isteyen TDİOSB’ler müteşebbis heyet kararıyla Bakanlığa başvururlar.

TDİOSB’ler yatırım programına nasıl alınır?

Fizibilite Raporu ve Bilgilendirme Raporu hazırlanır.

Tarım ve Orman Bakanlığınca incelenip onaylanan projelerin Yatırım Programına alınması Kalkınma Bakanlığına teklif edilir.

Kalkınma Bakanlığı'nca uygun görülenler Resmi Gazetede yayınlanır.

TDİOSB’lere ne tür krediler kullandırılmaktadır?

Yatırım Programında yer alan TDİOSB’lere, talepleri halinde kamulaştırma, proje, altyapı inşaatı ve genel idare giderleri için kredi kullandırılır.

Kredilerin faiz oranı ve geri ödeme süresi nedir?

Kalkınmada öncelikli illerde, 5 yılı ödemesiz toplam 15 yıl olup faiz oranı %1'dir.

Normal illerde, 3 yılı ödemesiz toplam 13 yıl olup faiz oranı %2'dir.

Gelişmiş illerde, 2 yılı ödemesiz toplam 11 yıl olup faiz oranı %3'tür.

Kullandırılan krediler için TDİOSB’den teminat alınmakta mıdır?

Kredinin teminatı olarak TDİOSB arsaları üzerinde gayrimenkul ipoteği tesis edilir. Henüz mülkiyetinde arsa bulunmayan TDİOSB’lerde teminat, TDİOSB’yi oluşturan kurum ve kuruluşlara ait gayrimenkuller üzerine ipotek tesisi veya bankalardaki nakitleri üzerine bloke konularak da ipotek tesis edilebilir.

TDİOSB’ler, Bakanlık kredisi dışında kredi kullanabilir mi?

Bakanlığın her türlü iç ve dış destekli hibe programından yararlanabilir, başka iç ve dış kaynaklardan kredi kullanabilir.

Yatırımcılar, TDİOSB’lerde kuracakları üst yapılar (sera, ahır vs.) için Bakanlığımız IPARD veya KKYDP kapsamında hibe desteklerinden ve Ziraat Bankası'nın sübvansiyonlu kredilerinden yararlanabilir.

TDİOSB’lerdeki parseller hangi şekilde yatırımcılara tahsis edilir?

Müteşebbis heyet tarafından proje maliyeti hesaplanarak m 2 fiyatı üzerinden parsellerin yatırımcılara satışı yapılır. TDİOSB’de yatırım yapmak isteyen yatırımcılar dilekçe ile Müteşebbis Heyete başvururlar.

Sağlanan teşvikler nelerdir?

Kredi ve Kredi Faiz Desteği

Emlak Vergisi Muafiyeti

Kurumlar Vergisi Muafiyeti

KDV İstisnası

Damga Vergisi İstisnası

TRT Payı İstisnası

Harç İstisnası

Yapı Denetim Kuruluşlarına Ödenecek Hizmet Bedeli %75 İndirimli