Tarımsal Üretim Planlaması Yönetmeliği
23 Mart 2023 tarihinde 5488 sayılı Tarım Kanunu'nun 7’nci maddesinde önemli değişiklikler yapılmıştır. Bazı uygulamaların yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir. “Tarımsal Üretimin Planlanması Hakkında Yönetmelik” 14 Eylül 2023 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
AMACI VE KAPSAMI
Tarım Kanunu'nun 7. maddesinin ikinci fıkrasında: “Tarımsal üretimin planlanması, gıda güvencesi ve güvenliğinin temin edilmesi, verimliliğin artırılması, çevrenin korunması ve sürdürülebilirliğin tesis edilmesi için Bakanlıkça belirlenen ürün veya ürün gruplarının üretimine başlanmadan Bakanlıktan izin alınır. Bakanlık, arz ve talep miktarı ile yeterlilik derecesini dikkate alarak hangi ürün veya ürün gruplarının üretileceği ile tarım havzası veya işletme bazında asgari ve azami üretim miktarlarını belirler.” hükmü vardır.
Bu maddeye dayanarak çıkarılan Yönetmeliğin amacı; “tarımsal üretimin planlamasına yönelik usul ve esasları düzenlemek” olup, “bitkisel üretim, hayvansal üretim ve su ürünleri üretiminde tarım havzası veya işletme bazında üretimin planlanmasına esas iş ve işlemleri kapsar.”
GEÇİCİ MADDE 1'de “Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce tesis edilmiş dikili alanlardaki çok yıllık bitkiler ile kurulu olan işletmeler için bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.” denilmektedir.
5403 Sayılı “Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu”nun 3. maddesinde; Dikili tarım arazisi: Mutlak ve özel ürün arazileri dışında kalan ve üzerinde yöre ekolojisine uygun çok yıllık ağaç, ağaççık ve çalı formundaki bitkilerin tarımı yapılan, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan araziler” olarak tanımlanmıştır. Dikili alanların asgari büyüklüğü 10 dekar olarak saptanmış olup daha küçük dikili alanlar yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
YÜRÜTME
“Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Orman Bakanı” yürütecek olup, tarımsal üretimin planlanması uygulamaları “Bakanlığın ilgili merkez ve taşra teşkilatları ile Kurul, teknik komiteler, il/ilçe tahkim komisyonları, il/ilçe keşif komisyonları ve il/ilçe tespit komisyonları tarafından yürütülür.”
KURUL
“Bakan yardımcısı başkanlığında; Balıkçılık ve Su Ürünleri, Bitkisel Üretim, Hayvancılık, Devlet Su İşleri, Tarım Reformu Genel Müdürleri ile Bakanlık Strateji Geliştirme Başkanı'nın üyesi olduğu Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu oluşturulur.”
Kurul yılda en az iki kez toplanır ve “üretim planlamasına konu ürün veya ürün gruplarını” ve “üretim dönemleri itibariyle bunların asgari ve azami üretim miktarlarını belirler.” “Bütüncül yaklaşımla tarım, tarımsal sanayi ve kırsal kalkınmada entegrasyonu sağlayacak yönlendirmeleri yapar.”
TEKNİK KOMİTE
İllerde valilik oluru ile Tarım İl Müdürlüğünden üç şube müdürü ve tarımsal planlama sorumlusu, DSİ, Büyükşehir Belediyesi, Ziraat Odası, Ticaret Borsası, ilde varsa Bakanlık Araştırma Enstitüsü'nden yoksa en yakın enstitüden, Ziraat, Veterinerlik ve Su Ürünleri Fakültesinden birer temsilci, bitkisel üretim, hayvancılık ve su ürünleri ile ilgili örgütlerin en fazla üyeye sahip olanlarından seçilecek her alanla ilgili birer üyenin katılımı ile oluşur.
Teknik komite, başkanın çağrısı ile yeter sayıda toplantı yapar. Hazırlanacak rapor doğrultusunda üç yıllık dönemleri kapsayacak şekilde havza veya işletme bazında her yıl üretim planını hazırlar.”
“Bitkisel üretim alanında sulama durumunu göz önüne alarak, sulanan alanlarda en az üçlü, kuru alanda ise en az ikili münavebeyi içeren ekim nöbeti planı hazırlar ve Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğüne sunar.”
Teknik komite aldığı kararları Bakanlığa sunar, Kurul tarafından uygun görülmesi halinde kararlar yürürlüğe girer. Teknik komite, iş ve işlemleri Kurul kararı doğrultusunda yürütür.
İL/İLÇE MÜDÜRLÜĞÜ
Belirlenen takvim doğrultusunda çiftçi başvurularını alır. Üretim izni başvurularını on beş gün içerisinde değerlendirir ve planlamaya aykırı sonucu çiftçiye bildirir. Bildirim yapılmayan çiftçinin başvurusu onaylanmış sayılır. Tarımsal üretim planlamasına esas olan başvuruları ilgili kayıt sistemlerine kaydeder. Üretim iznine ilişkin kontrol planı hazırlayarak kontrol işlemlerini yürütür. Yerinde ve/veya teknik kontrol yapmak suretiyle tarım işletmelerini kayıt altına alır. Yönetmelikte belirtilen komisyonlar tarafından alınan kararların uygulanmasını sağlar, ilgili kişi ve kurumlara tebliğ ederek takibini yapar. Gerçeğe aykırı beyanda bulunanlar hakkında gerekli işlemlerin yapılmasını sağlar. Tahkim Komisyonları, Yönetmelik hükümlerinin uygulanmasında ortaya çıkan ihtilaflı konuların çözümünde karar almaya yetkilidir. (İzleyen yazıda değerlendirmesi yapılacaktır.)