Taşkın erken uyarı sistemi

Hani, “sen kimsin?” dediğiniz Avrupa var ya; sizin “Allahın takdiri!” deyip pek de önemsemediğiniz, ama yüzlerce vatandaşın ve canlının ölümüne ve de milyarlarca lira maddi zarara yol açan taşkınları on gün önceden haber verecek sistemi çoktan geliştirdi. Nasıl mı, bakın anlatayım.

Şiddetli sağanak yağışlardan veya ani kar erimelerinden sonra coşan ve hızla yükselen sular yataklarına sığmaz olur ve taşıp etrafındaki araziyi sular altında bırakır. Bunun sonucunda meskenler, fabrikalar, yollar, altyapı tesisleri, tarlalar su altında kalır ve taşkın suları ile bunların taşıdığı katı maddeler cana, mala, altyapıya, ekili alanlara, doğaya büyük zararlar verir. Bu nedenle taşkınları önceden tahmin ederek zararlarını azaltmak ve risk yönetimi yapmak üzere bir erken uyarı sisteminin kurulması son derece önemlidir. Bunun yanında sistem; taşkınların etkisini en aza indirmek üzere yapılacak akarsu düzenlemesi, taşkın kanalları, taşkın geciktirme havuzları, barajlar, sel kapanları, taşkın seddeleri ve duvarları gibi yapıların güvenirliğinin kontrolünü sağlar. Ayrıca taşkın bölgelerinde yapılaşmayı önlemek ve azaltmak, kurtarma, geçici boşaltma veya tecrit etme faaliyetleri için güvenilir planlamalar yapmaya da imkân verir. Belirtmek gerekir ki; erken uyarı sonrası hızlı ve zamanında müdahale etmek için, kamu kurumlarının ve halkın eğitimi de son derece önemlidir. Dünyamızın karşılaştığı büyük tehdit olan iklim değişikliği ile birlikte bir erken uyarı sisteminin kullanılması zaten artık bir zorunluluktur.

Avrupa'da, yıllarca süren araştırmalardan sonra, on gün öncesinden kıta ölçeğinde isabetli hava ve taşkın tahminleri yapabilen European Flood Awareness System-EFAS (Avrupa Taşkın Uyarı Sistemi) geliştirilmiş ve 2012’den sonra uygulamaya konulmuştur. Sistemde her gün tüm Avrupa akarsularına ait 138 bölgede tahminler yapılmaktadır. Yapılan tahminler düzenli olarak AB üyesi ülkelerin taşkınlardan sorumlu kurumlarına bildirilmektedir. Ayrıca gerek EFAS gerekse taşkın etkilerinin en aza indirilmesi konusunda tüm Avrupa’da her seviyede eğitim yapılmaktadır.

Taşkının yaptığı zararları ve bunun maliyetini belirlemek bir sürü belirsizlikler içerir. Buna çözüm olarak Avrupa’da taşkınların yıllık ortalama zararları ve bundan korunmak için yapılacak yatırımların bedelleri konusunda hassas ekonometrik modeller kullanılmaktadır. Bu modellerden çok farklı senaryolarla elde edilen sonuçlardan yararlanılarak, EFAS’ın maddi zararları azaltarak önemli yararlar sağladığı kanıtlanmıştır. Örneğin erken uyarı sistemleri yirmi yıl çalıştırıldığında, sistemi kurma ve işletme için harcanacak her bir Avro, yaklaşık 160 Avro olarak geri dönmektedir. Eğer sistem daha da geliştirilirse ve halk eğitilirse bu rakam 400 Avroya kadar çıkmaktadır.

Sizler şu Mustafa Kemal sevgisini nasıl yok etsek, sultanlık mı kursak, şu miniminacık kız çocuklarını ne etsek de cariye yapsak diye uğraşırken, o kafa tuttuğunuz AB bunlarla uğraşmaktadır. Haydi, size rast gelmeye emi!