Telgrafçı Hamdi’den 6G’ye uzanan bir mücadele

Johannes Gutenberg'in matbaayı icat etmesi (1440), iletişim teknolojilerinde devrimsel bir sürecin başlamasına yol açmış ve gazete ile dergilerin geniş kitlelere ulaşmasını sağlamıştır. Samuel Morse'un telgrafı icadı (1837) ise bilginin elektrik sinyalleri aracılığıyla uzak mesafelere eş zamanlı olarak iletilmesini mümkün kılmıştır. Alexander Graham Bell'in telefonu icat etmesiyle (1876) sesli veri iletimi sağlanmış ve insanlık tarihinde ilk kez gerçek zamanlı konuşma mümkün hale gelmiştir. 1895 yılında Guglielmo Marconi tarafından icat edilen radyo, iletişim tarihinde ilk kablosuz iletişim aracı olarak yerini almıştır. Ardından televizyonun icadı (1920'ler) ile hem işitsel hem de görsel veri iletimi sağlanmış ve iletişim teknolojileri yeni bir çağa adım atmıştır.

1960'larda hayatımıza giren internet, e-posta, anlık mesajlaşma ve sosyal medya gibi araçlarla iletişim yöntemlerimizi kökten değiştirmiştir. 1990'larda ise mobil iletişim, "her zaman" ve "her yerde" kullanım imkânı sunarak hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. İnsanlık tarihi boyunca sürekli gelişen iletişim teknolojileri, insanların birbirleriyle ve dünyayla olan bağlantısını güçlendirmiştir.

MOBİL İLETİŞİM TEKNOLOJİLERİNİN TARİHSEL GELİŞİMİ

Mobil iletişim teknolojileri, son çeyrek yüzyılda hızlı ve önemli gelişmeler kaydetmiştir. 1G'den 5G'ye kadar olan mobil iletişim nesilleri, yüksek hız ve kapasite alanında önemli ilerlemeler sağlamıştır. 1980'lerde ortaya çıkan 1G teknolojisi sadece ses iletimi sağlarken, 1990'larda SMS paketlerinin de eklenmesiyle 2G teknolojisi hayatımıza girmiş ve cep telefonu teknolojisinin temelleri atılmıştır. 2000'lerin başında 3G teknolojisi, daha yüksek veri hızı sunarak mobil internetin doğuşunu sağlamıştır. Her bir nesil, bir öncekine göre daha yüksek hız ve veri kapasitesi sunmuştur. 1G (2 kbps), 2G (64 kbps), 3G (2 Mbps), 4G (1 Gbps) ve 5G (10 Gbps) gibi hızlar, mobil iletişimdeki gelişmelerin en somut göstergeleridir.

DÜNYA 6G'Yİ BEKLİYOR

Akıllı şehirler, otonom araçlar, sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR) ve nesnelerin interneti (IoT) gibi uygulamaları destekleyen 5G teknolojisi, yerini 100 kat daha hızlı olan 6G'ye bırakmak üzeredir. 6G, saniyede terabit seviyesinde veri akışı sağlayacak ve mikro saniyeler seviyesinde gecikme süreleriyle milyarlarca cihazın aynı anda bağlanabileceği bir ağ sunacaktır. Holografik iletişim, kuantum iletişim, uzay tabanlı iletişim gibi alanlarda kullanılması beklenen 6G, aynı zamanda ileri düzey yapay zekâ uygulamalarına da altyapı sağlayacaktır. Terahertz (THz) frekans bandı ve uydu tabanlı iletişim ağları kullanılarak yapay zekâ (AI), kuantum hesaplama ve makine öğrenmesi gibi yüksek veri aktarım hızı gerektiren alanlarda devrimsel çözümler sunması beklenmektedir. Kuantum şifreleme ve gelişmiş siber güvenlik önlemleri ile daha güvenli bir iletişim sunulması hedeflenmektedir. Ayrıca, uydu tabanlı iletişim sayesinde dünyanın her yerinde kesintisiz bağlantı sağlanması amaçlanmaktadır.

SAVUNMA TEKNOLOJİLERİNE ETKİLERİ

6G teknolojisinin savunma alanında da önemli katkılar sağlaması beklenmektedir. Yapay zekâ ve makine öğrenmesi kullanılarak otonom silah sistemlerinin etkinliğinin artırılması, gerçek zamanlı veri iletimi ile askeri operasyonlarda hızın etkisinin azaltılması ve düşük gecikme süreleri ile hipersonik tehditlere karşı önemli avantajlar sağlanması öngörülmektedir. Kuantum kriptografi ile otonom sistemlerde veri akışının güvenliği sağlanacak ve "kırılamaz şifreleme" mümkün hale gelecektir. Gerçek zamanlı haritalama ve simülasyon uygulamaları, hava savunma sistemleri, insansız askeri araçlar, tank, gemi ve uçak gibi savunma sistemlerinin daha etkili ve koordineli çalışmasını sağlayacaktır.

TÜRKİYE HAZIR MI?

Tüm dünyanın dört gözle beklediği 6G teknolojisi, Türkiye için de devrim niteliğindedir. 5G teknolojisinin altyapı çalışmaları devam ederken, 6G için de önemli hazırlıklar başlamıştır. 6G, Türkiye'nin iletişim altyapısını güçlendirme, savunma sanayii, akıllı şehirler, Endüstri 4.0 ve dijital dönüşüm hedeflerine ulaşma konusunda kritik bir rol oynayabilir. TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu) ve Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) gibi kurumlar, 6G teknolojileri üzerine proje desteklemektedir. ODTÜ, Boğaziçi Üniversitesi, İTÜ gibi önde gelen üniversiteler de 6G ile ilgili araştırmalara başlamıştır. ASELSAN, HAVELSAN ve Türk Telekom gibi firmalar, 6G teknolojilerine yönelik projeler geliştirmektedir. Türk Telekom, güçlü fiberoptik altyapısıyla dünya devleri arasında yer almakta ve Ericsson ile 6G alanında ortak çalışmalar yürütmektedir. TUSAŞ tarafından üretilen Türksat 6A uydusu, 6G'nin uydu tabanlı iletişim ağı için önemli katkılar sağlayacaktır.

6G'nin Türkiye'ye sağlayacağı katkılar arasında; dijital dönüşüm ve akıllı şehirler (trafik yönetimi, enerji dağıtımı, çevre izleme ve kamu hizmetleri), savunma sanayii ve milli güvenlik (savunma sanayi otomasyon sistemleri, hava savunma sistemleri, insansız hava-kara-deniz araçları, siber güvenlik ve gerçek zamanlı veri paylaşımı), eğitim ve sağlık (uzaktan eğitim, tele-tıp uygulamaları, iletişim ve sanal gerçeklik (VR) teknolojileri) yer almaktadır.

Türkiye, 6G iletişim teknolojileri alanında erken adımlar atarak bu teknolojinin sunduğu fırsatları değerlendirmeye hazırlanmalıdır. Yerli ve milli teknoloji hamlesi kapsamında yapılan çalışmalar, Türkiye'nin 6G yolunda önemli adımlar atmasını sağlayacaktır. Ancak, bu süreçte altyapı yatırımları, Ar-Ge çalışmaları ve yetişmiş insan gücü gibi faktörler göz ardı edilmemelidir. Bu nedenle, daha fazla kaynak ayrılması ve bu alanda çalışacak insan kaynaklarının şimdiden eğitilmesi gerekmektedir. Bu adımlarla Türk savunma sanayii; kuantum işlemci, kuantum kriptografi, yapay zekâ ve 6G iletişim teknolojisini bir araya getirerek jeopolitik ve askeri üstünlüğünü daha da pekiştirecektir.

TARİHTEN BİR KESİT

15 Mayıs 1919'da İzmir'in Yunan kuvvetleri tarafından işgali sürecinde Hamdi Bey, İzmir'deki telgrafhanede görevliydi. İşgal haberi Hamdi Bey tarafından telgraf hatları üzerinden hızlı bir şekilde yayılmıştı. Telgrafçı Hamdi'nin bu eylemi, Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcında kritik bir rol oynamış ve milli bilincin uyanmasına katkıda bulunmuştu. Vatan savunmasında iletişimin ve güvenliğinin ne denli önemli olduğunu tarihsel köklerimizde görebiliyoruz. Bu nedenle Türkiye'nin enerjisinin bir kısmının 6G teknolojisine yönelmesini şiddetle tavsiye ediyoruz.