Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları - 2
Bu hafta 29.12.2023 günü Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiş olan Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları (TSRS) setindeki “TSRS 2 İklimle İlgili Açıklamalar” standardına özetle bakacağız. İlgilisi özette kimi eksiklikler olması nedeniyle standarda ulaşabilir (bkz. Dipnot 1).
Sürdürülebilirlikle ilgili risk ve fırsatlar belirlenirken, gelecekteki finansal yeterliliğin etkilenmesinin makul ölçüde beklendiği önemli bilgilerin açıklanması beklenmektedir. İklimle ilgili metrikler içerisinde işletmenin sera gazı emisyonlarının -istisnai durum olmadıkça- GHG Protokolü’ne uygun olarak ölçülmesi bulunmaktadır.
İlk yıllık raporlama dönemi için muafiyetler tanımlanmıştır. Karşılaştırmalı bilgilerin sunulması zorunlu değildir. Sera gazı emisyonlarının ölçülmesi için, bir önceki yıl farklı bir yöntem kullanılması durumunda aynı yöntemin kullanımının devamına izin verilmiştir. Varlık yönetimi, ticari bankacılık veya sigortacılık faaliyetlerinde bulunulması durumunda, finanse edilen emisyonlara ilişkin ilave bilgileri içeren Kapsam 3 sera gazı emisyonlarının açıklanması zorunlu tutulmamıştır. Geçiş hükmü olarak tüm işletmeler için ilk iki yıllık raporlama dönemlerinde Kapsam 3 sera gazı emisyonlarının açıklanması zorunlu tutulmamıştır.
TSRS S2 İKLİMLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR STANDARDIN AMACI
Standardın amacı, işletmenin iklimle ilgili riskler ve fırsatlara ilişkin bilgi açıklamasını zorunlu kılmak” olarak belirtilmiş.
STANDARDIN KAPSAMI
Standardın kapsamı “İşletmenin iklimle ilgili maruz kaldığı riskler (i) İklim değişikliğinden kaynaklanan fiziksel riskler ve (ii) İklimle ilgili geçiş riskleri) ve iklimle ilgili sahip olduğu fırsatlar” olarak belirtilmiş.
İşletmenin “Gelecekteki finansal yeterliliğini makul ölçüde etkilemesi beklenemeyecek” iklimle ilgili risk ve fırsatlar bu standardın kapsamı dışında tutulmuş.
Bu son tümce iş aktöresi açısından oldukça tartışmalı! Ancak TSRS S2’nin dayandığı özgün metinde ibare şöyle: “that could not reasonably be expected to affect an entity’s prospects”. Çeviride farklılık var gibi sanki, örneğin “finansal” sözcüğü özgününde yok.
Bu standartta da dört bölüm mevcut: Yönetişim, Strateji, Risk Yönetimi, Metrikler ve Hedefler. Standartta özellikle iklimle ilgili kısımlar mevcuttur: Standardın 10-12. Maddelerinde İklim ile ilgili riskler ve fırsatlar düzenlenmiştir.
İşletme, genel amaçlı finansal raporlama kullanıcılarının kısa, orta veya uzun vadede, işletmenin iş modelini, stratejisini ve nakit akışlarını, finansmana erişimini ve sermaye maliyetini etkilemesi makul ölçüde beklenen iklimle ilgili ciddi riskler ve fırsatları anlamalarını sağlayan bilgileri açıklar. İşletme, özellikle aşağıdakileri açıklar:
(a) İklimle ilgili ciddi risklerin ve fırsatların tanımı ile bunların her birinin kısa, orta veya uzun vadede, işletmenin iş modelini, stratejisini ve nakit akışlarını, finansmana erişimini ve sermaye maliyetini etkilemesini makul ölçüde beklenebileceği zaman dilimini.
(b) Kısa, orta ve uzun vadenin nasıl tanımladığı ve bu tanımların işletmenin stratejik planlama dönemleri ve sermaye tahsis planlarıyla nasıl bağlantılı olduğunu.
(c) Belirlenen risklerin fiziksel riskler mi yoksa geçiş riskleri mi olduğunu.
Örneğin, akut fiziksel riskler, siklonlar ve seller gibi olağandışı hava olaylarının artan şiddetini içerebilir ve kronik fiziksel risklerin örnekleri arasında yükselen deniz seviyeleri veya yükselen ortalama sıcaklıklar sayılabilir. Geçiş riskleri; düzenleyici, teknolojik, piyasa, yasal veya itibar risklerini içerebilir.
Standartta yer alan ölçütlerin (standardın diliyle metriklerin) içinde haliyle “sera gazı emisyonları – Kapsam1, Kapsam2, Kapsam3-” gelmektedir.
Standardın “Ekler” bölümünde ise şunlara yer verilmiş: Tanımlanan terimler, Uygulama rehberi, Yürürlük tarihi ve geçiş.
SONSÖZ
TSRS 1 ve TSRS 2’nin yayınlanması çok yerinde bir uluslararası çabadır. Ancak bu standartların uygulanmasındaki samimiyet belirleyecektir herşeyi!
Bir de tekrar altını çizelim çevirilerin elden geçirilmesi kanaatindeyim. Kimi farklılıklar var (finansal meselesinde olduğu üzere), kimileyin de Türkçe karşılığı olan sözcüklerin (metrik gibi) yabancı olanları yeğlenmiş! İşletmelerin bu raporlamayı kullanmaları halinde sermaye piyasasında şirket değerlerine olumlu etkide bulunduğunu da belirtelim
(bkz. Dipnot 2) Dipnotlar: (1) : bkz. https://www.kgk.gov.tr/SustainabilityDetailForm/11455/Raporlama%20Standartlar%C4%B1. (2):bkz. https://tele1.com.tr/surdurulebilirlik-raporlamasi-standartlari-ve-isletme-degeri-990362/