Türkiye varlık fonu

Bu fon, reel sektör yatırımlarına, stratejik sektör, şirket yatırımlarına uzun vadeli kaynak yaratmak için kuruluyor. Bu kaynak aktarımı ile kalkınmanın sağlanmasına katkı ve sürdürebilir büyümenin gerçekleştirilmesi amaçlanıyor.
Bu fonun kurulmasında ABD, Rusya, Çin, Singapur, Körfez ülkeleri ve Norveç’teki Ulusal Varlık Fonlarının nasıl katkı sağladığı örnek olarak gösteriliyor. G20 arasında ulusal varlık fonu olmayan tek ülkenin Türkiye olduğu ve artık bunu kurmak gerektiği vurgulanıyor.
Bu fonun kurulması ile bankacılık sisteminin finans sistemindeki hâkim rolünün azaltılması ve sermaye piyasalarının geliştirilmesi temel amaç olarak görülüyor. Uzun vadeli kaynak aktarmakla mega projelerinin bankalara muhtaç olmasının önüne geçilecek. Bir de bankacılık faiz yönünden terbiye edilmiş olacak.
Bu fon aynı zamanda bir merkez bankası gibi de işlev görecek. Ekonomik dalgalanmalar zamanında yabancı yatırımcının çıkması ve dövize olan talep sırasında fon devreye girerek bu dalgalanmanın dengelenmesini sağlayacak. Piyasaya bir aktör olarak girecek ve piyasaya likidite akıtacak.
Kamu çeşitli gelir ve varlık fonlarına sahip olduğu halde böyle işlevleri olan fonun kurulmasındaki amaç bu fonların(küçük havuzların) Türkiye Varlık fonuna(büyük havuza) akıtılmasını temin etmek. Bununla büyük bir baraj inşa edilmiş olacak. 2023 hedeflerine ulaşmak için böyle bir büyük havuza yani havuzların havuzuna ihtiyaç duyuluyor.

BEKLENTİLER
l Büyüme oranına gelecek on yıl içinde yüzde 1,5 ek artış sağlanması
l Sermaye piyasalarının büyümesinin ve derinleşmesinin hızlandırılması
l İslami finansman varlıklarının kullanımının yaygınlaştırılması
l Katılım finansman sektör payının artırılması
l Bu fonun finanse edeceği kaynaklarla yapılacak yatırımlar sayesinde yüzbinlerce ek istihdam sağlanması
l Savunma, havacılık ve yazılım gibi teknoloji yoğun stratejik sektörlerdeki yerli şirketleri destekleyerek katma değer yaratmalarının sağlanması
l Otoyollar, Kanal İstanbul, Üçüncü Köprü ve Havalimanı, Nükleer Santral gibi büyük altyapı projelerini finanse ederek dış borç kullanım ihtiyacının azaltılması
l Arz güvenliğini sağlamak için petrol ve doğal gaz gibi yurt dışındaki stratejik sektörlere doğrudan yatırım yapılması
Bu hedefleri temel üç gruba ayırabiliriz
l İslami finans sektörünü geliştirmek
l Dev yatırımları yapabilmek ve bu projeler için bankalar ve dış kaynaklara mahkûm olmamak
l Katma değer yaratılmasına katkı sunmak. Uluslararası ekonomide söz sahibi olmasını sağlamak.

FONUN KAYNAKLARI
Türkiye Varlık Fonu, kaynaklarının en önemli bölümünü özelleştirmelerden sağlayacak.
l Özelleştirme kapsam ve programında olan varlıklardan Özelleştirme Yüksek Kurulu tarafından Fona devredilecek varlıklar ve şirketler
l Özelleştirme Fonundan aktarılacak nakit fazlaları
l Kamu kurum ve kuruluşlarının gelir, varlık ve kaynaklarından aktarılacaklar. Bu aktarıma Bakanlar Kurulu karar verecek. Varlık Fonu bu gelir, varlık ve kaynakların ya sahibi olacak veya yönetecek.
l Yurt içi ve yurt dışı sermaye piyasalarından temin edilecek finansman ve kaynaklar. Bunun için Varlık Fonu herhangi bir izne ve prosedüre tabi olmayacak.
Bu kaynaklara ulaşmak konusunda Varlık fonuna büyük ayrıcalık sağlanıyor. Sermaye piyasalarından finansman temini konusunda hiçbir mevzuat hükmüne tabi olmayacak. Şirket isterse Sermaye Piyasası Kanunun öngördüğü işlemlere tabi olacak. Bu durumda kurul ücreti ödemeyecek, yani maliyeti olmayacak.

FONUN SAHİBİ
Fonun sahibi Başbakanlığa bağlı Türkiye Varlık Yönetimi Anonim Şirketi olacak. Bu şirket bu fonu kuracak ve yönetecek. Özel hukuk hükümlerine tabi olacak şirket özel bir şirket olmakla birlikte kamu niteliği taşıyacak.
Şirketin kuruluş sermayesi 50 milyon TL olacak ve Özelleştirme Fonundan karşılanacak.
Bu şirket sermaye piyasasında bir yatırımcı olacak alım ve satım işlemlerini Türkiye Varlık Fonu adına gerçekleştirecek.
Şirket 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun birçok hükmüne tabi olmayacak.
Şirketin hisse senetleri nama yazılı olacak. Özelleştirme Fonundan sermaye sağlandığına göre şirketin sahibi de Özelleştirme Fonu olacak. Sonra hisse devirlerinin nasıl olacağı, kimlerin ortak olacağı belli değil. İleride hisse senetleri de satışa konu olabilecek.

VARLIKLARIN TESCİLİ
Varlık fonuna aktarılacak bir çok varlığın tescil edilmesi gerekiyor. Örneğin gayrimenkuller tapuya tescil edilmeden sahiplik kazanılamaz. Tescil için de adına tescil yapılacağın, kişi olması gerekmektedir. Ancak gerçek kişi veya tüzel kişiler tescil yaptırabilirler. İşte Varlık Fonu tescile tabi varlık edindiğinde bu tescille sınırlı olmak üzere tüzel kişi sayılacak ve adına tescil yapılacak.

VARLIK KORUNUYOR
Varlık Fonuna ait varlıklar, gelirler haczedilemeyecek, iflas masasına girmeyecek, ihtiyati tedbir konulamayacak. Şirketin borç ve yükümlülükleri ile fonun alacakları mahsup edilemeyecek. Bununla fon dokunulmaz oluyor.
Ama şirket isterse finansman temin etmek için fon varlığı teminat gösterilebilecek, rehin verilebilecek. Kefalet ve ipotek tesis edilebilecek.
Öte yandan Türkiye Varlık Fonu isterse alt fonlar kurabilir. Bu fonların nasıl kurulacağı, kaynaklarının ne olacağı ve kurulmasının neden gerekeceği hususlar henüz belli değildir.
Ayrıca şirket varlık kiralama şirketleri de kurabilecek.

FONA SAĞLANAN AYRICALIKLAR
Yukarıda saydığımız ayrıcalık ve imtiyazlar dışında Varlık Fonuna bir çok muafiyet,istisna ve imtiyazlar sağlanıyor.
l Sayıştay denetimine tabi değil. Bağımsız denetime ve kurumsal yönetim ilkelerine tabi olacak.
l Şirket, Fon ve şirketin ve fonun kuracağı şirketler kurumlar ve gelir vergisinden muaf olacak.
l Şirket ve Türkiye Varlık Fonu’nun kazanç ve iratlarından da gelir vergisi ve kurumlar vergisi stopajı yapılmayacak.
l Fon belediye gelirleri kapsamında harç, katılım payı, vergi ödemeyecek
l Sahip olduğu taşınmazlar için emlak vergisi ödemeyecek
l Tapu ve kadastro döner sermaye bedelleri ödemeyecek.
l Her türlü dava ve icra işlemlerinde teminat yatırma yükümlülüğü olmayacak.
l Şirket ve Fon kuruluş ve faaliyetleri ile ilgili yapacakları her türlü işlemden ve düzenleyecekleri belgeler nedeniyle damga vergisi ve harç ödemeyecek.
l Banka ve Sigorta Muameleleri vergisine tabi işlemler yaptığı takdirde BSMV’den muaf olacak.
l Birçok kanunda personelle ilgili hükümler Şirket ve Fon çalışanları için uygulanmayacak.
l Birçok mevzuat hükümlerine tabi olunmayacak.
l Şirketin kuracağı varlık kiralama şirketleri de diğer varlık şirketlerine tanınan hak, indirim, istisna ve muafiyetlerden yararlanacak.
Say say bitmiyor. Dev bir varlık fonu aynı zamanda dokunulmaz, her türlü ayrıcalığa sahip,vergi ödemiyor, teminat vermiyor. Bu şirketin ve fonun önünde kimse duramaz. Aynı zamanda Başbakanlığa bağlı özel hukuk hükümlerine tabi kamu niteliğinde dev bir holdinge yelken açılıyor.
Dış ve iç borcu yaklaşık 600 milyar dolar olan bir ülkede böyle bir dev fonun neler getireceği, neler sağlayacağı ve hangi riskleri de taşıdığını ayrı bir yazı konusu olarak değerlendireceğimizi belirterek yazımıza nokta koyalım ve bu denli ayrıcalıklara sahip ve reel sektörde işlev görecek bu fonun anayasamızın eşitlik ilkesine aykırılık taşıyıp taşımadığının da hukukçular tarafından tartışılması gerektiğini vurgulayalım.